Na, he tini ke nga korerorero o enei ra; otira, ekore aua korero e pono; erangi, e rapua tonutia ana e matou nga kupu pono kia taia ki nga Nupepa; ekore hoki te korero teka e paingia e matou: e waiho ana ena mea he, mo nga ngutu o te tokomaha. I te Nupepa mo Hune, i korerotia te whatinga o te tutei a Kawiti i te hoia. I te tahi o Hurai, ka whakaminea katoatia nga hoia, me nga tangata o Te Waka ma, kite aroaro o te pa o Heke, i Ohaiawhai: ite ata o taua ra, ote tahi o Hurai, ka totoro haere mai etahi o nga tangata o te pa, kite pukepuke i nohoia e Te Waka ma; ka warea katoatia nga tangata o te taua, kite matakitaki i nga repo, e puhia atu ana kite pa; tahuri rawa ake, kua riro te kara oTe Waka te tango; a, kua nohoia mai taua pukepuke e te pa! riro kau ano te kara i tera, ka kokiritia e te hoia; e rua ano hurihanga, ka whati tera ki roto kite ngahere; mate iho i reira, kotahi pakeha, kotahi tangata maori. I te tu-a-ahiahitanga o taua ra, ka tino rere atu. nga hoia kite tau i te pa, otira kihai i taea; ko te pekerangi kau i pakaru i a ratou. He maha nga hoia i tu i te mata, i te puhanga a Heke ma; a, ko etahi i mate rawa; kahore matou i rongo ki nga tupa-
[ paku tangata maori, mate iho, tanu iho Ik te pa. I puta mai te rongo ki a matou ite tamoetanga, mete korohunutanga o etahi o nga hoia e te pa; otiia, kua puta mai ano nga kojfero whakahe i tenei mea whakamamae; a, no konei i mama ake ai o matou ngakau. Na, i te tekau o nga ra o Hurai, ka puhia ano te pa o Heke ki nga repo; po ana i te pubanga; noho mai tetahi, noho atu tetahi: ano, ka tae noano kite waenganuipotanga, ka whakaaro te pa, e ruru ana nga ihu o te taua, ara o Te Waka ma, ki raro kite take korari; ka maranga te pa, ka oti te whitiki, ka tahuri te aroaro, kihai pea i ata torangi te biku ki roto ki te ngaherehere, ka oho te taua; te taenga mai kite pa, E!—puare kau ana! kotahi rawa ano ruruhi i roto, he turi. Ka nohoia te pa e te taua; tukua atu ana te whati kia haere, kihai i arumia. Puranga ana Dga mahi ote pu; ote taonga murunga o Kororareka; o te riwai noa ; ki roto kite pa; me a ratou tupapaku, he rangatira, kihai i taea te tanu i nga hanga o te pcrangi; kei rokohina ratou. I ahu ra nei te haere ki hea, kei te whakangau kiwi pea i te ngahere tuauriuri; kei te pui tawhara ra nei, kia ora ai te' whakaara pa mo ratou ki Hikurangi: mei
oti ra nei, ka rokohanga e te mate; eta kau ana hold tenei, te manawa. £ meinga ana, kotahi waewae o Kawiti e haere nei ia, kua riro te rua i te repo. E mea ana hoki te whakaaro o te tokomaha, i nui whakaharahara te raruraru o te pa; koia i mahue ai a ratou tupapaku, kihai i tanumia:—koia i whakarerea ai a ratou kai; me nga pu; mete tini atu o nga taonga i muraa-haeretia e ratou. Ko to ratou upokotanga, ko Heke, Heke-haere, keihea ra nei—Kei tenei aora nei, kei te po ra nei ? Ns, kei mea nga t-icgata, he whainga nui tenei ki Ingarangi; kahore, ekore tenei mea e whakaaroa.—He Iwi whakaharahara a Ingarangi; he Iwi matangerengere: ka whakaputaina tona riri, tutu ana te puehu! mano tini Id te paopaonga: otira, ko tenei whawhaitanga ki a Heke, he whakaritenga kautanga tena; kahore ano tona pokohiwi kalia, i whakamatautauria noatia; ko te pito kau o tona moroiti i pa ki a Heke. Mei poto enei hoia i a Heke, raua ko Kawiti, ka tikina ano. E kore hoki tona whawhai e rite ki to te tangata maori, ka whakawarea katoatia ratou kite whawhai, kahore he kai ngaki i nga mara —tena ko te pakeha, he mano tini oneone kite whawhai; he mano tini oneone kite ngaki; a lie mano tini hoki ona pu rere puku; ona pu kapura; ona pa rere rangi; ona pu mamaha; onapu huri whenua; kiano te tangata maori i kite noa: otira, kihai a Ingarangi i htahia kia utaina mai aua mea ki Nutireni; no te mea, he whakaaro atawhai to Ingarangi ki nga tangata maori: kahore ona hiahia kite whawhai: mei hiahia ana, kotahi ano ringaringa, riro katoa tenei motu; ina hoki ona whainga ki tawahi, pera ia, he toa tetahi, he toa tetahi, a haere ana ano te papa i a Ingarangi, te Iwi whakawehi. Na, ko tona whakaaro tenei—Naku ano taku tamaiti a Nutireni! ko ahau ano kua pa kite whakaako—muri iho o taka akonga, ka noho tahi maua: no ka riri noano taku tamaiti, ka tutu ki au, ka pa taku whiu; tate matua hanga hoki e ata-
haere ana te whiu—a, kite mea, ka tohe ki te tutu, ka whiua ano kia tangi,—na ki te kahore e rongo kite tuarua o n°-a whiunga, a ekore e iro, ekore e tahuri mai kite awhi i tona matua atawhai, ko reira tukua roroatia e ahau aku whiu, kia tino aue i te mamaetanga. Na, e hari ana tenei, mo te mea, ko nga potiki kau enei e tutu mai nei—he tau kuwao; ko te pito "whakarerenga; tena, ko nga matamua, ko nga kaiaka, e awhi tonu ana. He tangata pokanoa a Heke—na raua ko Kawiti ta raua kino: ekore te mano ote tangata e aru i o raua tikanga he—e kore te mano atu, e whakatika kite patu pakeha: —na konei ka mea matou, ka tata pea te ngaronga ote tutu; inahoki, kua oma ratou kite ngaherehere.
Permanent link to this item
Hononga pūmau ki tēnei tūemi
https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/MMTKM18450715.2.2
Bibliographic details
Ngā taipitopito pukapuka
Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume 4, Issue 7, 15 July 1845, Page 25
Word count
Tapeke kupu
991Untitled Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume 4, Issue 7, 15 July 1845, Page 25
Using this item
Te whakamahi i tēnei tūemi
Tūnga manatārua: Kua pau te manatārua (i Aotearoa). Ka pā ko ētahi atu tikanga.
Te whakamahi anō: E whakaae ana Te Puna Mātauranga o Aotearoa The National Library of New Zealand he mauri tō ēnei momo taonga, he wairua ora tōna e honoa ai te taonga kikokiko ki te iwi nāna taua taonga i tārei i te tuatahi. He kaipupuri noa mātou i ēnei taonga, ā, ko te inoia kia tika tō pupuri me tō kawe i te taonga nei, kia hāngai katoa hoki tō whakamahinga anō i ngā matū o roto ki ngā mātāpono e kīa nei Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga : Purihia, Tiakina! (i whakahoutia i te tau 2018) – e wātea mai ana i te pae tukutuku o Te Puna Mātauranga o Aotearoa National Library of New Zealand.
Out of copyright (New Zealand). Other considerations apply.
The National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga: Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.