KITE ETITA O TE MATUHI.

Matuhi, Volume II, Issue 81, 12 April 1905, Page 2

KITE ETITA O TE MATUHI.

Tena koe me nga kai hapai i te taonga nui o te ao, koina hoki te tahi o nga tino taonga o te iwi pakeha ko nga perehi pukapuka, i rongo ai ona wahi katoa i mohio ai nga tangata e tauhou ana kite ahua oe ra atu wahi. I nga ra o mua he penei ta ratau na perehi, ka rongo he ope taua ka haere tonu he tangata hai korero haere ki nga Avahi e tae ana ia, ta ratau na pukapuka ko te ngakau hai pupuri, kia ora, kia wha aku mihi atu, kia ora ka tahi, kia ora ka rua, kia ora ka toru, kia,ora ka wha. Te take o aku mihi penei he koa no taku ngakau mo taku kitenga iho i te kupu korero i roto i Te Matuhi, i tuhia mai no Waipawa i te 20 o Pepuere, 1905, i te wharangi 4, mutu i te 5, ara a taku karanga maha a Ihaia Hutaha, e koro tena koe, na Kahungunu koe me au hoki, ana tona mataii e takoto na kai tua o Kahuranaki, i ta wahi atu o Tukituki awa, na Tamatea a Pokaiwhenua, koe me aukia ora heoi te mihi.

Kai te pouri ano au, moku i whakamarama tuarua mo taku panui i tuhia nei e au i te 14 o Hanuere, 1905, a i tae rawa te pa inamae kia koe e Ihaia, na ki taku mahara e penei ana to mahara i pa ki to tinana te rolie o

Tamatea i'piita i Waikari awa, i urn a Te Haroto ki roto i mau inai te rohe ki Aiauuga Taniwha, ka rere ki Waitjuiiga, kaore koe e mohio ana kai te rite atu kite wahi e noho ana to tinana no te mea he maori te kai hapai ite ture, e penei ana he Kaunihera maori kai te haere te kai kawe taaka kuri, kai te ki inai nga tangata taihoa taihoa, kia whiwhi herengi ka te utu atu tenei, ae na te aha ia na, na tenei Kaunihera maori, kijjte pakeha "no taihoa," ipanui ai au i tenei mo te waipiro, he pouri noku ki nga whakaaro a o taua hoa pakeha e tono nei kite Parernata ki murua atu te mana taake kuri, ma nga ropu pakeha e taake, kare hoki au e pai kia riro to taua na taonga, a nei uga take, he mangere no e tahi Kaunihera kite taake i nga kuri maori, ko nga kuri e rehitatia ana i tenei tau e 600 i roto i te rohe o Matatua kua whakahaua ano i naianei kia nekehia ake nga kara, me mau tonu nga kara i nga kaki o nga kuri, kite ngaro me tango ano e taua tangata he kara tuarua, e 7 kapa, e hara i te mea he aha engari hai karo i taua kupu mangere mo taua. Ahakoa te whakahe o nga tangata o te rohe o Matatua a nei te utu atu, ''kana hai pouri kia raau ra no nga pakiaka o te rakau nei ki runga i te iwi maori ka rereke ai he ritenga, no te mea to tatau ora i enei tau ko te ture whakatikatika, na kua hamenetia i naianei nga mea kaore e rehita i tana kuri e nei ahua hai pare atu i enei mea me kore e mau," kaati tena.

Mo to kupu e whakaatu nei, e ki nei, " na aku ranei na taku taenia koiniti ranei," e hoa e kore te rakau e oraora noa e ngari ma te hau e pupuhi ka oraora, me au e kore au e noho noa ka korero engari he mea haere mai a ka hopukia e te taringa ka whaka-

putaia e te waha, ka rongo koe te kai tono i enei mea i roto i ahau na runga i nga whakaatu a te Honore Tumuaki (Kapene Mea) na mo runga i to kupu e rua nga hotera i murua mo te tuku nui i te waipiro ki nga maori, ae ka tika e ki nei hoki au, hai aha tenei kai te waipiro, na mo te ahua katoa o kupu ka nui te ahua taimaha kia ahau, otira hai aha na te korero i haere mai. Na mo te ra kupu kua meinga ahau ki rails, kaore, engari mo te taha kite kore e heri waipiro, e haurangi i nga kainga maori, ae ko ahau ko Tuhoe, haunga hapu o waho atu ia Tuhoe e korero ana au i tenei korero mo te rohe tonu o Matatua, ara mo nga tangata e mau tohe ana kite kai waipiro, kaua hai pouri e koro, e lhaia tena koe, kia ora kia tau atu te rangi marie mete pai mete ngawari. Na mo te kupu a taku hoa a, R. Hue, o Te Kotuku Whare, Tereureu, Kangitikei, i tuhia mai nei i te il o Maehe,l9os, e ki mai nei nga utanga o to taua waka he tangata, he kuri, te rua he tangata he mea tikiki te kopua kanakanapa huti ake ai, me ui au, " he aha te ritenga o enei kupu," no te mea kaore i eke ki runga i nga kupu o taku panui te ahua o enei ahau kupu, na a nei taku whakamarama kia koe, " ata titiro ake ki aku whakamarama ki taku irainutu, mokopuna, tuakana kia lhaia Hutana. Kia ora tena koe na to hoaaroha. Te Pouwhare, Ruatoki. Maehe 28, 1905.