Waipapa.

Korimako, Issue 18, 15 August 1883, Page 1 (Supplement)

Waipapa.

Kaipara. Hurae te 17, 1883. Kia te Korimako, kite Manu korero o te Tau. Taku Utanga mau 3 tuku atu ki Runga kite Waka o te iwi ahakoa iti, " Ko te Rukuruku iti a "W hakaotirangi." He whakatauki tenei no mua he liei ngutu Kumara he mea uta mai i Hawaiki Kia Tainui. Ka utua e ahau te Nupepa o Herepiti Kaipara o Aperira o te 12 ote tan 83. E ki ana, ehe ana taku karanga tanga ia Hongi Hika, hei tanu mo nga hara o Ngapuhi, o Ngatiwhatua, ki roto ki taku poka, i te maungarongo a Ngapuhi, kia maua ko te Hemara i Waitangi; e ki ana he tangata hara kore a Hongi na te "Whareuinu te Hara o Te Ikaranganui. Taku kupu whakahoki mo to kupu e Arama Karaka Haututu, kahore he ingoa o nga Rangatira o Ngapuhi i puta ake ia Hongi ko Hongi anake te ingoa e rangona ana e nga iwi katoa o te motu nei, erangi ki taku mohio tika rawa taku karanga kia Hongi he tangata hara kore ia, he tangata Hara kore hoki ahau, ko ton a Tuakana me tona iwi i mate hara, kore ki Te Ikaranganui na te "Whareumu te Hara, Waihoki ko ahau. i mate Hara kore hoki oku matua me tahi atu Hapu ko te take, nau e Arama Karaka, koia taku whakaae mo te maungarongo a Ngapuhi kia au. He tino maungarongo nui tera he mea whaka rite ano ki to mua. Maungarongo, whitiki te Hamanu, putete te Aroaro, Tia. te Toroa tttau atu ki tana Rakau i Huna ai te tangata, ara kite pu, koia ano koe e JNgapuhi uana, nawai

hoki tau Rakau, e 500 ki runo-a kite tu Waewae koia ano mete Aritahi e 4000 hei titiro hei matakitaki, te tukunga iho ki raro whakarongo Rekareka ana te Taringa, ki nga korero o te maungarongo. He keri kau taku i te poka, he haere kau mai ta Hariata Rongoputuputu tamahine a Hongi Hika, he Tanu kau i nga Hara o tona iwi ki roto i ta maua poka, keri; ngaro iho ko tona otinga ano ia. Tuarua (2) mo nga korero a nga tangata e mau nei o ratou ingoa i taua Nupepa, he maumau korero na taua Runanga ko taua parekura ki Whangarei kua mau noa atu te Rongo i te tau 1846. Ka tae ake nga Raugatira o te Parawhau a te Manihera te Iwitahi, a Wiremu Pohe me Tautoro ki Orakei kite aroaro o te Kawau, o te Tinana, ki nga Kangatira na raua tera parekura, ka mau te Rongo. Ko te Rongo Tua tahi tenei. Hoki atu i muri i tera ko ahau tonu, e nga pai korero Nupepa, ko to koutou hoa ko Paora Tuhaere i taua Tau ano ka tapiritia ta ratou, ka tae ahau ki Whangarei, ka hui nga Rangatira o te Parawhau ki a au ka mau te Rongo. Ko te Rongo tuarua tenei, i te Tau 1856 ka utua mai taku e Ono Te kau o ngaßangatira o te Parawhau nga Kaumatua ko Tauwhitu, ko Tipene Hari, ko te Pirihi te Koukou,me tahi atu Ranga tira, ka tae mai ki Orakei kia Te KawaurauakoTe Tinanaki ten eiiwi kiteTaouka mau te Rongo. Kote Rongo tua toru tenei, mutu ake i reira i te oranga o nga kaumatua na ratou era ritenga. He patai ? mo te aha ra i Hurahia ai i muri nei, ki au kua oti ano ia ratou kaua e whakaohooho tia i muri nei nga mea kua ngaro atu. Mei kore toku araia e te Waipuke tae atu

ahau ki taua Hui, kaore enei korero e puta ia an, te whakautuutu ta te mea i rongo hoki ahau kite kupu ate Otene Kikokiko, kaumatua o Ngatiwhatua. Ko taua Whare Paremete hei whare whakaotinga mo nga Raruraru o nga iwi o Kaipara. Ko te take mo te Toko Oterangi, tua rua mo te Mangakokopu, lie kohuru enei Raruraru no era iwi, tena ko ta Ngapuhi maungarongo, ino Te Ikaranganui me tahi atu. Ko ona he ko o Ngapuhi kua oti. Kua rongo pea koutou e nga Hoa titiro Nupepa kite haere a nga Rangatira o Ngapuhi ki Whanganui, kite Whakarite i ta Mete Kingi raua ko Kawana Paipai taenga ki Waitangi, ko te take he whakakotahi i nga iwi me nga tikanga ote motu. Ite tau 81, ka hoatu e Aperahama Te Taonui, te Kupu koia tenei, ko te tau 83, ka kotahi nga iwi o te motu, ko tetahi take tena o te haerenga o Ngapuhi ki Whanganui. Koia tera e Haina haere ra, no Whanganui a tae atu ki Turanganui 8000 tangata kua haina kite Pitihana mete haere iho ite taha kite liawhiti a tae mai ki Hauraki ka ahu ki Waikato kia Kingi Tawhiao a a tae ki Taranaki kia Te Whiti, hoki iho ki tenei pito ote motu. Kowai hei whakahe i o whakaaro e Ngapuhi, haere to Rakau, nau ano te timatanga o te Tiriti o Waitangi, mau ano te mutunga. Heoi koa nga whakahoki.