KO TE KARERE MAORI. Akarana, Oketopa, 25, 1849. MEATANGA O TE WAI-U KAU HANGANGA MO TE TIHI.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume 1, Issue 23, 8 November 1849, Page 1

KO TE KARERE MAORI. Akarana, Oketopa, 25, 1849. MEATANGA O TE WAI-U KAU HANGANGA MO TE TIHI.

[He mutunga no tera kua taia.) Ka oti te kurukuruwhatu te whakakoparuparu me tango mai kite tapupehi, me whariki a raro, a runga, kite kakahu, me liontu te taupoki rakau ki runga ki taua tapu. Kia whai kopu ite tukunga atu o nga kurukuruwhatu kite tapu, mo te liekenga, kia kaua e hoki ilio te kiri o tilii ite ngutu o te tapu pehi. Ka oti tenei, me tuku atu kite tino pehi taua tapu kua ki i te kurukuruwhatu; me wailio i raro o te pehi. a—tae noa ki nga liaora erua. I muri ilio o nga liaora erua, me tango nmi te tilii i te tapu, me hoatu ki roto ki ngu wai karera i ringiliia mai i te tapu i tangohia mai ai nga kurukuruwhatu ; ko taua wai me whakawerawera ; ko te mea tenei e pakeke ai te kiri o te tilii. 4 '- Kotatii liaora e wailio atu i te wai i whakawerawerangia ka tango mai ai, ka mukti ki tetalii kakahu kia we te maroke Ka oti te whakamaroke, me takai ki tetalii kakaliu pai, me wliaknlioki kite pehi; me wailio i reira, a, tae noa kite ono, kite warn ra nei o nga hoara. Me tango mai nga tilii i te pehi, me kawo ki te whare e totea ai, ka oti te tote tetalii taha, me tetulii talia, me takai ki tetalii kakaliu pai rawa, me hoatu ano kite pehi, me wailio i roto i te pehi a te kau ma run, ma wha ra nei o nga liaora. ■ Me lie inea, e puku ana tetalii walii o te tilii, me tapulii kia pai ai te meatanga < roto ite pehi. Ka maea mai ite pehi.

me wailio i runga i tetnlii papa maroke; me huriliuri i tenei ra, i tenei ra. I te kawenga ni ote tihi kite whare tote me tnkui kei put a te macao ki roto, hie pera tonu, a—pakeke noa te tilii. Ma te werawera ka lioltoro te pakeke, —ka holioro te pakeke, ka liohoio te pai o te tihi.

Kei runga i te whare, (ara te paparunga o te wliare), te takotontuga pai mo te tilii. I te knwenga ."ii ki reira ( kei huia te men lion ki nga mea kua tu-a-pakeke; me he men, e wailio nno te mea lion, mete moa tawhito i taun rumatahi, kn kopurepure nga mea tawhito i te hauiuakutnnga o te mea iiou> a kino ake. Kia pai kat-a nga malii mo tenei mea mo te tihi; me lie mea, ekore e ata totea te tihi—me lie men, e liaunga ami te reueti ite tukunga ai kite wai-u—me lie mea, ekore e ata poto te wui o nga kurukunuvhatu i la pelianga ni—ka haunga te tihi, ka kakati, ka kino noa ilio. Me he mea, ekore. e ata poto te wai o nga kuriikuriiwliatti ite pelianga ai—ka haunga te tihi, ka kakati, ka kino noa ilia. Mi he men, ekore e ata poto te wai o te tihi, ka puwhau noa a roto, ka pukupuku ake ; ko te mea tenei i meiuga ai kia malii kia huriliuri i nga tihi i tenei ra, i tenei ra, a, kia muroke, kia pai hoki te walii e takoto ai. Me he mea, e kaha tonu aim te pupuhi ake o te tihi, me weroweroi ictahi taha, i tetahi talia, kia puta ai te h:iu, kia kaua tetahi walii o te tilii e pukii ake, kia kaua tetahi wnhi e tapore. Tenei nno tetahi rongoa mo te tihi e puliipuhi ana a roto ; c hokoa ana taua ota ki nga whare rongoa. He totepita tetahi walii o taua rongoa, he rongoa ke tetahi, ho mea whakauru ki taua totepita. Ei a pani a walio ote tihi ki taua rongoa—kotahi paninga, erun, etoru, i te rua, i te torn o nga kohinga o te tilii ki te pelii. Me pani ki taua mea i mua IUII

ote totenga. Ale he men, e whakanuia ana te tote-pita, a. e whakarerea ana te tibi ki nga wahi wcrawera takoto ai.—ko reira nufake ai to pupuhi ote tibi. Ina tango te timgata ki tenci tu rongoa, kia tupa'o i te paninga ai, kiri kino te tibi. Ko nga ritenga cn<-i mo te hauganga o tenci Tnea, ote tihi. Me tini ia nga ritenga mo tenci main, ko tenci hapu me oiia ritenga, ko tern iwi me ona—higftrangi, a— Oropi atu. Ahakoa rcro ke nga ri enga, ko te tukunga iho o te mahi be p'.'nei ano. Ko ma'.ou e mea ana. elcore pea nga tan maha e paliure ki\ kitea te hu.mga o te rawa ki roto ki nga putea tc kai hauga pata—tihi, o nga niotu o Niu Tiieni. Poka ke te pai o te pata o tenci whenua, i tc pata o nga whenua ko atu. Kua kitea e matou, nga pata o iiinga, a, t' rite ana te alma pai ki nga pata o nga kainga rongo nui o Tawahi. Kua kitea, kiia kai hoki i te tihi i hanga ki Runga; he nui te whakapai o te tokomaha ki tera tu tihi. He aha rate mea i kore ai te pata, mete tihi ? Na te mea ra kiano koutou tangata Maori i ako mm ki tenei mahi. Haunga ano etahi atu ritenga i kore ai he pata; otira, ko telahi tena o nga take. H karanga atu ami matou ki o matou teina Maori, kia whakatika ki tenei mahi, kia hna ai he rawa, K aim whenua ana koutou kite rui witi, kite wbakato kauga, kite poka riwai, mete ngaki i era atu mea IS matauria ana c koutou te huanga mai o te rawa i a koutou niira-huri-paraoa. E hara koutou i to hunga tauhou ki nga rawa e hna mai ana i te whakatercng.i i a koutou kaipuke. Ko tenei im-a. ko tc boko—e takoto noa ana tena i a koutou. a, e matauria ana tona tukunga iho. Na nga matauranga a matou kite ata haere o a koutou main, kite ngaki whenua, kite whakatere kaipuke, kite tini atu o nga mahi e whiwhi ait" tangata kite rawa—na ta koutou mahi tika ki aim mea, i anga ai matou i mea, —me tango hoki ki tenei mahi, te hanga.pata, te hanga tihi, hei apiti mo era atu mahi Pakohn, kua man mai i a koutou. Na konci i roa ai ta matou korero mo tcuei mahi —na kouei i liokia ai te kupu i roto i nga mipcpa maha. Ahakoa kibai tenei inalii i liteki te mira paraoa, kite niiiro- witi—ahakoa e ili ana te alma o tenei tu mahi—he rawa kei roto, tenei inna, me whakamatauria ana, ekore pea e hoki iho te rawa o te tangata mahi pera, i to te tangata o aim ana nga whakaaro ki tc mira, kite ngaki witi. Meake pea koutou whakaaro he mahi raruraru tenei, he roa noa atu te meatanga> tfko.v e taea. Aua ra c pena. Mo he mea e man ana to koutou kuarctanga ki nga ritenga o te mira paraoa i tenei wa—ine ho mea kiano koutou i whiwhi noa ki tera tu mea, ka ngoikore mai koutou ki a matou akoranga atu ki taua mea, no te mea hoki, he tini ake ana nga ritenga naua ote Mira; i nga ritenga ote mahi pata. Ko nga nmlii enei e whiwhi ai koutou kite rawa, e rangatira ai to koutou whenua. Kihai ano te Mira i tnea e koutou, me kaua te akoranga o o koutou boa Pakeha. Waihoki tenei, me whakamatatitau me kore ra nei e whiwhi te rawa, ine kore ra nei o koutou wlmiinu e ora i te kinaki, mo te paraoa, mo te riwai. Ko te kai tenei e hohoro. ai te nui ote poaka—kahore he mea hei wbai i tera te pai hei whangai mo nga poaka—haunga te mea whakatiin ki roto kite wai-n. He painga nno tera tu main mo to koutou whenua—ko te mea tenei e what rawa ai koutou hei, boko hoiho, kau, kakahu, kai, me era utu mea. Whakaavoa e koutou nga tikanga kua oti nei te whakatakoto ki o koutou aroaro—mirohia mai tcuei alio a koutou—ko tenei, kua paku to koutou rongo ki tawhiti, a, ko te rironga o tenei tu mahi i a koutou, ka iri te kupu ite ngutu o te tokomaha—" E rawai i te tangata Maori!" [Te mutunga.]

* Mo te tilii tuku ki tawhiti tenei ritenga e tuku ki tc wai wcra ; me he mea hoi kai, ma nga tangata o te whenua i hanga ai, kaua e wai weratia, kei pakeke> kei maroke ua kainaa.