HE MIHI MO RO= NGOKAKO.

Matuhi, Volume III, Issue 114, 29 November 1905, Page 3

HE MIHI MO RONGOKAKO.

KOWI PERE HE MEMA KI TE PAR EM ATA.

(kite etita o "te matuhi.")

Me tona komiti tuturu, kia ora katahi, kia ora ka rua, kia ora ka toru.

E "Te Matuhi" tukua atu tenei mihi mo nga panui a nga tangata o Wairarapa, ara, a te rohe o Rongokako.

Kanui te whakamihi iho o toku nei ngakau rno nga kupu e anga mai nei ki nga amuamu a te Tai Rawhiti, mo to koutou hoa mo Wi Pere, heoi no nga kupu o Te Ture ia koutou, ara o tarou Kaunihera, hai kimi i te tika i te he, tuarua kai te tu tonu mai te Ture nui atu, ara, te Hupirimi Kooti, e tarewa mai ra i te kohura, i era atu hara nunui, kaati.

He aha ra i kore ai e whiua kite Ture? E nga iwi e tawai nei kia Wi Pere, no reira ka whakaaro ake, ara, .whakapae ake toku ngakau ki enei tawai a te Tai Rawhiti e korero whakakino naana mo Wi Pere, te Tai Rawhiti e rupahu nei.

Te rohe o Rongokako whakarongo rnv koutou, ina ra i put:i aire ai i au

tenei korero mo te mahi tawai a te Tai Rawhiti pohehe.

Na e Rongokako, e Tamatea e Matatua, e Te Arawa, e Tmuui, e Kurahaupo, e te Tai Tokerau, e Te Waipounatnu, whakarongo mai enei ingoa e whakahuatia nei e au, ko te korero a te Tai Rawhiti mo Wi Pere, ara, mo te Kaniupene e ki nei i murua o ratou whenua e te Kamupene o Te Riihi raua ko Wi Pere, he whakapae tenei korore na te Tai Rawhiti mo te Kamupene.

Na e nga hoa, i ki ake ai ahau he whakapae noa na te Tai Rawhiti.— Whakarongo mai , enei ingoa kua

whakahuatia nei e au, nga Waka me ona iwi e whakarongo mai ra kite Mema o te Tai Rawhiti e ngaua nei e te korero parau a te Tai Rawhiti—E nga iwi i runga ake nei, whakarongo iho kia marama Kotahi rau pauna (£100) i enei tangata, ia Te Watene Toromata, ia Ropitini Te Rito, a te Kamupene o te Riihi roia, ka marama, kotahi rau pauna i enei tangata no te Wairoa na.

Kotahi rau pauna (£100) i au ake ia Petera Whakahoro-o-te-rangi a tc Kamupene o te Riihi roia. Pataia kia Tirni Kara Minita, kei te mohio a Tinii kite rau i au, kite rau ia Te Watene raua ko Ropitini, e rua o matou pa, e rua rau pauna (,£200) o te Kamupene o te Riihi roia raua ko Wi Pere.

Te kupu aku tonu, e te Riihi roia ? Ka karanga a te Riihi he aha, to karanga ki au, ka karanga atu au kia te Riihi kia Timi Kara, te moni e hiahia ana au me homai kotahi rau pauna, te kupu a te Riihi ki au he aha te utu mo tonei moni ka hoatu nei e au kia koe me ou hapu, ka whakahokia e au he whenua te utu, ka takoto te ra i pauna ki au.

Te kupu a Te Watene a Ropitini, hoiriai he moni ma matau. Te kupu ate Riihi, he aha ta korua utu mo tenei mom ka hoatu nei eau kia korua, tcutuangatokoruanei, he whenua te utu, hiko tonu ate Riihi kite moni kotahi rau pauna, ana a korua moni me o korua hapu. Ten a kia tere hoki hold ta koutou utu i aku moni e £2OO pauna kua riro atu na ia koutou, kia rite ai ta koutou whakatauaki "Haere inaha an, noho maha koutou."

Heoi ka tukua e matau ko Taumutu te whenua, te rua o nga whenua i tukua e matau ko Mangapoike, mo enei moni e £2OO pauna, ina te roroa o te whenua ina te whanui, e hia ake ra e haere ana ka tae ki tahi taha, e hia ake wiki e haere ana ka tae ki tahi pito o enei whenua,. . Tena he patai, *he aha te utu mo te moni, ara, mo te pohatu utu nui, a, no te whenua nei auo taua pohatu utu nui, tena me aha te utu me whenua ?'

Otira kei matau anake tenei whakatauaki na Kotore moumou taonga, moumou tangata moumou whenua, otira kei te pai, he awatea, e ai te kua o koutou tipuna 'he tono waahi matoru he tono rangatira' ko tenei e te Tai Rawhiti kaati me amuamu, me titiro ki to koutou tipuna kia Rongokako, kua huia kotahi taana Mema ko Wi Pere, kaati tena. E Tamatea titiro atu ki to papa kia Rongokako, huia to pooti ki a Wi Pere. E Kahungunu huia to pooti kia Wi Pere. E te rohe o Takitimu huia to pooti kia Wi Pere. E Horouta huia to pooti kia Wi Pere. Matatua, Te Arawa, huia to pooti kia Wi Pere, te rohe katoa o te Tai Rawhiti huia to pooti mo Wi Pere mo nga tau e toru nei, e heke iho nei, heoi tena. Ki te Upoko o te Ika, kia Eongo-

kako, huia to pooti kia Wi Pere kaua e rere tetahi, kia Tamitea ou rohekatoa huia to pooti kia Wi Pere, ko Ihaia me ata tau ki raro. E taku whanaunga e Mohi, ata tau ki raro waiho kai te ra e heke iho nei maku koe e tohu mo runga i te tuuru o to taua whanaunga o Wi Pere. E Mohi ka matohungia koe e au tae noa ki nga rohe o te Tai Rawhiti. E Kahungunu, e Takitimu, huia to pooti kia Wi Pere, kia mail ai to korua whakatauaki eki ra 'ka tere raua ka tere pipiwhakao ka mate te tangata' kia mau ki to korua whakatauki, huia o korua mano e waru, titiro kia Rongokako, kua hui no reira huia o mano e waru kia Wi Pere.

Kia Horouta, e tama ata tukua a Apirana, me Tuhaka Kohere. E Porourangi, tirohia te kupu a Wi Pere, ko nga tau e toru e heke iho nei ka mutu a ia i te Paremata, hei reira tatau ata tirotiro ai he tangata kite Paremata.

Ko tenei kupu kua panuitia e Wi ki roto o te Wairoa.

E Matatua, Te Arawa, me ou rohe katoa, ata tukua iho a Tiki Paaka ki raro, ata waiho mai enei tau e toru mo tona matua mo Wi Pere, maana ano e whakaoti te toenga o ana kupu. E nga kaumatua mohio o Tuhoe, o Te Arawa, kia kotahi he kupu ma korua. Maku ko Wi mo enei tau e toru ka watea te tuuru mo korua, mo Porou, mo Tamatea, waiho mai e te Tai Hauauru tana mahi. Ko tenei huia mai o korua pooti Ida Wi tae mai kia Horouta, kia Takitimu, kia Kahungunu, kia Tamatea, tae atu kia Rongokako, huia kia Wi Pere te pooti mo nga tau e torn, ka mutu ka heke ia ki raro o tona tuuru.

Heoi nei nga kupu, Ida taute rangimarie ki nga iwi. ki nga ruo, ki nga

rangatira, Id nga huihuinga tangata, ma te Atua o Aperahama, o Ihaka, o Hakopa, tatou e tiaki. Ae, amine. Heoi kia ora. Petera Whakahoro-o-te-rangi' Te Uhi, Wairoa. Noema 22 1905.