AHUWHENUA KIA TE MAHI PAAMU.
ERUA enei kupu he kupu nunui anake e whakaarohia ana e tatou hei whakatupu ki runga ki o tatau morehu whenua e puta ai he ora mo tatou me a tatou uri. Tuatahi:—Me korero eau koteAhuwhenua,meonaritenga. Ko te ngaki i te whenua, he mea whakato ona rawa ki roto kite whenua, ka puta ake ka whai hua, ko etahi o nga hua hei kai, ko etahi he hoko. Me timata koa te whakamatau ite eka kotahi. Te take i peneitia ai, kia kopinga ill mai ai ki nga kanohi mete ngakau ote kai ngaki e taea ai e ia te ngaki, ka oti tona taiepa te taiepa, ka parau, a ka karikari ranei, Ka oti, ka whakato ki nga rakau hua o ia ahua, oia ahua, ara, he Aporo, he pea, he paramu> he pititi, me era atu rakau hua, tera peaetae nga rakau huakiterau kotahi a neke atu hei whakatupu, e rua nga ahua o nga hua rakau hei whakato, ko nga rakau e hua anai teraumati, mete makariri, te take ka hua o te raumati, ka hoko, me o te makariri ka pera
ano. Te take i tuhituhia ai eTe Tiupiri tenei ake nga ra e peneitia ai nga hua rakau me nga miiti whakakopaka, e mauria atu nei ki Ingarangi hokohoko ai. I te wa e tupu ana nga rakau, kei te ngakia tonutia kite Aniani, tawea, kapiti, me eraatukai, a, kia tupu nunui rawa nga rakau, ka mutu ai te ngakai, Mo runga i te mahinga ite kaari nei,kaore rawa he moni epau, heoi ano te moni epau hei hokonga i nga rakau hei whakatupu Te utu mo aua rakau, hekotahi hereni, kite heitini pene, ki terua hereni, kite tango tatini, ka iti rawa te utu. Koia nei te tino huarahi i whakataukitia ai e o tatau tupuna. "Te toa ngakikai e kore e paheke ; Tena ko te toa taua e pakeke." Na kia mahara e hoa ma kotahi ano te eka nei, e tae nga rakau e whakatokia ana kite ioo mete 200. Na ko te marama tika tenei hei tounsra rakau. Kite hiahia nga kai tango iTe Tiupiri Pepa kia panuitia nga ingoa 0 nga rakau, me tona ahua me tona painga, a te tahi atu tangata ranei ehiahia nui ana ki tenei rarangi. Ka taea e Te Tiupiri te whakamarama atu enei huarahi katoa. Take Tuarua:—Ka pa ki tenei rarangi tenei kupu; "Te Toa taua e pahake." Mo te paamu, e tino nui ana nga mahi mo tenei rarangi. Kaore i pera me to runga tikanga, mo te hunga i iti te oranga, ara i iti te whenua, mete moni, me
mete mou roa ano 0 tona painga. Kite hunga rawa kore. Te mahi paamu, ma te nui anake'o te whenua, mete pai hoki,.me te tupu 0 te tarutaru hei oranga mo nga kararehe. E rua nga ahua whenua kei a tatou, ko etahi he ngaherehere, ko etahi he wahi mania. Ka turaklna te nsjaherehere he nui te moni e pau; a me mokete rawa e riro mai ai he moni hei utu i te turakanga, me ona ritenga whakapai, ka oti, ka tango hipi a kau ranei, ka noho tonu te mokete i runga here ai, a te mutunga iho; '' riro whenua riro taongai" Te mania heoi ano te mahi nui he mahi taiepa kia whaiti mai ai ona taonga e haere ana i runga i te whenua, a he maha ano nga moni e pau hei utu mo te hepara, mo nga tangata ka tikati, me era tikanga whakahaere teihana, me etahi moni nui ano hoki e pau ana a nga tangata mahi paamu kite hoko i nga momo kau, me nga momo hipi. Kua rereke inaianei nga tikanga mo te kau, a kua pa taua mate ki nga poiha hokohoko miiti, kua whairaihana ratou inaianei, ko a ratou kau e patua ana kua riro ma nga rata e titiro, mehemea he mate kei roto, ka tanumia atu tera kau, ma tenei e hoki ai te utu 0 te kau. Tuarua : Ko nga kau Miraka, mehemea he tangata hokohoko Miraka, ano ana kau. Ka kitea he mate, kaore e hoatu he raihana. Te take i penetia ai e te pakeha, kei pa mai nga mate kino kite tangata. Otira e hoa ma he nui nga tikanga iraro tenei take, ma te whakaaro "mete ngakau e ata titiro. He mate ano
kei ; . nga. rakau ara. he kutukutu engari e hara tenei i te mate tino kino rawa, heoi ano te mate . kino e pa ana ki nga hua he kai e te moka i roto, engari ko nga rongoa kua rite katoa mo enei mate, he iti noa iho nei te utu. I panuitia ano e Te Tiup.iri. (Metitiro i reira.J Ko tauu rakau he waina te ingoa hei r .whakatupu ma te Maori, a he nui ano nga painga e puta i runga i taua mahi ina mahia. Whakamatauria. tenei katu ahu whenua tera koe e whiwhi ki nga painga o tau mahi, ko ta Tiupiri hoki e pai ana, kia whiwhi te kai mahi kite utu o tana mahi.
Permanent link to this item
Hononga pūmau ki tēnei tūemi
https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/JUBIL18980621.2.4
Bibliographic details
Ngā taipitopito pukapuka
Jubilee : Te Tiupiri, Volume 1, Issue 25, 21 June 1898, Page 1
Word count
Tapeke kupu
854AHUWHENUA KIA TE MAHI PAAMU. Jubilee : Te Tiupiri, Volume 1, Issue 25, 21 June 1898, Page 1
Using this item
Te whakamahi i tēnei tūemi
Tūnga manatārua: Kua pau te manatārua (i Aotearoa). Ka pā ko ētahi atu tikanga.
Te whakamahi anō: E whakaae ana Te Puna Mātauranga o Aotearoa The National Library of New Zealand he mauri tō ēnei momo taonga, he wairua ora tōna e honoa ai te taonga kikokiko ki te iwi nāna taua taonga i tārei i te tuatahi. He kaipupuri noa mātou i ēnei taonga, ā, ko te inoia kia tika tō pupuri me tō kawe i te taonga nei, kia hāngai katoa hoki tō whakamahinga anō i ngā matū o roto ki ngā mātāpono e kīa nei Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga : Purihia, Tiakina! (i whakahoutia i te tau 2018) – e wātea mai ana i te pae tukutuku o Te Puna Mātauranga o Aotearoa National Library of New Zealand.
Out of copyright (New Zealand). Other considerations apply.
The National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga: Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.
Log in