Piritani me Taranawaara.

Jubilee : Te Tiupiri, Volume 2, Issue 67, 7 December 1899, Page 9

Piritani me Taranawaara.

Noema 26th, 1899. Te tahi whawhai ate Poa mete Ingarihi konga Poa i runga ite maunga tiketike ko Paremora te ingoa ko nga Ingarihi i raro heoi ano te mahi nui na nga punui ate Ingaribi ka kite te iwi uei te Poa katabi kahiwia ano te haki ma ka pororaru ano rate iwi nei te Ingaribi, katehi te tabi apiba kabaere atu kite whakaora ite tabi Poa etakoto mate ana katabi ka pallia mai te koro ke marohirobi uei kamate a e maha ote Ingaribi i mate i taua tumalii ate Poa, kate bi ka tino tau po kia ete Ingaribi, kariro ra ko te kouru tima kaari ara kote pivimia onga ope boia ate Kuini kaore lioki taua nama i pupuhi baere tonu tau poki ana te wabi inoho ai nga Poa, wero wero, bia ana ki te peneti 81 kite matanga onga Poa 24 ote ope toa taua nei i mate. Kua tukua atu te pukapuka ete tianara ote Ingarihi ki nga rangatlra o nga Poa wbakabe motaratou ritenga whawhai e liara ite whawhai na te taugata e wbawbai na te kuri, ara mo nga ritenga whakaara ate Poa i te haki ma. Te kupu tuturu atu ate tianara i roto ano i tana reta e kore e whakaaroa e ritenga whakaora i roto inga whawabi amn atu ote pukapuka nei. Inga whawhai kuo mabue ake nei kote Poa kite wbakatara i ara ua wbawbai i naia nei kua riro kote Ingaribi kei te wbakatara baere mete nuku baere atu ki runga ite taba kite Poa. Ko nga iwi nunui ote ao nei kanui te wnakapai ki nga ritenga wbawbai ate Ingaribi ia kaua kote Poa e pakanga nei. Te tabi kobi moni ano bei a wliina i nga tangata tu kai a kiri menga pou aru ote wbawbai ki ta rana waara.

Na Te Kuini Wikitoria ... £15,000 Na Ripitona o' Ranana ... 10,000 Na Tuutu o Potiakitene ... 10,000 Na TeTalii Piriniliao luia... 15,000 Tiuka Portland ... 10,000 Mete nuinga atu o nga rangitira koia uei a ratou moni ... £350,000 50 wnkena hari paura mata ato Poa i riro herehere mai i te Ingari ite whawhai ano ki paremona e 50 maero te matara tangamai i kimara, i to taone oto Ingarihi. A ko kimara kei te rauna tia ete Poa kei rciva te Avliawliai nui ate Poa ko nga Ingarihi kei vofco tonu i to ratou pa arai ki mara, hcoi ano te mate e iii note wai. Te ivhawhai nei mote rongo nga o nga Poa kei to liaere mai te ope ate Ingarihi ki tc a whina i kimara kawhai anei ete Poa ki waeuga huanui whawhai ai ara ki paremona, Note whawhai tanga nei kahinga te Poa 81 me nga "\vakena hari paura kna tuhia i runga ake nei. Note lioi-onga o nga Poa uei horo tonu atn ki kimara, ireira hold te nuinga otaiia iwi o wh'akaaAvhi ana i te taone ote Ingarihi ara itc pa c kia uei ko ki mara. Ko te nei "\vaalii ko Kimara. ko to putakc te ra onga taiinaua, ote ao nei ara te koliatu utunui oto ao. Ko nga Ingarihi kei roto i kimara, 3,000 mc to ratou lioa raugirira c homai nei nga rougo ara a vooti, koto tahi tangata vhai moni tena o awhcrika ko ana moni £0,000,000. Kotaua tangata Pcnei ano ia mo nga Uoia kei te man tonu tana Pu i tona liinga itc Poa itc ra a moo tahi Ptaua Kotana Pu, ite wa i'jputa mai ai tc wa o te Ilia moe. 80 onga ranei te tahi whawhai nui whakaharahara te na, i nga whawhai katoa ate Ingarihi 10 haora e whawhai, ano kahoro te pa onga Poa kote pa, nei kei ko tata mai ano o kimara e au kati na nga Poa mo nga Ingarihi kei uru ki roto i kimara ara ki taratou hinaki whakapnai, ki Icimara. Kote pa noi'e pa tino kaha e mea lcari ki raro i te whenua, e tiketike hoki ki runga ote huanui atu mo. te Ingarihi mete nui hoki o haratou punui mete nui ano ote tangata ki roto i taua pa S,OOQ lioia ore Poanote 5 karaka ote ata i tima ai te riringa ote in alii nei ote punui a pau noa nga haora to kau ko te openei korerawa i kai kore rawa inu wai whakainovnori tonu, ki to k'ai maana kite riri me tora ton tianara ano me tuini. Rite tonu hoki tana whawhai ki tc whawhai a ana ■hoia kaorc hoki i numinumi te malii ate toa nei i roto inga haorc tc 10 nei to malii anga hoia moo ratou apiha c whakamnku liaere atu ki runga ite hoa riri mete ngaua kino tia ano ratou ete mata koto rcre ote mata pcna ano mete whatu lmka rcrc nei kote* alma,

kaore lioki e piripiringa kahore healia kote kiri tonu ote tangata te parepare mete nui lioki otera, i taua rangi i runga i te whakaaro ate Ingarihi kore rawa o ratou rangatira note tianara te ahua ote riri tae atu king.® hoia rangatira katoa katehi ka whakanohonoho ia nga matua ate Ingarihi. Te Ropu o Kerenatia Te Ropu o Te Kotaranui Te Ropu o To Koorotima ko tenei nama kei te tahaki te ringa matua otepakanga Te Ropu o Notamarana Te Ropu o Okaira Te Ropu o No Tamatana Te Ropu o Rangititia hni katoa aua ropu hoia 7.000 ko te ape i muri ia ratou kote ope onga punui mete ope o nga keramana. Te tahi o horatoa a whina kote tereina e mea hanga taua tereina penei mete pa whawhai kei rnngatonu ona hoia mea ratou punui ano. Katehi ka kari nga ropu hoia nei kaore i ata e ke ki I'unira kite paara ka horo te 8,000 ote Poa ite 7.000 ote pirititi. 80 maei'o te matara tanga mai i kiraara ote wlia•\vhai nei. Kei to liaere tonu te malii ate Ingarihi ki tc a whina i kimava. Ko tianava pura kei te huauui atu ki rerimetc ara kei , piria 50 maero te matara tanga mai i rerimete koto niaha ote ope a tianara pura 18,000 kei te liaere tonu kite a whina ia tianaro waiti, koia hold te tianara kei roto i reriinatc 9.000 tangata ko waiti we ana hoia ifce wa tuatahi 12.000 no nga whawhai kna mahue ake nei ka ngaro liaere e tahi toieho nei e 9.000 ■ ara c maha nga whawhai a tianara waiti ingii marama crua ka hori ake nei i mate etalii i tn kai a kiri etahi i riro hereliere etahi o ana hoia i whakaatu ria ra ano tenuinga o ana hoia i riro hereliere ra i rarineko 15,000 hui katoa nga hoia kei te talia rawhiti o te whenuu ote Poa 3-4.000 kei te whawhai liaere tonu a tianara pura me tana ope e haere nei kite awhina i reremete. Ko nga whawhai o na ia nei kei te ahua iti haere ara ko nga waea kai te tutakina e tianara pura te take kaore ia i te pai kia rangona ete ao katoa tana mabi engari tai hoara auo ia ka wliaaki katoa i tana niahi kia tae ano ki runga i tana i mohio ai. ko enei whawhai etae mai nei nga rongo na ana tianara ke, eh ara ia te maianei ia te pura. Te tino kupu a tianara para kote liaki a Ingarangi i whakapurutia nei ki tana ringa i tc whawhai matiupa ite tau, 1881 i hingara te inga rihi, i te Poa i tauatan, a kua mau ano taua hoki kei roto i tona ringa, hcoi tana tino kupu ko taua haki matona ringa ake e poa kite waara o Pitoria. Ko taaa Tianara Pura, e Meiha i taua vha" wliai ki matiupa- i hinga nei tc Ingarihi i tc ite tau 1881.