HE KOKERO NO REWERORE.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume IV, Issue 99, 7 October 1852, Page 3

HE KOKERO NO REWERORE.

No te tuhituhinga o Hemera.

" Kite kai nga tangata i te mea penei, me ake pen ka puta he taru kino, a, ka patua te. tini e taua taru kino, ka pera to mate mete kau, mete pirikahu c liiliinga mai r»

i tc hiakai, ki to kahore etahi oranga ma ratou e whokaritea. "Na, e taku ariki, kihai anopca i meiuga he pono aku mea kntoa ka oli nei te korero atn; oliia, ki tc lonoa mai lelahi rangatira hci titiro I aku i nicinga alu ra, ko matia tahi tc haere, kia ahei ai te lohiitohu ki a in ana tini mate. A lo maiia hacrcrcnga ka tohungia alu ki a ia, kolahi ran e wha te kau o nga tainariki e. haere lahanga ana.— ko lo ratott kahita ano tera i te roa o (e hotoke,—ko eliiiiu o nga ran kihai ata kapi nga tinana i nga mea koheka, pakarukaiu, mete mea ngaunga na te kiore, lie whnkarihariha ke ano tana. Kolahi ano whare e noho ai nga tangata me nga kau, ko nga tangata ki telahi pilo, ko nga kau ki letahi pito o taua wliare. He wliare ano kolahi ran, he wliare ano tc kau ma torn ran laimaha o tc parn kau c takolo ana i rolo i le whare, ko chinu wliare takiteknu tana pani, takltekau ma rima tana, kolahi ano tahi nga o atta hamuli i rolo i te tail! " Ka, ko tcuei, tenei; kua lieko haere le tainariki haere mai kite kura, na le hiakai, na terawakore i koreaie lac mai. Ko te kai wltakaako a taua kura, c warn ano panna hci ulu mona mo te lau, tokoiwanga tangata o tona wliare, a, heoi ano le ulu kahore'alu he mahi c whiwhi ai ia i te moni. Kite tika te kokiri alu laku kiipu hangaieka,—he rangatiralanga tenei no te runanga wliakariie tikanga mo te whakaako tainariki, lo ralou utu hainii mo tc kai whakaako." Ho mea miharo rawa tc penei, ekore hoki e ata tika i le whakaaro i penei rawa ai le kalitia hauwaroa o tonei mea, ole langata. He whakakite tenei i le ntii o te he ;—o tc he, o te kino, c iri ki ruiiga ki le tangata ua aru ratou i nga tikanga he. Ka nicinga pea e te tini, ekore c peuei rawate kahua tiitua, me he mea, i noho nga rangatira o ana oneone i rcira, ko le mea ia, ekore e tika rawa te kupu whakahe mo era, la le tnea hoki, i tc ngaro ralou. Kihai i tikanga ulu nga mea i tukua alu ki nga rangatira o ana oneone. Ehara ite utu rahi i karaugalia mo ratou, mo tc whakamahinga o ana oncotic. He nialia nga lau i pahure kahore i ulna e ratou, a, kihai i tukua utu nga katipa nmrii mai i nga taonga, meaha / kahore kau he rawa o nga whare, waihoki, i weliiugia, no reira, he maha nga lau kahore kau i ulna. Ko te tini, he noho noa iho kahore he ulu. Ko ratou ano hci whakalakolo likanga mo aua mara, kihai i puta alu te reo ole langa- ) ta nana aua wlieuua, i mahia noalia c ralou, cngia ano na ralou akc. Roa rawa iho, ka kotikotia aua mara, he wahi i tenei, he walii i tera, a, ngaro noa i tc lirohanga nga langata tuatahi i whakauohoia etc tangata nana tc tikanga o te oncotic. Na, ko te tauira tenci ole mea e kiia ake nei, kolahi mara kihai whai cka te rahi, tukua aua ki le tangata kolahi, rongo rawa ake, ka oli taua wahi mara le haukoti ke, mo lenei, mo tenei, huihtii katoa nga langata o taua wahi ilierua tc kau ma 0110. Kite wa male ote mama, ka hoalu nga mara mo nga tainariki; oti tc hachac, mo ia taiuaiti mo ia tamaili, inakari ake nei nga oncoue e riro alu, ekore hoki c ata lu. Ko nga tainariki i tc wliakaliipuranga muri mai o tc mea i luwhaluwhaiua ra nga oncotic, ka noho noa iho kahore hoki he onconc e tango ai. I waiho cnei tini langata kia tango i nga mara o ia wahi, i waiho nga tikanga o taua kaiuga ki a ralou te maranga ake i te lie, engari i hcke ki le hauwarcarawatanga ole kino, i lino tuliiatia era tini tangata, le whakaurii tc pai ili nei, tc aha. Ko nga langata c karauga aua, he liimga kino rawa ratou c whai taonga ana, a, me hoalu tc eka, ki ia, ki ia langata, engari, me mahara ralou ki cnei likanga, me mahara ratou kite henga o cnei langaia ilukua noalia nei nga cka kia ratou. Ehara i nga rangatira o te oneone le kino, ehara i te hunga tuku i aua oncotic tc kino, engari, na te ritenga he i pera ai tc kino: ka roa taua ritenga he e haere ana, tiipu tonu te kino, mate ana ko nga rangatira o tc onconc mate aua ko uga kai ngaki. .Na te kolikotinga o aua mara i pera rawa ai le kino. I nicinga, lie tangata ano ctortt te kau, ewlia te kau o nga wahi wlienua, kihai i takoto tinana, takoto kc tenei, lako'.o ke tera, kahore he taiepa hci arai i le kau, e kitca ai ra nei nga renin o aua mara. Ekore c tukua ki a rite te tu ole onconc mo le langata kolahi, engari, ko te wahi lnomona, ko te wahi pai kau akc, ko le wahi kino rawa, kci poka ake le whai rawa o telahi i letahi. Ko te ngangare, ko tc wliawhai, ko te raruraru o lenei tikanga he, ntii alu. He tangata ano ka whakarcrc rawa i ana oneone, no te mea, ekore e. matauria c ia, e kopurcpure haere ana hoki i rolo i era atu tangata, kahore hoki he tohu e kitea ai tana, e kitea ai hoki a ratou. I ona ra e whakaritea ai, ka whiua kaloatia mai nga kau i nga maunga i tcnianowhenua, kiakaikai i runga i nga mara kia. haererc i rcira; kite pono mai e aua tini kau kiano i maca nga riwai me era atu inca o chinu o atu tangata, papa

kail to takatakahi. Kihai i taea tc mi i t'tf kcha, i te korowa, me era am nica' penci, kaliorc he taiepa hei arai i te pirikahu rere inaunga, e pekea katoalia ana nga taiepa popoto, ma te nica ka whitu putu te tikeiikc Uatalii ano ka man ana pirikahu. He mcA ano tukorun, tokotoru nga tangata kite wahi inara kotalii; ke nica ano, tokotoru langaia ki tc liuilio kutalii. I tclalii inotu i pahaki atu, tokotoru nga langaia ki to lioiho kolalii; ctoru nga wae o taua kuri i iniiigia, ko le wha kiliai i pai kia niahia, a, lie pera tonu alia tokotoru. IS'awai, a ka pa te mate kite wha o nga wae i ic rino korc lici arai, totiloti noa taua kuri. Ngangarc atu ( ngangare mai taua liunga ki Ic wae o to ralou lioilio ka male, roa '.ion c kakawe ana ka liaerc mai tclalii o ana tokotoru kitekorero kite kai whakawa, korero atu ana taua tangata, erua ana ulunga i te kai main o tc rino i tilia ki tc wha o nga wacwac, otira, kaliore ona lioa tokorua (' ulii i ic wlia o nga wae, ko nga mea erua i a ralou, ko nga mea anake era e uluaai e laua liungn. Me whakaoti i konpi to korero mo Reworore i iniia atu olc 1851, no Ic mea, no taua tan, no uiui'i mai lioki, ka riro lenei wlienua i a Uori llori Ilira, tc lioko. Na, mc ma—lakilaki c lalou tc kalmakelanga o lenei wlienua i niuri mai ole rironga i lenei rangalira. ' Ki lera wlienua ki Airangi, lie mea uaua rawa le linkoliokonga oneoue, whiwlii lonu lioki nga likauga, kia roa ka laea tcwewcte! He mea auo ka kohurulia nga kai whakarite o ana wlienua, ua liaerc am ki reira. To mea pea i pera ai tc lie, ekore nga tikauga c ata whakaiuaramatia ki nga langaia. Kihai ano ra a Hovi Ilira i ngangareiia c ana langaia kino, i te laenga atu ki le nolio i taua wlienua, iuahoki tc rangona. Kihai laua rangalira i wchi, lac pu alii ana ia ki telaha o (ana kai malii noho ai, tirotiro ai i tc pchealanga, Ko lana i pai ai kia ata kite ia i Ic alma o ana tangata noho ki tana wahi, kia ata rongo lioki ia i o ralou (ikanga. Ko te lake lenei i noho ai ia ki tera wahi, ki Kcwerorc. I liaerc atu ia ki lenei whare, ki lenei whare o ralou, korerorero ana, kia ala matalauriaai tekahlia o nga whakaaroo tclalii, o lelahi. Tc mea i tika ai lana korero atu i orolau ia ki (n ratou reo tupii. Aliuarcka uoa alia tiui tangata ki ona kupu korerorero atu, kalahi nci ano ka rongo ralou i Ic kupu aroha e pula ana i tc walia o le. rangalira; katahi ano ka whakarongo in laringa ki nga kupu pai mo ratou c pula mai ana i tc tangata nui akc i a ralou. Ka mea laua iwi, " Khara lo talon rangalira hou i le ariki, iuahoki le aroha mai; waihoki o orolau ana ki (o (atou rco tupii, ki tc reo Airilii." Tera atu tc roanga.