He Kupu Tuku Mai.

Korimako, Issue 36, 15 January 1885, Page 4

He Kupu Tuku Mai.

Ki a Te Korimako. E hoa, —Tena ra koe koutou ko nga tangata tau toko i a koe na ratou nei, i karanga, he o ranga ranga mou kia 55., Ida 65., Ida 10s., kia kotahi pauna, E hoa, e kore, e taea, e au, nga korero a nga rangatira, e penei ana taku kupu me ta Henare Te Puku-

atua me kimi ki whea te moni e moea ana kite po ka kitea e tiroliia, ana kite ao ote rangi ka kitea tenei taonga te moni. E hoa ma, kia marama mai ki taku wliakaaro kati ano ta te ma hereni me tana wliarangi ko talii putanga mete rima, e rua putanga mete ono, mete tekau tae noa kite pauna, e kore e nga turi popoto te wliai nga rerenga o nga mea roroa ka tolie koutou ka ki atu an liaere atn koutou. E lioa ma e tamama ka whaki atu i a koutou wha iLo te turinui kia kuru kau atu ana haere ana te ai tangaatiki. Me tuku tenei kite panui tena taku moni ka tukua atu kotahi pauna ma Te Korimako tena to whaka tina e koro Paeahi. Na Henare Wiremu. Motueka, Hanuere 1, 1885. Ki a Te Korimako. E. manu, —Tena koe ! E hau nei te rongo kite ao. He milii atu tenei naku kia koe. Tena koe ! Mau e liari atu nga kupu ruarua nei liei titiro iko ma oku koa Maori, Pakeha lioki. E lioa ma ki ata. Poipoi ita tatou manu. . E hoa ma, e wkakaae ana au ki nga kupu nei wailio ma take mai ano e mea kia nukuhia te moni mo tata tou manu he wliakaae kau ta te mano e pae nei. Otira e hoa ma kei a koe tonu e te tangata te hiahia kia 55., 65., 10s. 20s. ranei tau moni mo te tau kauaka hei whaka he kite rua hereni kite hiahia au kia 10 hereni maku kia pauna ranei. E kore au e whaka he kite 2 hereni. Na te mea na Te No i whakarite koia ahau i mea ai kite hiahia tonu o te tangata kia nukuhia tana moni e pai ana. E manu tena koe he waiata taku mou. Pildake kake ake i te toihua rewa te ara o tawhaki i piki ai ki runga ra- Heoi koa, e hoa ma, nga kupu nei. Na to koutou hoa. Mart an Rauriri. Matamata, Tihema 29, 1884.

Ki a Te Korimako. E hoa, —Tena koe ! Mauria tenei hua karamuramu ki nga waahi e tau ai koe. Tenei kua tae mai nga korero o te hui ki Whatiwhatihoe mo nga korero o te haere a Tawhiao ratou ko nga hoa i haere nei kite kawe i nga mate o te iwi Maori kia rongoatia mai ete Kuini. Ko nga kupu enei. Kia kaha kite whakapono. Ko te rironga mai 0 te Puru Ripene ia ratou. Tuatoru ko te mutunga o ta ratou haere kei a Te Wlieoro nga kupu. E hoa ma e mohio ana aTe rawa ka 68 nga tau e mau ana tenei motu kite whakapono mo te Puru Ripene, ko te wha tenei o nga tau e takoto ana te mahi Puru Ripene kite rohe oTe Arawa. No te tau 1881 ka tae mai a Te No, he tangata rangatira nui naana i kauhau a Te Arawa kia mau ki te Puru Ripene, a he nui ano nga tangata kua mau ki taua taonga pai kati hoki mo tenei. Heaha rate tatari ai ma Te Wheoro e korero nga whakaoranga mo tenei motu ara mo te iwi Maori. Na Henare Te Pukuatua. Ohinemutu, Kotorua, Nowema 15, 1884. Ki a Te Korimako. E Mako, —Me tuku tonu e koe tenei panui i tenei rerenga ano ou kia kite iho ai oku hoa ara nga iwi e noho ana i te taha ki raro mai o Akarana. E kore hoki e taea e ahau te haereere ki tenei kainga, ki tenei kainga, whakaatu korero ai ki a ratou a tera ano pea e tahi tangata e ki ko nga korero a te tangata e korero nei he korero tito. Koia 1 na rungatia atu ai i Te Korimako e kore e taea e au te hoatu he teka ki konei e rere atu ana hoki tenei manu tau atu ki oku hoa i tera pito o te motu ka wehi ahau kei kitea te he o aku korero e ratou. Hoi ra ete iwi ko ahau tenei ko Ihaka te Tai i tonoa nei e koutou hei mokai

ma koutou kite Paramete i Poneke. A i tae atu maua tahi ko Wiremu Katene, ki Poneke, i te 11 o Akuhata nei, he imi hoki te raruraru i reira ara te whawhai o te Paramete. I ahau i reira ka tae ake nga pitihana o Ngapuhi:—Na Hone Peti, te tahi. 2. Na Wiremu Katene, te tahi. 3. Na Hori Winiana ma, te tahi. 4. Na Taniora Te Kohai, te tahi. Na Makarena Te Waharoa, te tahi i rapua e ahau i roto i nga ripoata o era tau ka kitea. 6. Na Kerei Mangonui, te tahi. 7. Na Taurau Kukupa, te tahi. I reira ka tae ake etahi tono ki a hau:— 1. Na Penetaui, mo tetahi moni mo te Wahitapu, i Ohaeawai. 2. Ka tae mai hoki te tono a Te Harawira Takimoana mo te tahi rongoa mo te aupouri. 3. Ka tae mai hold te tono a Netana Patuawa mo etahi kura mo Kaihu, 4. Ka tae mai hoki te tono a te Muri te Pakeha tawhito o te maina Kawakawa mo te wahitapu hoia i Ruapekapeka. 5. Ka tae mai hoki te tono a Hare Matenga mo tetahi kara mana. Hoi rawa nei aku mea ara nga mea i tukua ake e te iwi hei mahi maku. I timata tonu ahau ki ta Penetaui tonoa ana e au kia £SO mo te wahitapu i Ohaeawai. Te kupu whakahoki a te Kawanatanga ka whakaae te Kawanatanga ki taua tono. Tuarua ko ta te Harawira: He mea tono e au i waho kite Kawanatanga pehea kate whakaaro ki etahi rongoa mo te aupouri te kupu whakahoki a te Kawanatanga ka tukua tonutia i tenei taima ano. Tuatoru ko ta Netana : He mea tono e au i runga i te motini pehea kate whakaaro a te Kawanatanga mo etahi kura Maori mo Kaihu mete Wairoa te kupu a te Kawanatanga kite mea ka rite mai he whenua i nga Maori tere tonu te oti o nga kura mo reira. Tuawha: Ko ta te Muri. | He mea motini e au pehea rate whakaaro a te Kawanatanga mo nga tupapaku, hoia i Ruapekapeka e mea ana ahau me Hahu

kite kore e taea me main he taiepa e te Kawanatanga kei te mahia kinoliia hoki taua wahi e te Pakeha. Te kupu a te Kawanatanga ka tere tonu te mahi a te Kawanatanga mo taua mea. Tuarima ko ta Hare Matenga: He mea tono e au i waho kia homai he kara ma Hare Matenga kia rua e ngari tenei nui rawa te uaua o te Kawanatanga mete ahua hianga no te maha pea oku hokinga atu na reira ia ka mahara kite Karaipiture e mea nei ka raruraru ahau i te pouaru nei. Na reira ka whakaaetia mai kia kotahi kara. Nama 7. Ko te ripoata a te komiti mo te pitihana a Taurau Kukupa i penei he mea tika ano me wehewehe nga hea o te whenua i Waitomotomo kua riro hoki etahi o aua hea i te Kawanatanga. Ko te hunga e kore e pai ki o ratou hea me wehe ano i runga i te ruri. Kahore ano tenei ripoata i tae noa kite whare. Nama 6. Ko te ripoata a te komiti o tera tau mo te pitihana a Kerei Mangonui i takoto taku motini kite whare pehea rate whakaaro a te Kawanatanga mo te ripoata o te pitihana a Kerei Mangonui ratou ko ona hoa mo te taka kuri kia whakakorea atu i nga kainga koraha me waiho ano ki nga taone anake. Ko te kupu a te Kawanatanga ka whakakorea atu te takoha kuri ki tou takiwa anake no te mea kahore he rori kahore he piriti. Nama 5. Ko te pitihana a Makarena Te Waharoa kihai taua pitihana i tukua e au no te mea kihai i marama mai nga take. Nama 4. Ko te pitihana a Taniera te Kowhai, kihai i tukua e au, kihai ano hoki i marama nga take te tahi na tona kotahi ano tana pitihana. Nama 3. Ko te pitihana a Hori Winiana ma i he te ara o taua pitihana i ahu ke ki te minita o nga mahi nunui kihai i ahu mai kite whare na reira tukua rawahotia ana e au kite minita o nga mahi nunui oma tonu atu taua pitihana ngaro atu kite ngahere. Ko te

tahi o a ratou pitihana i tukua ake kite mema Pakeha i tika tonu te haere o tera na tera i takaki te kaki o tenei mate tonu iho tenei. Ehara i ahau tenei. He ana nga kai pitihana ano. Nama 2. Ko te pitihana a Wiremu Katene ma hei tono i te pitihana nui a te motu ki Ingarangi i te wa i puta ai taua pitihana kite komiti ka tae mai te kupu ate Kawanatanga kite tiamana o te komiti i penei kei te nui rawa te mahi a te Kawanatanga mo te pitihana nui o Ngapuhi ki te oti te whakaaro o te Kawanatanga mo taua pitihana ka tukua atu te kupu whakaatu kia Ngapuhi na konei unuhia ana e au te pitihana i te aroaro o te komiti ki a waiho ko te kupu a te Kawanatanga hei taringa atu ma tatou. Nama 1. Ko te pitihana a Hone Peti ma mo nga tio o tena wahi e tahaetia ana e te Pakeha e kore rawa e taea te pei atu ko te ripoata a te komiti he mea tika kite whakaaro o tenei komiti, kia whai whakaaro te Kawanatanga hei arai atu i nga kai tahae. Ko tenei ripoata kihai i tae kite whare ka rokohanga e te mutunga o te Paramete nei. Hoi nei nga o i hoki mai ai kite kainga. Na to koutou hoa. Na Ihaka Te Tai, M.H.R. Te Ravvhitt, Nowema 25, 1884.