ETAHI o NGA RETA A TE HUI TOOPU.

Matuhi, Volume II, Issue 79, 29 March 1905, Page 3

ETAHI o NGA RETA A TE HUI TOOPU.

Kia te Honore Rim, Pirimia o te Commonwealth, Otereiria : E hoa tena koe,i runga tetahi raruraru i tetahi wa poto kua mahue ake nei, " mo etahi tangata maori tokorua i whakawhiti atu i tenei koron i kiOtareiria, i araia ana tangata kia kaua e takahi o raua waewae ki uta. Notemea i whakaarohia, ko to matou iwi e uru ana ki etahi atu o nga iwi maori e araia ana e tetahi ture o to kawanatanga. Otira, i runga i te ata uiuimetoata whakahaere mo tenei take nui, kua kapea to matou iwi ki waho i taua ture. No reira, ka whakaaro tenei huihuinga o nga Upoko Kaunihera Maori o Niu Tireni, kia tukua atu ta ratou kupu whakawhetai kia koe, mo to kaha kite ata whiriwhiri mo tenei

take. He mea nui tenei, no te mea, hai mohiotanga, kua kitea, he iwi matau e rite ana kite iwi tutoru o to tatou Kingi A taw hai. Heoi, kia ora koe. Kai te tumauako tenei Huihuinga Topu, mehemea te ra he wa e whiti mai ai koe ki tenei koroni, e koa ana matou, kia whakamanuheritia koe i runga i nga tikanga a o matou tupuna. Heoi ano. Ihaia Hutana, Tumuaki o te Huihuinga Topu o nga Kaunihera Maori. Rotorua, Maehe 18, 1905.

Kia Te Honore Timi Kara, Minita mo te taha maori. E hoa tena koe— Tenei kua whakatakotoria mai ki te aroaro o nga Upoko Kaunihera te reta a Hemi G-. Wirihana, tumuaki o te Runanga Mahi Paamu o Kiu Tireni. E whakaatu ana taua reta, ' kite he o te mahi a nga Kaunihera Maori, kite nui rawa o nga hipi a nga pakeha e pau ana i nga kuri a nga tangata maori, kaore nei aua kuri i rehitatia, a e inoi ana, kia whakahokia mai ano te mana o te Ture Rehita kuri ki raro i nga Ropu takiwa." Kua ata whiriwhiria tenei reta e te Huihuinga Topu, kite whakaaro, kite titiro a tenei huihuinga, kai te tino lie rawa tenei reta, i runga ano i nga take ka whakamaramatia i raro iho nei. 1. Mehemea he tika, he maha nga hipi i pau i nga kuri a nga tangata maori, (Otira, kihai i whaka aturia mai etahi keehi, i homai ki te aroaro o nga kaivvhakawa tuturu, hai mohiotanga he tika tenei korero.) No te mea, he kupu

mama kite tangata te whakahua " i pau on a hipi i nga kuri a nga tangata maori." Ahakoa, e hara ia i nga kuri a nga tangata maori i patu aua hipi e hara hoki i te meako nga tangata maori anakei whakawhiwhia ki tenei mea kite kuri. Hai mohiotanga, na nga kuri a nga maori i patu hipi. 2. Kai te mana te Ture, otira he uaua rawa te whakaatu mai, kia kitea e te tumuaki o nga tangata mahi paamu etahi, tetahi keehe kuri ranei i patu i nga hipi a nga pakeha, i kawea kia whakawakia i roto i nga kooti-hara i roto i te Koroni o Niu Tirem. Timata mai i te tau 1900, kite tau 1904. 3. Mehemea te ra tetahi keehi e mohio tia ana i tae kite aroaro o nga kooti-hara. E kore e .tika, kia kiia, ko taua keehi hai whakahe i te mahi tika a nga kaunihera o te motu nei. 4. I mua atu ote tau 1900, i te wa i nga Ropu Takiwa te mana o te ture rehita kuri. He nui rawa nga kuri a nga tangata maori kaore rawa e oti ana i nga kai rehita pakeha te mahi. 5. Kei te koa tenei Huihuinga kite whakaatu, ko nga kuri o te koroni e rehitatia ana e nga Kaunihera i ia tau e nui atti ana i te 7000 kuri. Hai mohiotanga tenei, kai te nui noatu te kaha o nga Kaunihera maori kite rehita i nga kuri, i te wa i nga Ropu Takiwa te mana o taua mahi. 6. Otira kai te mohiotia, heoi te iwi maori e rere ana ki waho i nga whakahaere Kaunihera lo te iwi o tetahi o nga Minita o te kawanatanga.

7. Ki te whakaaro o tenei huihuinga, he mea pai, kia niahi tahi nga Kopu Takiwa me nga kaumhera Maori i raro i te raana o tenei Ture i runga i te whakahoahoa, mete whakaaro rereke e homai hai whakahe i te mahi e mahia tikatiaanae wai ropue wai tangata ranei i raro i te mana otehea Ture. Na to hoa. Ihaia Hutana, Tumuaki o te Huihuinga Topu o nga Kaunihera Maori. Rotorua, Maehe 18, 1905.