TANUMANGA ORA.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume IV, Issue 91, 17 June 1852, Page 4

TANUMANGA ORA.

[No te "Uniana," Akuhata I.] Tera tetahi tangata i Wahinia i Marikena i mate, a, roa roa noa to waihotanga o tona tinana, kihai i tannmia wawetia e ona whanaunga, no te mea i takoto roa tana tangata i nitia ake, cngia ano kua mate, a, oho akc ana, a, maha noa ona tan i imifi ilio ka mate. I to takotoranga o tana tangala, intitti pit to wliakala o to nianawa, ko tcahita 0 nga kanohi me to mea kua marerc rawa. 1 nina nga rata, nic ona wliaiiaunga katoa, kua mate ko ia; ko to hoa waliiue anakc, i mea eltara i te male, o takoto niatangurungtiru ana, tnc ako ano niarauga akc. Kiliai tc wahinc ra i whakaao kite knpu o to tokomaha ki tc mate o tona boa; koi tonei, kei tonei rongoa, no ka tao noa ki tctalii waipiro, ringiliia ana ki to korokoro, to ohonga i oho ai, maranga ana ki riinga. Ho maha nga tan o to oranga o tonoi (angata i imifi tnai i tana takotoranga ra. I korcro ano ia ki to takotoranga ngoikorolanga i iniiri ilio; i mea ia, aliakoa, kiliai i laca o ia to liapai katt i tana moroiti, rongo noa ia ki to haorerctanga o te wharo, niatau katoa hoki ki o ratou korcro. 1 rongo ano ia ki to knpu o ona whanaiinga ino to hcmonga, i rongo ki to ratou tangihanga, i tougo ki to knpu whakahati kia tttiliiia Ito kakaliu mo tona lanttniaiiga, i rongo hoki i te knpu taint moiia. I te rongonga ai o ouoi inoa i lino wliakanatia kia tuaiauga ako, kia korikoii katt ra him, otira, kiliai rawa i taca. Aliakoa Una tulata ki to wahi c (amiinia ai ia, aliakoa kua lino wchi moiia ka lata, ka tanuinia oratia, kiliai ano i laca to korikoii, nawai, a, ka tongo ia ki to knpu 0 tona hoa ki to waipiro kia liomai, kia wliakainutnia ia ki lera kai. Ano to hari o to tangala ra, o ai tana, ki tcra knpu. Ano tana aroha ntii ki tc hoa mo tona inahara ki tcra kai, kua mea i konei ka ora akc. I mea tana langata, na te waipiro ano ia i homo ai, na to waipiro hoki i ora ako ai. He tangala kai waipiro ia, kpia i takolo mate ra ; ko to kai ano tcra i pallia ai ia, a, no tc whakainiimanga ki tana wai, ka worawera a roto i a ia, ka hoki mai te koiwi, ka ora akc. Mo kaua tana waipiro to lioatu, kua penci ia nic «e lini alii, kua laimniia oratia. Ko tclahi tonoi o nga korcro mo to tanuinanga ora, u.i Mini llaira nga korcro, no Niti loka i Marikoua. E kitoa ana to aroha i roto i lenci korcro, o tclahi wahino ki tona inakau ; okitca ana hoki to kino o lera rilcnga, to whakaholioro ki tc tanu inpapakii. 1 pangia c to male to matua kcko o Mihi llaira, a, whakaao ana to tokomaha kua mate ke ia. Kiliai tana wahinc i wliakarcre i a ia i tana turorotanga, a, iniitii noa to ta o to inauawa, mptelia o tc niangai. Tohca ana tana wahine ra kia tiikua kia tanuinia tana lioa, tolio noi, c ona whanaiinga kiliai rawa i whakaaetia. I mealana wahinc, na tcalia na loalia ra noi, i tupato ai ia, kiano i mate noa; pora ia, kua matao ko horo ho wlicngtiwlicngii, Jie ha, ho wcrawera iti nci. Erua nga tacnga mai o to kata tari tupapaku, karangatia ana '* E! tiikua mai nga mea niate," otira, kiliai tana wahino ra i whakaa'e. i langi atu ia kia waiho ia, taria c ttiktt atn, kia paliurc tc awhe liaora. Ka wliakanatia tc wahinc ra i konei, kia whakaorangia akc te makau. Whakarahia ana tc tipoko ki riinga, takaia ana to tinana ki tc paraneno, lioatu ana ki nga waewac ho lianiana werawera. Taka rawa ake laua putu liaora, c takolo malao tonu ana tc tangata ra mo te tupapaku nei. Tangi ana ano to wahine ra i konei kia waiho iti tana lane, kia rongoatia ano ia; ka mea nga tangala tari tupapaku i konei, kia tikina tana mea mate, kia kaua rao e whakarongo kite tangi mai o te wahine ra. No konei ka nacre mai ano ana langata ki tc hiki akc i te hoa o tc wahinc ra; te awhinga i a\vh\ ai tana wahine ra ki lana tabu, kiliai rawa i taca c tana hunga te to am. No konei ka mea atn c te wahinc ra, ki to kahore he aliuti ora o tana hoa i tc hokinga miiri nuii o to kata, ko reira ia whakaao ai kite tuku alti. No te hacrcnga o tc hunga ra, ka whakatarca to wali o to wahino ra ki tc pou o te moenga, ka tahuri ano ki tana mukiiiiiiiku i to anganga, miiiiniri atu te kiri, luni iho.huri. ako I inaka he koke wai wcra ki nga wac. Wliakainuinia ana ki to waipiro c kali ana hoki ttga niho.wliakakahangia ana to wahinc ra ki nga* putaihu, hoatu ana he rongo whenngu mo ic ihu ; otira, takoto inatao lonu to tangata ra; ka lata ka tao kite putu liaora i karangatia ra, kia rima mincti ka taka te wati, a, ka rangona and nga rco whakawelii o to'kai tanu tupapaku. Ka pouri tc wahinc ra i konei, tuku wliakarcre i ic luatenga o tana hoa o. hapahapainga ra; wiriwii i ana n"a ringa o Ic wahine ra, marmgi noa tc wai wheiiguwhcngu ki runga ki nga mala o te tangata ra, rokohanga ilio, kua wharara te anganga o tc langata ra, rerc noa ki nga

piita ilui (c wai hongiliongi in, iimntatn .' hcahea ana te manawa, ka korikori tc langa(a ra, puarc tonu alu nga kanolii, ptila rawa mai te kai lari tupapaku, c nolio ana tana tangata i runga i te niocnga. E ora nci ano, kahorc lie inalcmatc o tatia tangata c nolio nci. He tin! atu nga tangata cngia ano kua mate, ka lata ka taninnin, ka oho ake. Ko Rcri Italiara tctahi, na Grin o Hiniwa i korero. Kotahi i korerolia e Rata Karaitona he Rata tana tangata na Nikora te Epara o Ruhia. E wlritu nga ra, c whitu nga po i lakoto ai a Hcri Italiara, kua oti ke te tann, na tc aroha o tc hoa i wailio tonu. ai, te ngarowawc. Ite warn o nga ra, itc tangihanga o nga pore karakia, ka ara whakarere tc matenga o tcwahine ra; a meinga am ana ki tana hoa ki a Roari Rahara, Avhakahau i nga tangata kia kawea mai tc liariata hei hacrcnga mo rao ki tc karakia. Ilolioro tonu tc ora ake o tc wahino ra ; ka tin\ nga tan oia wahina i mini iho, i whai ta mariki hoki, lokohia ra nci. E ai ta Rata Karaitona—Tera hekotiro,he hawini no te I'irinia—i pangia tana kotiro o innate, nawai, a, ka mum le wliakaaeaca o te. iii.mawa takolo ana me (e mea male nei. Mete male te alma o nga mala ; matao tonu tc tinaua ; rite lomi i te tirolianga atu, ki (c tupapaku. Kawea atu ana ki tctahi riuna, kohia ana kite kawliena. I te ra c lanumia ai, ka puta te kai matafciiaki i tana tanuuianga, a ka waiala karakia laua liuiiga ki waho ake ote whare; ko to ritenga hoki ia ki tana wltenua. Ile walii c titia ai te latipoki ole pouaka, ka kite atu etahi itc alma pimiahii ole l.ii'i, ile pulanga ake o(e kakawa, kiliai, i tarn, ka wiriwiri ko nga riuga, l:o nga wae, roa rawa iho ka puare nga kauohi, a, taugi ake ana. Tokina ana he Rala, kiliai I maha nga ra ka ora rawa laua kotiro. Miliaro.ana nga korero o taua koliro ki tana lakolorauga aliua mate. I mea ia, i moe ia, kua male ke ia; olira i rongopu ia ki nga korero o nga tangata, i rongo hoki ki tc tangihanga o ana wlianaunga ki tana matenga. I rongo ano ia kite takatakaiuga iho ki nga kahu tupapaku; i roago ano ia ki to raion kohinga kite kawliena. Mamae rawa i fcowi ile kolienga kite pouaka, a, ka whakaiiaua ki tc ki ake; oliia, kiliai auo te lin ana i rongo ki nga 'wliakamalauiaiaiiranga ake o lona wairun. Rere kc nga korero o laua koliro ano kua mate, auo kei te ora i tana wa kotahi. Whakaiiaua noa ki le loro am ite ringa, kite whakapuarc i nga kauohi, kite kiki ake, le laca. i\'o lona rongonga, kilo nicatanga kia titia te taupoki o tc kawliena, ka tiuia e te wthi, ka lino olio te iiiuengaro koia tc pulanga ole kakawa i kitea ra e le kai malakitaki, a, ka hoki mai ki tana ora ki tana malangohi.