(Tenei te pukapuka no roto.)

Karere o Poneke, Volume I, Issue 25, 26 April 1858, Page 2

(Tenei te pukapuka no roto.)

Ko nga tangata o Otaki.

Aperira 21, 1856. Ko Mohi, Te Wharewhiti. Ko Aperahama, Te Ruru. Ko Hanita, Te Wharewakatea. Ko te Kingi, Te Ahoaho Kti Parakaia, Te Pouepa Ko Pita, Te Pukeroa Ko Hori Kihiringi, Xga Whavc Ko te Wari, Takere Ko Heta, Kianga Ko Kopa, Tahaia Ko Piriku, Ngahuka Ko te Kepa, Kirikiri Ko te Hira, Katihiku Ko Paraone, Toanguia Ko Akatihe, Tipao Ko Tepeuaha, Punia Ko Tamati, Puhiwaero Ko Hura, Tehiraho Ko Taituha, Tamipehi Ko Ihaka, Ngamura Ko Wiremu Tamihana, Temanewha Ko Kaio, Tepehimu Ko Amarama, Tetokomako Ko te Manihera, Tepaewaka Ko Maika, Takakore Ko Petuha, Ngaki Ko Tereturu, Kahoe Ko Anaru, Heretaunga Ko Kiriona, Te Rangikatutua Ko "Wereta, Rarua

Ko Tiopira, Tearu Ko Kotua Ko Tumumahue > Ko Paraone, te Manuka Ko Pita, Te Rakumia Ko Puhikaru Ko Peniamine, Teaunui Ko te Hemara, Tetewe Ko Mukakai Ko Pirimana, Te Pahu Ko Enoka, Te Puehu Ko te Kiro, Rangaika Ko Hemi, Hare Ko Natanahira, Te Pahake Ko Takuwha, Te Kapahuka Ko Henare, Rangitukia Ko Noa, Te Maruao Ko Porokoru, Kapeto Ko Takioinoa Te Whare o te Kai-Tuhituhi o te Koroni, 56] Akarana, 30 o Tihema, IS-50. E HOA, Ko tau pukapuka o te 24 o nga ra o ISoenia, e korero ana i te tikanga tuhituhi ingoa o te tangata maori mo tc Vv'hiriwhiringa, kuakoierotia, kua atawhakaarohia. Maku e tuhituhi atu ki a koe to whakaaro o te Kawanatanga o j\ T iu Tireni. E kore e kitea i rolo i tau pukapuka, he tangata whai ritcnga ranei ana maori o Otaki i tuhituhia na i te morama o Aperira kua pahure atu nei. He ritenga ranei o ratou pera me ta le Ture ka whakarite, kahore ranei o ratou ritenga pera. E watea ana enei tikanga tetahi i tetahi. Na, ahakoa whai ritenga etahi maori e tika ai te tuhituhinga i o ratou ingoa, he rahi te kino o te Kawanatanga me ka tinihangatia ratou e tetahi taha o te pakeha. Olira, e kore e taea e te Kawanatanga te whakakahore i te whakamaramatanga i a ratou e tika ai te whakarite i o ratou mea. Kei ta te Pukapuka o nga Ture kahore he putauga ketanga o te pakeha, i) te maori. Rite katoa ratou e vhai ritenga ana pera me ta te Upoko 7 o aua Ture, mehemea ia e kore e ngaro i ta Vera i raro tonu iho. Kahore bold a te Kawanatanga mana, ahakoa hiah'a, kite tango noa i a wai rauei tona ritenga e haere ana ki runga i te Tire. E kore hoki ia e mea, e tika anatuana e whakataimaha i a ratou, pakeha, maori ranei, e mea ana kite whakaiite tika i o ratou tikanga o te Ture Ko teneihoki: ahakoa tuhituhia katoatia aua tanjra'a maori, e kore pea e ' whakaititia a te Pakeha wahi i roto i \q whiwhiringa

o takoto ako nei, kia waiho te nuinga i r. to ; te ringaringa o te maori" i rnto ranei i " etabi o nga Mihanere." Heoi, c kore e iti te riri o te Kawanatanga me ka tubitubia noatia te in go a o te maori, e bara ia mo te whaknrite ril-a, otira " kiaarahina atu ki to whiriwhiringame te kahui hipi." Ka rite tonu te wbakaaro o te Kawanatanga ki tan, me ka penei ka kawea ki runga o to tikanga ngangare, ka tupu pea te raruraru i roto i te pakeba mete maori. E kore te Kawanatanga e mea ka pera te kino o etabi mo te aba ranei; otiia, ka wbakaaro ia e whakahaerea tc wbakaaro o te katoa ki runga o te ara tika i riro mai ai nga tikanga pai o te Ture e mau nei, a ka wbakariharika i taua mabi be. Ko te korero e mca ana kei a te Kawana te mana e whakakahoretia ai nga mea pera ka baere ki runga o te pobcbetanga. Heoi ano te mana o te Kawana, kia wbakaritea nga kaha o ngawahi wbiriwbiri; kia karanga te tokomabatanga o nga kai wbiriwbiri, me era atu mea. Otiia kahore ona mana e kahore ai nga tikanga kua nti tc wbakarite. Xa ko te lure nteoo r.ga ra o Maehe, 18-53, te whnkaotinga i to mana o te Kawana i runga o tenei mca rnc la te Pukapnka-Ture. Xa kei ta taua pukapuka e kore e uka mate Kawana e wbakarite i n^a C mca kuo tukua atu ma te Runanga e mca, e kore ano bold te Komiti Rangatira o Ingarani e tuku ki a te Kawana tetahi tikanga, kite Runanga bold tetahi tikanga ke, mo te whakabaere i tenei e rite ai nga Ture katoa o taua Pukapuka. Ma konei e kore ai nga boa o te Kawana e mea atu ki a ia kia whakaaetia e ia be tikanga e poka ke ana i ta te Ture. Heoi ra, maku 6 tohutohu atu ki a koe ko te 30, me era upoko erua o raro ibo, o te Panuitanga o te 5 o nga ra o Maehe, 1853, e tuku atu ana ki ia kai whiriwhiri tetabi mana e tirohia ai te pukapuka e takoto nei tona ingoa. Ma tenei mana hoki ka araia ai nsa timbanga. Otiia e kore e tika mana e aru i te be o tera. Engari ma nga tangata katoa o te wahi o Poneke e wbakaaro tika, kia kaua ai e arabiua betia e te riri kino o te ngakau tetabi ki tetahi—penei, ka kino haere n ga tikanga o te Ture ki reira. Ka whakawhetai atu akau ki a koe

mo tau homaitanga i tenei mea ki te aroaro o te Kawanatanga. Naku, &c., (Tuhia) E. W. Stafford. oo Kua pnta mai te rongo mo nga kaipuke erua kua paea ki uta no roto i enei ra. He kuna auake aua kaipuke—ko Reri Kerei raua ko PotiKarahiko. Ko Mana te moutere i pa ai a Reri Kerei, ora noa ake nga tangata; tena ko Poti-Karahiko kua wabia ki runga i nga kamaka i Porangahau, horo katoa nga tangata. Kotahi te pukapuka no Manawatu kua tae mai ki abau. Nawai ranei tenei pukapuka, kahore bold he ingoa o roto. Ko te take o ana korero ko te he a tetabi tangata ki a Rangiamohia. Kite biabia te tangata nana tenei rela kia taia eau kite Karere me tuhi mai ra ia, a ko reira whakamaramatia atu ai e au ki a ia nsra ntenga o tenei mabi. Kai Tuhi. He reta anu enei kua tae mai, a kei te takoto tonu. Kei riri noa te tangata, kei ki e kapea ana tana reta ki wabo. Kao: be maha no era atu korero tetaia ai inaianei; erangi kei nga wiki o muri ake nei ka uru ai ki enei rarangi. Na mea ma nga reta—na Tamihana, na Naera, na Raniera, na Parakaia, na Mihaka, na Nahona, na Wiperahama, na Nepe, na Poitete, na te tokomaha noa atu. Kai Tuhi.