TE ERIPANA.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume 2, Issue 29, 31 January 1850, Page 3

TE ERIPANA.

E noho kahui ana tenei tu kararehe kite m mowhenua. Ko tana wahi e pai ai he taha awa whai taru—he mania nui mete awa ki waenga o te mania. E ai ta tc Piringi, " Ano to alma pai o te kahui Eripana ua tirohia atn i taivliiti, ko tctaln" lonci o nga mea o Awhciika liei whakaliari i nga [kanulii, a, ckore c ngaro i taku. tirohanga atn. lie nui 10 liialiia o nga kuwao Eripana kite tupekepcke liaere, ki'te takaro ckore e Uiku ki rnro, lie oniaoma tonu tana malii. Tora tetalii kainga Mihinerc, i Awhcrika ki te Tonga, ko Inana te ingoa o tana ivalii. I tetalii po, parare ana nga mangai o te kaliui Eripana i te po, a, ao noa te ra i te tangiliaI te ata ka tiroliia tc inca 1 tangi ai aua ka • rarclio i te po, kei te taenga atn kite walii i tangi ai, he takanga no tetalii o ratou ki roio ki tc poka. Ko te ulianni o tana poka e wha e rima pulii, ko te holionu kotahi te kail ma ivha ; kahore ia, lie wai o roto. Miltaro ana

-to tini kite mea e inca ake ai tana Eripana i r te hohonti o tana poka. \ Ite tiroh.iK'.a ai o nga taha o tatta poka he twa kainga n'ume kau. He mea rarangi - haere nga hoa ki nga taha o tana poka, ko f etalii ki tc wharoro, ko ctnlii kite tuturi, nai wai, a —ka -taea tera i roto i te poka te hiki jake, a, ka waiho hei whakaoranga ngakau ki nga hoa." 3 Te AItUA O TE EntPANA. Te teitei takiwaru, takitekau putu ; te tir nniia nuitopn ana ; makari ake nei nga karu, 1 oho noa ite reo iti; roroa noa nga niho putn, ' takiiva putu te roroa, 150 patina taimaha. Te ' nohoanga, kci Awherika, kei Inia. He mea ' reka iaia te huka me era atu mea pern. He ! aroha tana whakahoki mo te atawhai. He riri, he mauahara tana whakahoki mo te kino. ; Nui atu te kaha o tera tu kararehc. I mua 1 ai, i akona to Eripana kia haere i roto i nga 1 taua'ki te whawhai; i naienei, e waiho ana hei pikaukau tangata, hei waha taonga. He maha noaiho nga korero kua oti te kohikohi e tcnei tu kararehe, mo te kino o te tangata ki a ia me tana whakahoki mo tana kino. Ko Kuare te ingoa i liuaina mo tctahi Eripana, otira, riro ana i a ia te matau, a, kitca ana ete tangata tona tohtingatanga. Hoatu ana ctahi mea kite tuara, ka rangona te taimaha, whakataka ake ana taua kuri, me reira ka hoatu kite tuara, a, ka whakataka ano, ara, ara, ka whakatakariri te tangata hoatu i nga mea ki to tuara, whiua ana he rakau kite matenga. Vo hia ra nei i muri iho o tcnei ka kitea taua tangata i te eripana, te mauranga ki a ia, whakatarcrea ki runga ki nga manga o tctahi rakau, w.iiho ana i reira pupuri noa ai ki nga manga. Kotahi Eripana i whangainga kite pepa, he mea pani kite taro. Kakati rawa te korokoro a taua kararehc i ngi pepa. Noho nei, noho nei, a, tac noa ki ngawiki cono, ka takoro te tangata i whangainga rate pepa ki taua Eripana, no te mutunga o a raua takorohantta, ka man te Eripana kite wai p;irn, a, pokepokca ana nga kakahu a taua tangata, haere iho i te matenga a, tatu noa ki nga wacwae." Otira, ckorc e penci tonu te alma pai o tana riri; tera ko te tukunga iho ete Eripana, ina hoki te korero ka tukua atu nei, he korero pono tenei :—Kotahi Eripana i whakaarca haeretii ki l'aranihi, a, ua whakatautaua taua kararehc e te tangata, ka mauahura tonu, taka noa, kite wa e m tona puku riri. I whnWacpaina kniilia he kai ki to mangai o tctahi Eripana c te tangata, hua noa taua kararehc e tukua atu ana taua kai, no tona kitenga e mau ana ano taua kai i te inga o tc tangata, ka riri, ka rcrc atu ki taua tangata pnlua ana ki tona arero, hinga raiva taua tangata, erua nga rara i whati; muri iho ka takata kahi taua tangata, mangungu kere tctahi, a, o nga wae werohia ana ki nga niho puta ; otiia, kihai era i tapoko ki nga kikokiko, i hoti ke era ki tc whenun, i tctahi tahn, i tctahi taha o nga liuwha. Ko tc kino o tc tangata i iti, ko tc tukunga iho o tana ho nui, wahi iti, kua mate rawa. Kotahi kai-whiu Eripana i whiwhi ki te kokonaiti, erua akinga atu o te kokonaiti o taua koroke kite anganga o te Eripana. Moe iho, ao ake ka kite taua Eripana i ctnlii kokonaiti e hokoa ana, ka mau ki tctahi, a, nkina ana kite matenga nana ra i patu ; mate rawa taua koroke iaia te tukituki. Ko te utu koa tcnei mo te hangareka kite Eripana. I naia tata nei i Rcwapnru i Ingarangi ka whakakitea he Eripana ki ctahi tamariki, i whakakataina aua tamariki ki nga_ takarohanga o taua kararehe. I aha ranei taua Eripana, ka whakatakariri te kai-tiaki, patnanna taua kuri kite rakau. I muri tata iho, ite putanga mai o etalii, e takoto ana te tnnga'a ra ki nga wacwe o te Eripana, kua mate ke. Mangungu kc riga ringa, me nga wac ; pakuru katoa te papapa o te matenga, tapore ana, kope katoa te tinana, me i te mea lakatakahi.

Te Atawhai,

Ko te atawhai e kitea ana hi nga wahi c noho kunrc ana te tangata. E kitea ana tend ki Inio, rr.e era atu kaingn o te ao. "He mea ano" e ai ta Te Papi, " ka tac atu au ki nga wahi c noho kuare ana te tangata, ki nga wahi ckore e hacrea e te Pakeha. I aku taenga ki aua wnhi ka kite au i te noho pai o tc tangata, i te ahua marie. Kite pit kite atawhai o nga kaumatua a namata ; rite pu ki a Hipeka ratou ko nga kotiro o Mehopotamia. Na te mahi penci i titoa ai he waiata cnga kaumimia o nga whakatupuranga kua pahurc. I

tctalii ra puweraivera ka hohoro te haerc o taku kuri, ko aku hoa i muri, okioki ana au i raro i tetalii rakau, no taku nolioanga ki reira, ka tae tetahi o nsa koiiro o te kainga tutata mai kite utu wai ite poka. Inoi atu ana au kite wai moku, kaliore ona ipu, kaliorc oku. Oma whakavcre ana tana kotiro kite tiki mea, chua au he ipu utu mai moku, otira, i penci tcmahi o tcnei kotiro, me Heara ite inoinga a Hihcra kite wai, (ka kawea mai ■te wai-u mete pata i runga ite pohewa rangatira !) Pai ke nke te whakaaro o tenci kotiro, i te wliakaaro o te wahinc o Hipa i tana kawen'ia mai ki au he wai-u, he pata, i ruuga i nga ran panana, ko te pohewa rangatira ia, o nga Hiniru. Inumia ana te wai-u e ahau, kihai te pata i tangohia atu ; ka kitea taua kotiro kihai au i tango, ka man ia ka whaki oku okiha erua. He kai pai te pata kite okiha, ekore e ngenge wawe uj ;ai i tera mea." HE KAIIU RINOAIUNGA. No tua iho, no tua ilio tcnei ritenga te. wnakukalm i nga ringa. E mail ana lenei ritenga ki tera iwi kuare, ki tc VW/tf, Itci arai mo tc mntso ; e man ano hcki ki nga iwi rangatira o Oropi, e waiho ana e ratou hei whaknpai mo nga rinan. I nga takiwa o. tc ao kua pahurc hoa ntu, i tino whakapaia tcnei mea, i tuia nga mea rangatira me nga kohatu. piata utu nni ki rnnga ki ana mea. I etahi o nga takiwa, i nga wahi i paingia te whawhai o to tini o nga rangatira o Oropi—i taua wa lie mea here kite potai-taua o nga hoia, tc kahu ringa (karapu) o nga wahine e pai ana ki a ratou. Ua whim ntu tc kahu-ringa ki tetahi tangata, lie toliu tera mo tc whawhni. I kitea tenei ritenga, te tono whawhai kite kahu ringa, i tc tan 124.5.