TE TAHURITANGA O TE MONUMENETARA HITI.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume V, Issue 118, 30 June 1853, Page 2

TE TAHURITANGA O TE MONUMENETARA HITI.

E pouri ana matou kite tahuritanga o tenei puke Marikena ka oti te whakahua. Ko Pene Arama te rangatira o tenei kaipuke Mamaha. I te tahuringa ai, ctoru te kau ma torn o nga tangata i mate kite

nioana. I eke tc puke nci ki tclalii taka i tc korti o Marc kola, i le 4 o nga liaora o te ata o tc Itataptt, i tc la o Mei; o. anga atia tc rcre ki I'oi Ifakcua, i rere uiai i Poi Piripi. & No tc Parairoi, i tc 15 o nga ra ka rere atu i te awa o Mciponi; lie la lika i rcira ; ngatiau katoa nga langata o rimga, mo lc mea, ka liolioro tc lac o tc kaipnkc ki Poi Hukcna, i tc iiittri pai. Tc kau ma rua pea macro i roto i lc iiaora tc kaha o (ana pake ra ki tc rvrc, a, tac noa ki tc walii i ckc uei ki lc kamaka. Efcore tana walii c ngaro i tc tirolianga o lc liiinga i ora, nga lioa uulio tahi o ralou i lorengi nci ki tc ponriianga o tc mate, a, ka <>' .liaratia tana walii c (c liiinga i nolio atn ki tc kainga, nga whaiiauuga o ralou i mate ki tc nioana. I tc ahiahi o lc Halirci, ka mea atu c tctalii tangata inatau ki tcra lahatalia, c <ata rawa una tc pake ra ki tc tmiwhenna; otira, kiliai tc rangatira o tc puke mamalia, i whakarongo ki tc kupu o tcra. Kiliai i taro, a kti! —kuku ana tc takeio o te puke ra ki tc toka i tc mnana. Ka olio whakalcio i koni'i nga (angata katoa o runga. I marino lc moana i rcira, a, c ora katoa nga tangata pea, me i kakama tc malii o lc pene ; i men ia kite kai laliu o tc alii kia whakahokia ki mini, i mca hoki ia, ka taca aim tc wtiakamanti; olira kiliai i inanu. Tuku-tut-ua—ana nga ra i konci, kci nni te liuriluiri o lc kaipnkc; i mea tc rangatira, ko tc aonga o tc ra pna, ka iiiaiiu te puke, e pouri pu ana lioki i rcira. 1 li! 1 o nga liaora ka kalma kc lc likaiga, ka puta tc liau, he ma-raiigai-iija-longa. .Kua niapiia nga mapu i tcnci walii, kaliorc ia he wai o lc riu. Ka kalia tonu tc aki o tc ngnru i konei a, ka puta tc wai ki nga mapu; kiliai i roa, kua puta te wai ki nga ahi, ki nga uolioauga lioki o tc kci. Ka pouri i konci tc whakaaro o lc tangata. No konci, ka tapaliia tc rcwa o te iliu, c kalia ana lioki tc liiirihuri o tc puke; no te hinganga o tcra, ka lua marie te puke, ka litaha te puke ra, mete mca takoto liraha ki tc toka, ko te iliu i runga, ko tc kci i raro. Ko nga wahiuc me nga tamariki i (mere ki (e kci, ki (c wharc o lc pene nolio, ai i liaere kite iliu ki lc aliikolmc o tc kuki. I lc 8 o nga iiaora, ka liikna lc poti lualalii ki lc nioana, pakaru

lonu Mil i lo ngaru; ko Ic poti mania i mungungii hoki i te ngaru, ko tc luatoru i, tern situ, Jleoi ano (c oranga o ratou i konei, No ic polio lc kci, lm poli mama tcnei me lc whan uci (c alma. Ka (angoliia mai tciici i lc kci, a ka peke. am tc tnhi o nga langala ki rolo; peke atu ana u Hai'i I'arania, mc lc wliakaliekc, lie kaulioc tcra langala ; —lukiin ana lc poli ia, kia lore ki lc talia nta; oliia, lac rawa atu ki (c toka ca kua motu tc wliakaliekc i hrrca ra kilo puke he nicatanga mo lc hunga i inaliuc atu. Ka (u wchi nga langala ki tc iliu o lc j)iike, a—- " Ka rcrc Ic uianako, pnla ana lc poroporoaki." No konci ka whakaaro nga tangata kahorc lie putanga; heroa ana he wliakaliekc ki tctalii rakau, a, roa noa, ka pnoa alii ki Ic walii i tu ai tc maia ra i runga i lc toka. Herea ana tctalii tatirn ki (era; iiiiiriuga ilio, ka liio akc kiuta tc wliakaliekc nui; ko iclalii pito o tcra i herea ki lc ugongoliau, ko tctalii pito i Iterea ki (e talia. Ko tc hunga i maia ki lc hacrc kiuta i runga i lenei %vhakaheke, i lac alii ki lc toka; <i i> cliiim ia i laka ki lc nioana i lc hacr'cng.H kiuta, mate tomt atu. I tc hacrenga ai kiuta, lie uica mill ctalii o nga kolicka, kia mania ai tc piki liaerc i runga i nga wliakaliekc. No tc laeuga kiuta, ka ktiinea nkc a Hare Piiruma, a, taca ana kiuta i tana nialii ngaliau 15-1 o nga langala. li kcri ana lc liati i rcira; c lulu :ina lc pticliu o lc inoana, no kona, lielokomaha nga langala, i taka ki lc wai. Ho langala maia i poke atu ki lc inoana, auga ana lc kau kiutn, olira, kiliai i tac kiuta, aliakoa, lie malait ia ki tc kaulinelioe, kiliai i kalia tc kau kiuta i tc ngaru, male loiiu am tcra ki lc nioana. Kua wawahia i konei lc puke ra c lc ngaru; kua akina tctalii ■walii olc kci ki lc kolialu, tcrc atu ki tc inoana; kua pitta doki nga koliuc mc ara atu rino ki walio, kua puure kc tc riu. Ka pangia c lc male nui i lenei walii. Me ana noa atu tc (ikctike ole ngaru: c \vlia\yliati whakarunga ana i tc kci olc puke. Tc lainga o tclalii ngaru, ' walii kc tctalii walii o lc puke; liiuri lata ilio, ka pula Iclalii ngaru, a, ka wahia kaloatia tc talia ki tc iliu, a, kiliai i laro, ka ngaro noa tc puke ra, 111:11111 kau ana nga inaramara n uga papa. [ lc walii i pakaru uci, tc kau inawlia nga langala iluki tc ihu; c uoho ana lc Haiti i rcira, mc tctalii waliiuc rangutira, c talari ana ratou kia heke atu ki lc wliakaliekc, no lc wawahauga poliiitu kaloa ratuu ki tc wai, mate (outt atu. Ko tc rima tc kau ma wha i ora uci, lie uica kau tu i lc ia kalia ki iclalii inotilerc itu i u'.u am o tana walii. Ka lahutaliu alii i runga i laua motti, a, pa noa ki lc awalea olc Turei; 110 rcira, ka eke 1!) 0 nga langala ki lc poli, whakaora, a, ka 11 atu ki tc lua whenna; olira, i orauoa ratou, to uga tauinanii tc imituuga o lu wai. 1 tc ata i (c aonga akc o tc ra, ka wliakamalanialaiiria lc hocuga o lc poti ki tc moutcrc ra, otira, kiliai i laca i tc kalia o tc ngaru. l'ulaputu noa nga kolicka, i lc wai, no rcira ka hacrc ratou ki Tuhcra IVi, no lc ahhhi o tc I'araire ka lac alii ratou ki tana kninga, kiliai i kahua tangata, i lc ngaiinga o lc hiakai olc niatao, i tana ara roa. I woe noa ilio ki tc wlieuua i rolo i nga kakahu makti, he lio lc kai, mc ara atu penci. Kiliai i ata lac kite koru ra ka tutataki ki a ralou a Tc Arena, i hacrc mai hoki tcra ki lc whakalau i uga langala ra, i rongo hoki ia, kci lc ara ratou, lie liapainga kai ano i riro mai hci wliaugai 1110 taua liiingn. I araliina e lenei raugaiira Ic hunga uci ki lona wliarc, wliaugainga ana Ui tc kai, a, whakamoca toniitia ilio cia ki tona wliare. E uica ana inntaii, ka niaharatia tuuutia tenci rangatira 1110 tona wlianaii c tcui'i hunga tahuri mo tana alawliui whakaliara ki a ralou. Ko Ic hunga i inaliuc alii ra ki tc moutcrc, ra i hanga i tc kaupapa, a, ka taca c ralou tc itiawlieiiua, 110 lc Kalapu, i lc 22 o Mei, ka lac akc ratou ki Tuliira I'ei.— Xo lc liunrc a Jlini.