Niu Kini.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume 3, Issue 75, 6 November 1851, Page 4

Niu Kini.

Ko Papua tetahi o nga ingoa o te motu o NiuKini; he motu nai noa atu. I mua atu ite rerenga o Pene Kuki kite titiro i nga tini whenua o te moana, i whakaaroa e te tangata ko tetalii wahi ia o Poi Ilakena, ara o Niu llorana, ko te ingoa lioki ia o tera motn. Ko lenei e knare ana ano t? Pakeha kite motu o Niu Kini. ' 1 whakaaroa e nga kai titiro o te tahgatn o Niu Kini, i hna mai to raton take i nga Nikoro kite maraugai. Here ana te welii te aWjt o era tu tangata. Pango lonu te kiri, kanapanapa ana, he mea haehae kite aha ranei, kopureptirc ana nic te ngaunga mate—me te waihakihaki. Nunui lonu nga karn ; pararahi tonn nga ilui, te nunui o nga mangai, puta ana ki nga taringa te kawenga atu ; matotoru ana nga ngutu, punui tonu te ngutu runga; lie upoko (etc ; mangu to mi, kauapu ana, he mea ano pakurakura tonu mete miira alii nci, he mea heru ake nga malcnga kite tumuaki taupuhipuhi ai. Etiaiaana te lion o etahi onga mauu rangatitao era waliiki ngarangi oehinu; ko chiiiu e oreorc ana ite puta kite ihu, hei mannga rakau, wlieua, aha noa. Ko ehinu e hei ana i te niho pnta o te poaka hei \rha~ kalioe mo to ratou alma tuniatuniaiiheke. B meinga ana, ko te alma tete o te upoko, ko te pakaka mai hoki, he mea mahi na ratou. I elahi walii o Niu Kini, ko te ahua o nga tangata e penei ana te marie mete Aiarni. K ineinga ana kotahi ini e nolio ana i roto i te wao, k<> runga ko te manga rakau nga nohoanga, he mea piki kite arauhata, no tc taenga ake ki runga, ka liutia ake te arawhata; he Ilarahora te ingoa o tera iwi. Kite mea he tika lenei korero, ko uga tangata pea ia o te lvliemia ake, he mea whakaeke mai taua motu e era atu iwi, tangi ana te patu, koia tera whatinga ki roto kite "ivao nui o Tane" nolio ai. . K ai ta te te tangata, e aim uhenuaanatc - uahiue o tera motu ; e raranga lapau ana, e hauga ana i te ipu i te paru kotore, lie itea tahu ana ipu kite tamtam maroke,ki te puaka maroke. K tangi ana ano to ratou (oki kite tua rakau i nga tane e noho noa ana, i nga tane, e taka ana i nga rakau hei ivero i te poaka mohoao. — No vga tuhiluhingn mo te no.

11k Korkro Kuri. —No totnlii o nga kai tuliitnlii nupcpa o Marikena tcnei korero miliaro, korero aroli\ ki tet;ihi kuri: —"l noho nil, a, moc ilio kite whare o tetalii hoa aku c nolio ana i uta ; tc mamao o tana kainga i (e tiuo pi, ciwa macro. I taku nohoanga ki ri'ira ka puta kuri ki le walii e nolioi.i ana c niatoii, korerotiu ana e tana hunga nga nica tukua am nei; no niua lata atu i tcnei korcrotanga iiga moa miharo nei. Ko tc inalii tcnei o tera kuri lie liaere ki ivaenga wao ariKiru ai i te kararclie maka,—te paliamu me era atu mea penci : he kuri te hoa liaerere o tenei, crualioki kuri ki tehaerenga. I to raua artianmiangn mea i nga maunga ka mnti te angnnga n to lioa ki waenga nui o tclalii kohstit i te koralia, kiki lonu te niatcnga, kiliai i taca te unu. Eivartt nga ra i tti noa ai tana kuri, na tutnhi i whangai kite kai i ana po warn, na tcnei kuri i kitea nei e vliau. He tangi tonu <e mahi o tenei kuri i lioki mat kite kainsja; nga wlictin, me nga kikokiko nica, i kali .kina e in, ko nga kongakonga kau i k-iinga niana. I liaere lioki te kuri ra kite rangatira o 'era kuri i mau kite kolialu ki te ngumiuru, kite toliutotiii me kore ra nei e am atu iaiako te walii e mau rate hoa ki te koliatu Alalia 1101 nga haerenga o Wati, to tc tenei ote kuri ra —ka wlmkaaro te iari"'ta ra tcnei nno te mea c liokihoki tonu mai na te kuri ra, a, uieinga atu ana i tetalii o ntja hacretiuu mai, ' E Wati, e niatau ana koe kite nohoanga o Arono?' Ko te ingoa tera o tc kuri ngato. Te t'mo pekenga mai o tera ki nmga kite tangata ra, walii iti kua hiuga ki ram. Kainitauri.t i kon:i e kitea ana te kuri ngaro e le lioa ; tin reh'a, ka liaere ic tangal-i ra, ko Wnti kite arithi liaere, pekipeke ai i te ara ; rokohanga atu a te tangata ra, e tn ana te kuri i ngaro ra, kiki tonu te ang.mga i te koliatu. Tukua ana te kuri ra e te r.ingatira, otiia, tukua raualia ake, kua mahorchore le liiako o te kaki, o nga pokolihvi i te oketiga ki 'c nnu i te anganga ; liannga ano tona mate kai. E takoto ana iva wheua i kawea atu c tc hoa i a ia c liokihoki term atu ra.