KO NGA MAHI MAMINGA A MATIU HAPIKINI, ME NGA WHAKAARO POAUAU A NGA TUPUNA O INGARANI.
I te Nuipepa o Maehe, mete Nuipepa o Aperira, i tera tau kua pahemo nei, i korerotia "nga mahi makutu a nga Tupuna o Ingarani." Hua noa matou, ekore e taro, ka nui haere te mohio o nga tangata o enei Motu, mete mohiotanga o nga tangata o Ingarani, i whakahorihoria ai te makutu e
ratou. Otira, e whakapono tonu ana etahi tangata maori kite makutu; ahakoa i iriiriia ratou kite tikanga ote Atua. Koia matou i whakaaro ai, kia korerotia tetahi atu wahi, o nga mahi kuare a nga Tupuna o Ingarani, (kahore ano i korerotia i era Nuipepa) kia hohoro ai nga tamariki o tenei whakapaparanga te wakarere i nga ritenga he o te Makutu. Kei ki nga tangata, he riri kino ta matou ki to ratou whakapono kite makutu; kahore; e mahara marie ana matou i te tini o. nga tau, i piri mai ai enei whakaaro kuare ki o matou tupuna: ahakoa i nui noa atu to ratou malii kite karakia, kihai ratou i kite wawe i te mana koretanga o te makutu. Na te mahi whakaako anake, i kitea ai te maminga ote makutu i Ingarani: waihoki, ma te mahi whakaako anake koutou, nga tangata maori, ka kite ai i te horihori o te makutu. I te tau 1555, i whakapono katoa nga tangata o Ingarani kite mananga ote makutu : nga rangatira, me nga tutua; nga tangata karakia, me nga tangata noho noa iho: i whakapono hoki nga Minita; hua noa ratou, e pono ana te makutu! I taua tau ano, ka kauwhau tetahi Minita, ki roto kite whare karakia o te Kuini, a Eiihapeti, ka mea; " kia rongo mai koe, E te Kuini, e tokomaha haere ana nga kai makutu o te whenua; he tini on tangata, e takoto mate ana i te makutu ; kua turi etahi; kua porangi noa iho etahi, kua whewheugi ke nga kikokiko o etahi: aue! kei makuturia hoki koe, ete Kuini!" He inati tona wehi kau noa iho, to tenei Minita! Otira, he whakapainga tenei mo tatou, mo nga tangata o tenei wa, kite Atua, ina hoki, kua whakakitea mai te tino maramatanga o te pono ki a tatou; kia mohiotia ai nga whakaaro he o namata. He tini noa iho nga aitua, me nga tohu i whakaponohia e nga tangata i aua raKa keke nga papa o te whare; he tohu makutu: ka rangona te tupanapana; he tohu mate: a, ka whakanuia enei mea, hei whakawehi i te tangata!
He tokomaha ke nga tangata, i kohurutia kinotia; i kiia hoki, he hunga makutu ratou: ko e tahi, i tahuna kite ahi; ko e tahi, i panga kite wai! He kohuru tenei ki a matou, ki nga tangata o naianei: he mahi tika pea ki a ratou i namata: kua takoto hoki te tikanga i reira, kia rapua, kia whakamatea te hunga makutu katoa. I mea nga tohunga, i to ratou poauau tanga, he maha ke nga tohu e rapua ai te hunga makutu. Ko Matiu Hapikini te ingoa o tetahi tangata, i tino tohe pu kite rapu i nga kai makutu. Na, ka anga taua tangata horihori, ka whakapae kau ki tetahi niruhi i tirohia noatia e ia, "he kai makutu tenei;" ka toia taua kuia kite kai whakawa; a, patua iho ! Aue, te maminga o tenei tano ata ! Tenei nga tikanga i mamingatia ai, i whakapaea ai aua riruhi e ia, i tukua kautia ai ratou kite mate. Ka kite a Matiu Hapikini, i te tahi niruhi ranei, koroheke ranei, ka mea atu ia; "Tena, whakahuatia mai te inoinga, 'E to matou Matua i te rangi, 1 &c." a, ki te mea, ka mahue, tetahi kupu o tenei inoinga; ka tahi ka kiia 5 he pono-he kai makutu tenei-whakamatea ! I mea hoki a Matiu Hapikini, e kore e tika te panuitanga o te inoinga o nga kai makutu, koia i tonoa atu ai ratou, kia inoi Ki tana ki hoki, e kore e ahei te hunga makutu, te tangi roimata : waihoki, ka whakawakia tetahi ruruhi, a, e kore e kitea nga roimata, e heke ana i nga kamo, ka kiia, he kai makutu! Tenei ano tetahi tikanga o te whakawa kino a Matiu Hapikiri. Ka herea te koromatua o te ringaringa matau, kite koromatua o te waewae maui; a, ka panga ki te wai: me he mea, ka rewa, ka kiia, he kai makutu; a ka toia ki uta tahu ai kite ahi: ka totohu, heofano, ka whakarerea atu kia mate! E! ka tae to hanga E Matiu! Tenei hoki tetahi, ka whakanohoia te j hunga, (i kiia kautia nei, he hunga makutu I
ratou), Id runga kite turu, i waenga nui o te whare; ka ripekatia te herenga o nga waewae; ka mutu, ka tiaki tonu a Matin Hapikini i a ratou, kei kai, kei moe: kia puta mai ai hoki nga atua maori, i akona ai ratou kite makutu! Kite mea tetahi, kua makuturia tona kai ranei, tona poaka ranei, ka tikuna, ka tunua oratia kite ahi, ite aroaro ote ruruhi, o te tangata ranei, i kiia nei, nana i makutu: ko te ritenga tenei (e ai ta te kai whakawa), e whaki ai taua hunga i te tikanga o a ratou mahi makutu! Roa noa iho te mahi a Matiu Hapikini, a te kai kohuru nei :-he tokomaha ke, nga tangata, me nga wahine.i whakamntM huhuakoretia e ia : otira, ko ia ano te tukunga iho o tana mahi, a, taka ana tenei tangata kino, ki roto kite rore i hanga ai eia m°o te hunga hara kore. Ka kite nga tangata ite tino maminga o te mahi whakawa o tenei Matiu Hapikini, i whakamatea kautia ai nga ruruhi e ia; ka man ratou ki a ia, ka hereherea tona ringaringa matau, ki tona waewae maui, ka maka atu kite awa, hei kai manga ika; a,mate tonu iho taua tangata kino, pera me ratou i whakamatea e ia. Na, ka rongo koutou, e nga tangata maori, H nga mahi kuare a o matou tupuna, i to ratou mahi whakapono i; to maKutu; waihokl, me tami tenei tikanga e koutou; kia penei koutou me matou, me nga. tangata o naianei, ekore nei e whakapono kite makutu :-aua rawa tenei ritenga horihori e purutia tonutia e koutou. Ka hua o matou tupuna, he tikanga to te makutu; otira, kua kite matou, nga tamariki, he' hanga noa iho: koia matou ka whakahe tonu i to te tangata maori mahi whakapono kite makutu.
Permanent link to this item
Hononga pūmau ki tēnei tūemi
https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/MMTKM18451101.2.5
Bibliographic details
Ngā taipitopito pukapuka
Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume 4, Issue 11, 1 November 1845, Page 42
Word count
Tapeke kupu
1,090KO NGA MAHI MAMINGA A MATIU HAPIKINI, ME NGA WHAKAARO POAUAU A NGA TUPUNA O INGARANI. Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume 4, Issue 11, 1 November 1845, Page 42
Using this item
Te whakamahi i tēnei tūemi
Tūnga manatārua: Kua pau te manatārua (i Aotearoa). Ka pā ko ētahi atu tikanga.
Te whakamahi anō: E whakaae ana Te Puna Mātauranga o Aotearoa The National Library of New Zealand he mauri tō ēnei momo taonga, he wairua ora tōna e honoa ai te taonga kikokiko ki te iwi nāna taua taonga i tārei i te tuatahi. He kaipupuri noa mātou i ēnei taonga, ā, ko te inoia kia tika tō pupuri me tō kawe i te taonga nei, kia hāngai katoa hoki tō whakamahinga anō i ngā matū o roto ki ngā mātāpono e kīa nei Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga : Purihia, Tiakina! (i whakahoutia i te tau 2018) – e wātea mai ana i te pae tukutuku o Te Puna Mātauranga o Aotearoa National Library of New Zealand.
Out of copyright (New Zealand). Other considerations apply.
The National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga: Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.