TE TURE KARAREHE.

Mareikura, Issue II, 1 September 1911, Page 4

TE TURE KARAREHE.

NGA TIKANGA E PA ANA KI TE HUIHUINGA, TIPINGA, METE PARANITANGA.

He whakarapopofotanga tend e whai ake nei no emhi o te Ture kararehe, 1908, a kua perebitia he rnatauranea mo npa tangata e tauhou ana ki nga mahi ka'arehe, hui atu ki nga taogata kaoro e mohio ana ki taua Ture.

TIPINGA INGA HIPI

Me tipi Dga hipi wuuru rorca, me npa hawhe-purere 1 ia tau, i te wa i waenganui o te 1 o Haauere mete 31 o Maehe i tp motu o Aotearoa, a i eia atu waahi 0 te Tominiona me tipi ] vca'mganui o te 1 o Pepuere mete 30 o Aperira. Ko teDei kupu " tipinra" tona tikanga me rumaki te hipi ki roto i teiabi wai rongoa kaha kite patu i nga kutu. Ei te kitea e muia ana te hipi e te kutu ka whai mana te Kai Tirotiro Ka'arehe (Inspector of rftock) kite whakabau kia tipia aua hipi, engari ma te ?anga f a na ana aua hipi e utu te tipinpa Ki te kore e tipia nga hipi ite wa tika ote tau hei tipinga, kite nana raoei nga hipi a muia aua ete kutu kite makete, ki tetahi wahi ke ranei hoko ai, ka ahei te wbiu lie langa*a na ana nga hipi, kia utu i tetahi whaina nui. RITAANA ONG\ HIPI. Hei te 30 o ra o Aperira i ia tau me tuhituhi e iatauga'a whai hipi he ntaana, hei w'naka.atu i te maha o ana hipi i tana ra, a me wbakaatu mai hoki eia eiahi atu mea epa ana kite tipinga, mete o iana paraai. Mehemea kaore e tae atu ue pukapuka (form) kite !an<; r a a noho paamu, hei tuhinga ma ana i tana ritaana, ka fa c a eia te tiki atu ltfi Kai Tirotiro ice Kai-wbakaharfre ranei i te Tari mo Mabi Ahuwhenua. Ko te ritaana me mabi i muri tonu iho i te 30 o Apern-a, a me tuku atu kite Kai Tirotiro Kararehe i mua mat o te 14 o Mei o tenei tau uei ano Kupu Tohutohu mo mga Kuihuinga ME NGA WhIUNGA KaRAKEHE.

1 rnua o ty huihuinga o a a Ka arehe e hora ai npa lannga, eka lka'ia ai, e whiua a'.u ai ranei i tona whenua, me tae ne paoui 1 te kai noho 1 taua whenua ki nga kai-noho i nga whenua e piii ana ki taua whenua, he whakaa f u k>a ra au iantia e ia ana kararehe. Meha mea tera tetahi whai ka>arehe e noho ana i runga i tetabi whenua e pin ana kite whenua a tetabi atu laoga'a whai kararehe, kite whakaaro ja kua marara ki reira etahi o aoa kararehe, ka ahei ia, i runga i te wbakaatu a tuhituhi, kite tono a'.u kite tanga'a no ona te whenua, e nuahara ra aia kua marara ki reira etahi o ana kararehe, kia hoatu kia ia kia rua tekau ma wha

nga baora i mua atu i tana iaritanga i ana kararehe, me wbakaacu-a-tioana, a tuhituhi ranei. Koia tangata e mangere ana, e wareware ana ratei ki te tuku atu i te panui kua kiia ake nei ka ahei kia wbiua, kia utu 1 te whaina taumaba. I i te tono a tetahi tangata whai kararehe, e wbakaaro ana kua marara e abi o ana kararehe ki runga kite wbenua o tetahi atu taugaia ka abei te Kai Tirotiro Kararehe (Inspector of Stock), mehemea e wha kaai-o ana iae tika ana, kite tuku atu ki taua tangata i tetahi panui bei kii atu ki a fa kia huihuia e ia ana kararebe ki roto ki tetahi ian, kia taea ai te whaka'uoki nga kararehe i marara kite tauga a na ana Ma te tangata whai karachhe, na ana ra i tono kia huihuia nga ka v a*-ehe, e utu nga mom i pau tika i te huihuinga mete wbakahokinga kia ia o ana kararehe i marara ra, hui afcu boki ki tetahi moni whakaea, mehemea ka tupono tetahi raruraru i runga i taua huihuinga. Ko te tangata e hiahia ana kite whiu bipi, kau, hoibo ranei ma runga i tetahi whenua Karauna, i tetahi atu wbenua ranei i roto i tetahi takiwa Ruri i mua o tona haerenga ma runga i taua wbenua, me tuku atu e ia kite kai, noho i taua whenua te panui, kaua e poto lho i te rua tekau ma wha nga haora, a, kaua hoki e roa atu i te toru ra, te taenga atu o taua wbakaatu* a-tuhituhi i mua atu i te taima i mea ai ia kite whiu i ana kararehe ma runga taua whenua. Me whakaatu tika bob ia ite rori e hearea a taar.a whiu kararehe. Kaore l tika i ta te ture kia whius, <■ Kararehe ma runga i tetahi u, u a runga ranei nga whenua Kaiauna, i mun atu i te 6 karaka i te ahiahi, i mua atu ranei i te 6 karaka i te ata i nga ra o Aperi a, Mei, Hune, Hurae me Akuhata; a, i waenganui ranei o te 8 karaka i te ahiahi mete 4 karaka o te a r <a, i era atu maraina o te tau, haunga ia kite whiwhi te rangatira o te whiu kararehe i te p;ikapuka whakaae i a ia kia mahi pera, he mea haina e te'ahi Kai whakawa, Tei Pi, Akinia, Kai-tirotiro Pohimahita, Pirihimana ranei, he wha kaae ranei ia kiap=ra, e tetahi tikanga o te Ture. Ko te tanga'a e whiu aua e whakanuku ana ranei i nga kararehe o runga l tetahi whenua, a, ehara a ia i i te kai-noho o taua whenua kia pera ia, ka ahei ia kia wbiua kia utu ite whaina kaua e nui atu i te £IOO, me maka laaei ia kite whareberehere mo tetahi wa. Nga Paeani me nga Paeanitanga. Koia tangata whai hipi, kau, boiho ranei, a e haere aria aua taonga ana i ite whenua kaore i pai te taiepa, me whakawhiwhi ia l a ia kite parani Ko ia tangata whai kararehe e mangere ana, e wareware ana ranei kite rebita

i tat a pa i ani, ka ahei te whiu kia utu i te moni e riina pauna Ko nga tono katca kia rehitatia nga paraDi, me tuku atu kite Kai-Rehita Parani mo te takiwakei reira e haere ana e meatia ana tanei ki reiia haere ai nag kararehe a te kai-tiono. Ma te kai-tono e whakaatu te ahua o ta ana parani, e hiabia ana ia, engari kaore e rehitatia tetahi parani, mehemea e whakaaro ana te Kai renita tera e puta he raruraru, he pohehe ranei i taua parani, mo nga parani kuaoti te rehita 1 mua atu. Ma te Kai rehita e tohutohu e tautoko nga mahi e pa ana kite rehitatanga o npa pa; am e tonoa ana. Ko tenei mea ko te parani; mehemea mo t« hipi tona kanga he maaka; e whakapiria ana ki runga i nea wuuru o te hipi; he taa ftar), he peita whero, pango ranei, kaua e hoki ibo i te torn inihi te roroa o nga reta o nga wbika ranei, o te hipi, hei hoa mo leva, me hon te taringa me whakamau ranei he wbakakai (clip) ki te taringa meta ranei etahi reta, whika ranei ki runga kite kiri, me parani ranei ki runga kite kauobi kite id aire ranei, ma tenei kamohiotia kaore i tiaki i ta te ture, me parani wuuru anake te param mo te hipi. Mo te taba kite hoiho kite km ram j i mea a te parani, tona tikanga he maaka marama k iua e hoki ibo ite rua inihi te roroa onga reta onga whika ranei. He mea tahu te parani nno kite abi, ka aki atu kite kiri, hei hoa mo tera, me hon te taringa, me whakapiri atu rauei tetahi maaka, engari mo te kau raua ko te hoiho ka wbai mana noa atu mehemea kofcahi tonu te tohu, ara ko te parani a'nake, ara kaore kau he hon i te taringa he maaka ke atu ranei, Kaore rawa e whakaaeda kia paranitia te hipi, te kau te hoiho ranei ki tetahi parani kaore ano kia rehitatia e te tangata na ana nga kararehe, e meatia ana kia paranitia, a mana tonu e wbakaae kia paranitia. Ko te maaka ko te parani ranei, he mea rehita ka kitea e mau ana i runga i tetahi kararehe ka kii ia he tohu tika tera hei wbakaatu ko taua kararehe na te tangata 1 rehitatia ki not a ingoa taua parani. E hee ana ki ia te Ture te tapahi kia nui atu i te waahi tuawba o te taringa e nro o te hipi, o te kau, obe hoiho ranei abakoa na ana taua kararehe, e hara ranei ia ia, Ko te tangata e mahi paraani, ka ahei te whiu kia utu i te moni Kaua e nui atu i te tekau pauna, e iti iho ranei i te rua hereni mo ia kararehe i mania peratia e ia, Koia tangata e whaka ngaro ana, e whakakino ana, e wharereke ana ranei l te paraani e mau ana l runga i tetahi kararehe, l uru ranei ia hei hoa mahi pera mo tetahi tangata, haunga ia mehemea na ana taua kararehe i runga i tate Ture—ka ahei te whiu kia utu l te moni kaua e nui atu i te £SO, e iti iho lanei i te £5

mo ia ka r arehe i mahia peratia e ia, aha ranei; hei ta te Kai-whakawa i whakaaro ai, me maka ia kite herebere, a me whakamahi ki nga mahi uaua rao nca tau kaua e nui atu ite rua rau. Koia tangata e parani ana i tetahi kararehp ki tetahi parani kaore auo i rehitatia aha ranei, e ha r a ia Ite tanga'a i rehitatia ai ki tona ingoa fcaua parani, a e hara ia ite mea whakamana kia mabi pera ete tangata 1 rehitatia ai ki t» na ingoa taua parani, ka ahei te whin kia utu 1 te moni kaua e nm atu i te 10a e iti iho ranei i te hikipene mo ia kararehe i pavanitia oeratia e ia. Ko nga hipi katoa me marama te pa'am kite parani kua rehitatia ete tangata na ana nga hipi, me parani i muri tonu iho i te katikatwga, engari ko riga reeme me parani i mua a'u o te 30 o nga ra o Apenra. Ko nga hipi marara e hat a i te J tanga'a na ana te wuuru heeti, nona ranei te whenua i katikatia ai ki reira aua hipi, me parani marama i reira tonu ki runga ki nga upoko, ki tana parani kua rehitatia.

WhAKAMARAMATANGA Mo NGA MAHI TlPl HlPl,

He maha nga tu rongoa wai tipi papai e taea aoa te hoko, a me tino tupato te whakaranu kite wai, ahakoa he paura he wai rongoa ranei, me whai tonu te mahi i te wai mo te tipi, i nga tohutohu e mau ara i runga i ia tu rongoa tipi. Me pai hoki te rumaki i nea hipi ki roto i te tipi, kia tino maku ai nga wuuru, kia pa ai te rongoa ki nga waahi katoa o te hipi, ka tuku ai kia put a ki waho o te tipi. Ma te whai anake i enei tohutohu, e tutuki ai nga tikanga o te Ture.