TE PONONGA WAHINE O TE KAI-HURI PARAOA.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume 3, Issue 56, 15 February 1851, Page 3

TE PONONGA WAHINE O TE KAI-HURI PARAOA.

Tenei ano te tu nei te mira i whakahuatia i roto i tenei korero. Kei Urahi ite taha ote awa o te Raini, (kei Heamani) i pahaki atu o te taone o Pouna. 1 te ata o tetahi ratapu, ka haere te kai- | huri paraoa ratou ko te whanau kite whare karakia i Heahere; ko te pononga wahine i whakarcrea ilio liei tiaki i te mira, i te wliare lioki. Ko Hahene te ingoa ote kotiro ra, kua roa te nohoanga kite kai-huri paraoa ; a, kua kitea, he maia taua wahine. Ko te potiki o te tangata ra i waiho kU tiakina e te kotiro ra, kiano lioki tera i kali a noa te haere, koia te uru ai kite hunga i haere ra kite karakia. I a Hahene e taka ana i te kai ma ratou ko nga ranga'ira, ka puta te whaUa-ipo o taua maiara; ko Heiriki Potira te ingoa o taua koroke i lie tangata mangere ia, he ham rawa. Kua kiiea te kino o tenei tangata e te rangatira o Hahene, a, kua porokina atu kia kuua e hokihoki mai ki le kninga ; ko te kotiro ra, kiliai i whakapono ki nga rongo kino o tana whai-a-ipo ; auraki tonu te ngakau ki taua koroke. 1 tenei putanga mai oiia, ka mihi aroha atu a Hahene; tukua ana he kai mana, noho ana te kotiro kite korerorero, i a Potira c kai ana. Kai nei, kai nei te koroke ra, taka ana te maripi kai, meinga atu ana ki a Hahene kia tangohia ake j ka mea atu te kotiro, he malia nga rongo mangere mo Potira kua tae ake ki a ia, a, ka mea atu, he ritenga kino tera kia whai pononga tonu hei tangotango tonu mo ana mea; er-ngi mana ano nga mea moni e mahi. Muri iho ka piko te wahine ra kite tango ake ite maripi, piko kau ano, ka mauuu te miripi oka i roto i te knkahu o Potira, ka nutia te kaki ki tetahi o nga ringa, a, ka karanga atu—"Whakina maito takotorangi o nga moni o tou rnngat'ra ; ki id kahore koe e whakuatu mai; ko koe, aicnej;—ekore ou koivhae puta kite ao marama." Whakimarie noa a Hahene, ta te tahae pai lioki! Nohea a Poiira i rongo. Hurihuri ana te kotiro ra i aua whakaaro, a, ka mea atu, —"Tukua ake au, kia wliakaaturina atu nia moni o taku rangalira; otiia, me haere tatit maua ko nga moni, ekore e ahei te noho noa au i konei ui riro atu nga moni." Ka whakahohoro te kotiro ra i a ia, ka meinga atu, me ake tae mai ana rangatira i te karakia, a, ma te kakama, ka taea wawetia nga moni. No konei, tukua ana te wahine ra e Potira ; »ru atu ana ia ia kite tiki i nga moni. Arahina ana te koroke ra kite ruma o tana rangatira, hoatu ana he titaha hei wawahi i nga pouaka, meinga atu, ana. « Eahufa Uu rnahi kei rokohina mai taua.' .Hei ty*?" 1 .' , ki M e |; o . atu au kite tiki ioku, kite tango tafl\ .hokj I aku mea moni, kei tera taha oite wliare.'? i Whakapono. noa te tangata ra' ki nga wha« kawa ! nga ote kotiro ra, whakahohoro ana taua koroke. i a ia. Haeie ana a Hahene, waiho iho te tangata ra, e wawahi ana i nga pouaka, e kohikohi ana i nga moni; ko te wahine ra i tana putanga atu,. kihai i haere ki te tiki i ana koheka, otiia, i ngoki haere mai | i nga wahi awhio o taua whare, a ka tae ake ano ia kite tatau ote ruma o tana rangatira, hohoro tonu te wkakakapi i to tatau, maka ihote whakarawe.'naltekaiekakauanairoiol Ka kapi te tatau, ka rere te wahine ra ki waho.kito noai te taniaiti ote rangatira, karanga at „ ana , "Haere e omal Haere ki tou matua, meinga atu, me ake maru tatou katoa!" Rongo tonu te wahi tamaiti ra kite tono o H.hcne, rere ana wkaka-te-ara i tohutohungia atu. No te haerenga o ta tamaiti ka tatu te mauri o Hahene, a, noho ana kite whatitoka ote whare tangi ai. Muri lata iho ka ra> ngona le whio o tera i te ruma, ka inutu te whioivliio ka karanga raaori atu ki tetahi, i waho, kia whikahokia mai te tamaiti e orris

ra, kia tikina mai to kotiro ra kia kohurutia. Ka oho ano te wahine ra i konei, otiia, kahore kau he tangata i kitea am, ka mea ia he whakamatakii tera i a ia. Whakatau tonti te tiliro o te kotiro ra kite tamii'i e haerc ra ; n.iwai, a—ka tae ki teuhi koiiwaawa, to rerenga akc o tetahi tangata i rcira mail pu le ramaiii, a, ka hikitia mai. Hohoro lonu te kotiro rate haerc kite whare kiia ana una tatau, nolio ana i le taha o te ma'apihi whanga ai i te putangamii o nga ranjatira. Kihai i 10a ka puts te tangata i tango inai ra i te tamaiti j karanga am ana, •' Uakina ki au ; ki to mea ka whakatuturi koe ka wahia e au te tatau." Ka mea tonii taua kotiro ki lera e kauga ake ra ki a ia, emeu ra kia wahia 'e tatau, ka mea tonu atu " E whakau ana an ki tc Atua." Aliakoa matangerengere nga kupu o tera i waho, kihai rauu i rongo te kotiro ra kite whakapuare i te whare, tc iho ki le taha ole malapihi, whakarongorongo kau ki tc kiki o tc tahae ra. Whakarongo ana te hungara ki nga kupu o (lahene a. ka whakaaro ekore te wahine ra e rongo ki tc whakapuari i te tatau, ka kait»nga atu tetahiki te hoa, —" Kotia te korokoro o te tamaiti ina c pakeke ana tc wahine nci." Ka rongo a Ilahcnc i tera, ka mea a roto i n ia, me uakira nei, kahoro ra nci. Whakaaro ana ia, ekore ano le tamaiti ra c lohungia me he mea ka whakapuareiia tc tatau ; waiI hoki, ka riro atu nga inonga o ana a, ka main ano ia i taua hunga. Hi karanga atu ano tc tahae i waho ra, ki le kahorc to tatau c whakapuaretia, kaakina iho le tamaiti ra, ka toua te mira kite ahi. Mea lonu taua kotiro,—" E whakau ana an kite Atua." Na, (iikua ana tctainaici ra ki raro, hacrcrc ana i rcira taua tahae, ki tc rapti otaota liei tabu i te whare. I a ia e rapu ana, kite una i tetahi ptiarc i te whare o te mira, hcoi, mahue akc tc rapu otaota, ka waiho tera hci whakaoranga ngakau muna. Ka rcrc mai ki te wahi tamaiti ra, herea ana nga rint-a me ngu wao, waiho iho, a, ka nnga am in kite puarc i kitea ra e ia. E nolio tonu nna .-. 11alieue i te taha o te tnatapihi, kihai i kite atu i te tomokanga o te tangata ra, i ttia kc hoki taua wahi ptinrc. Nolio nci te kotiro ra, a—mahara noa torn ngakau kia tukua te mira kia huri i te Iran, kia we tc kitea ma i e nga tangata nolio i pahnki atu o taua mira—kia we te men, " heuha tenei c huri nci tc mira i te Hatapu?" Inamati, kua tukutiikiia nga whakahekc, kua maro n ;a pakau; tc putanga o te muri, ka ki nga ra, kcko nna nga huri o roto, a, huri whakarorc ana le min. Tcnei te tahae ta kua ugnki ke ma l ki roto ki ni;a tvira, a, no tc kitcnga, ka lniri tc miia ka tinia c te mataku ; aue maori ana i reira, rongo noa te kotiro ra i tana auetanga, i tana tangihanga mai i rcira, otiia, kihai i aha atu. Tangi mai ana turn tahae ra kite kotiro ra, te rongo, ka kanga mai, ka mea ano kia kohurutia taua wahine; meal.a koia e lata atu ai? —e huri ana hoki te mira, huri katoa hoki me taua tahae. Matakitaki kmi ana te kotiro ra i tc uhae ra i roto i tona whare-herehere, me 'e kiore e man nei i le rorc, te taea te hacre ake, te taea tc hoki am ra te taea ra nci te korikori. Karanga noa mai nei,kite kotiro ra—tanapai hoki! Waihoikona huri haere ai i roto i nga wira. I matau a Hahene, ekore ano e male taua koroke; me he mea, ka taka te rangiroro i a ia, ka taka iho ia ki nga pouaka o te mira, a, ko reira takoto marie ai. E huri ana le mira ra, huri ngatahi mete tahae ra, roa noa; ka tangi noa mai tera, kihai i whakarongo alu te kotiro raj nawai, a—ka huri te anganga o te tahae ra, ka pa tc ngoikore, a, hinga ana, ki roto ki nga pouaka o te mira, horc he kiki, horc he aha, mete mea mate nei. Kihai ano i whakamutua i konci tc huri o tc mira ; ka waiho ano kia rere, me taua tahae e takoto ra, huri katoa ; e tupato ana hoki te kotiro ka oraora ake, ka tutu ano. 1 ' Roa noa le mira ra e huri ana ka rangona he pakukutanga kite tatau ; hekc ana le kotiro ra kite whakapuare ; knhore, ko ana j rangatira, 'me etahi atu tangata, miharo katoa ratou kite huringa o te mira i tc Raiapu. No to kitcnga o to tamaiti e takoto

licrehere ana i walio, ka milinro rawa ratou, ka tapurapii nga wliakaarb ki enei tikanga. Korerotia atu ana e Hahcne, tona oranoa(anga, mete paliuatanga o te wliare ; ka mutu ana korero, ka pa te ngoikore a ka takolo ia mete mea mate; no te rongoatanga ka ora ake ano ia. Ka wkakamutua i konei te lmri o te mira, ka toia mai te tahae kino ra i tana whare-lierehore i nga wira ; ko tera i kiia kite ruma ra i toia mai hoki ; lierelicrea ana rao, araliina ana kite taonc o Ponna, a, ko r.uia ano te tukunga ilio o (o ratia he. Ko te o tenei korero i mea, i wcliea i konci le tinana o Ilahene i a Potira, tana wlni-a-ipo, a, no te romaa o nga ra, ka tangoliiu a Ilalicne ete tama ole kni-huri mira.liei " taliu marena" inona, a, piimau noa te nolio o Mahene ki runga kite walii i ora noa nei te mam.