Ki nga Iwi o Aotearoa Tawhio noa.

Korimako, Issue 18, 15 August 1883, Page 1

Ki nga Iwi o Aotearoa Tawhio noa.

Haere ra e taku karere i runga i te komuri-aroha ki nga iwi o te tai-tuauru, o te tai-tonga, o te Marangai, ote Tuaraki; kia ora koutou katoa, katoa, katoa, kia tau ta Te Atua manaakltanga ki a koutou, i nga tau, i nga marama, i nga ra.

Tenci ano te take o taku hamumu ki a taua i tenei wa, he tirotiro, he hurihuri, he whakaaroaro, he kimikimi - tikanga i runga i tenei hanga i te nupepa mo te taha Maori. Ehara ite mea, ma te taha Pakeha anake e rapu nga putake tika e tuturu ai he nupepa whakapurero i nga" iwi Maori o tenei motu; engari, ma nga tangata Maori katoa e hiahia nei kia whakamaiangitia te taha kite tangata-whenua. Ko ahau, ko te heke, ka oti noa ake taku taha Pakeha i a au ano; otiia, ko te taha ki a koe te mea e matapouritia nei,—me aha rate kaupapa e whanake ai koe ?—e eke ai hoki koe, e te tangata-whenua kite tihi o te nui, o te ora ?

Wkakarongo mai ianei. No nga ra o Hopihona, o te Kawana tuatahi, ka putu te impepa Maori, te ingoa ko Te Karere Maori; ko ahau tena, i kona tonu taku mahi nupepa Maori. Ka haere tena, i tana koke- tonu ki nga wahi o uta, ote tapatai; nawai, a, hinga noa tena karere kite - ara, a, nekua noatia atu ki nga ana tupapaku o te taka Pakeha. I uliungatia ra nei e koe, kahore ra nei. Ka whakataua mai a muri kite nupepa ano, tona Ingoa, ko Te Waka Maori. I

kiia, he toiere tenei, nga papa, nga taka, te taurapa, te tauihu, nga hihi,.nga aha, nga aha; a, na teaha ra nei, ka huri-papanui, mate katoa nga kai-hautu, me nga kai hoe. Kaore i heke te roimata; kaore i karangarangatia e nga ruanuku, kia taraia ano he tararo, he tete ra nei; otira, i ihupuku tonu. Kiano i tae noa te Karere Maori ki tona hinganga, ka rere nga manu e rua; ko Te Pihoihoi tenei, na te Kawana; ko Te Hokio tenei, na te taha Kingi. Ka timotimo nga manu nei ki a raua, ka raraku hoki, ka rere nga huruhuru; ehara! taka ana raua tokorua i runga i nga hoka, ngaro tonu atu. Ko enei nupepa Maori e rua, i ngahau tonu, i ngangau tonu, tona mutunga u a raua, ko te kokiritanga kite rua o te waro. Na! ka toia he waka tiwai i konei, te ingoa ko Te Waka o te Iwi, tau-tahi e hoe ana i te moana, ka eke ki Toka-poto, pakaru tonu atii. Ka pa te karanga, "ha! kemea ta tatou nupepa, te waka i kitea ake nei?" Kote utu o te patai, "Heaha mana ma te tangata. kotahi, kowai kite ihu, kowai kite kei? Me he ai tohunga pea, kua hoaia kite kupu karakia, 'Tupea mai kia piri, tupea mai kia tata'; tena ko tenei, heiaha?" Muri iho o tena nupepa Maori, ko Te Whetu o te Tau te ingoa o te nupepa. Te mokowhititanga o tenei whetu, ka whakaoma tonu kite pae, a ngaro tonu atu. Ko Aotearoa tenei, he nupepa Maori ano; tae tonu atu tenei, ki nga taitaiwhakatimu o te korekore, a, kaore rawa i pipi mai. te moana e haoa ai nga mohimohi a Tangaroa;—mutu ake kite kore. Ko Te Wananga tenei; he nupepa Maori na nga iwi rangatira o Ahuriri. I maene-haere tonu, inamata! ka korapa; a, i whaia tonutia e tenei ona tuakana i mate ra kite poka i a Weto ma. Ko Te Korimako tenei, he manu hiroki, makari ake nei, hei kai ra nei ma, te kaiaia, ka hinga noa iho ra nei i te kai-kore. Ko

te rua tenei o nga tau i karanga ai tenei mokai:— E, ko te kainga whakawiri Tangata nei, tenei; E! poho tikoko, E poho tikoko ; — Poho tiangoango Te'aroaro, e. Te utu mo te tau i karangatia ai mo tenei nupepa Maori, erua hereni; ko te hikipene e hoki atu ana kite hoko. pane-kuini, kia tika ai te kuhu kite Poutapeta; a, e toe ana ma nga kai-mahi,. kotahi hereni mete hikipene mo te tau. Ko enei tinipene, e tukua mai nei e te mano, e riro ana ma nga kai-ta perehi, kaore kau he utu ma nga kai-tuhituhi, nga kai-whakareo Maori, me nga kai-whakahaere. Erua nei nga tau i hapa ai matou, mete ngoi-kore mai o te taha Maori kite whakaahuru i te manu-nupepa e rere nei ki nga marae o te tini. Kei whakaaro korua, e te iwi, he amuamu tenei, he tangi moni; kao ! he hopohopo kei whai atu tenei nupepa kite poka i tanumia ai o a tuakana. Ko te tangata nana i timata tenei nupepa, ko Te No; kua mate ia, ko te pouaru te mana i naianei; engari ko taua wahine, kei tona whenua-tupu, kei Amerika. Tuhituhi mai ai i ana whakaaro; tuku mai ai i tana moni ma nga kai-whakanoho-noho-reta o te perehi, hei Apiti mo te rua hereni e tukua mai nei e te tini o te tangata e utu tau nei i Te Korimako. Ekoro ma, e te iwi, kua mohio noa ake toku ngakau, ekore tenei riupepa e ora kite hereni kotahi mete hikipene mo te tau; otira, he tohe-putete noa iho nakukia rerere i nga tau ka rua nei kite kawe korero kite taha Maori e arohatia tonutia nei e taku hinengaro. E tukituki tonu ana te tau o taku ate, kei mate ta tatou nupepa; ko taku pai tenei, kia kii te hopara nui a Ngatimanawahemo, kia kaha ai te rere o Te Korimako ki nga tauwhenua. Tena koutou e te iwi! kia ora, kia ora, kia ora ! Kia tau ki a

tatou te pai, te rangimarie, me te manaaki o te Matua i te ranol Taku kupu ki a tatou: Kauaka e tukua kia mate ta tatou nupepa e tu pani nei i Aotearoa. Na Hare Reweti. Akarana, Akuhata 13, 1883.