HE PITOPITO KORERO.

Jubilee : Te Tiupiri, Volume 1, Issue 15, 12 April 1898, Page 8

HE PITOPITO KORERO.

Poneke te 5 Aperira i noho ai te Komiti o te karapu purei hoiho o Poneke, ka mea te Hekeretari, kua taea te wa i naia nei, e tika ana kia whakatuturutia tetahi tino purei mo Niu Tireni nei, ki Poneke; ko taua purei, kia kotahi maero mete hawhe te roa, kia ,£j,ooo, te utu mo taua oma kotahi; mo te tau 1899 taua purei, kia whaitakiwa ai nga hoiho e tika ana mo taua oma kite Tereina > ko te wa hei whakatapokora nga i nga hoiho mo taua purei, hei tee whakatapoko i ai nga hoiho 0 te Niu Tireni kapu, ko te wa e whakaaturia ai nga weti ko te wa ano e whakaatu ai nga weti 0 te Niu Tireni kapu. Na he whakaatu tenei kia mohio ai nga toa mahi whakahaere Tereina hoiho, kia takatu mo te ra 0 taua Pakanga. I te 5 Aperira nei i tae ai te Pirimia kite hui 0 Waikato, i muri 0 te tina ka tu mai a Kingi Mahuta kite tono kite Pirimia kia tukua mai te mana kaunihera kawana ki nga rangatira ake 0 te iwi Maori ake te whakahaere ona whenua ake i nga motu 0 Niu ' Tireni nei. A i tu mai hold a Henare Kaihau mema 0 te tai hauauru i tau toko i te korero a Mahuta .i mea hoki ia, koia tenei tetahi wahi o te Ture 0 te Tiriti o Waitangi, ara atu ona torero mo taua take. Ka mea te Pirimia e kore au e ka ha kite meatu kite Paremata kia tukua atu te mana kawanatanga whakahaere kite iwi Maori i 0 ratau whenua; engari i roto i te Pire nei, ka whakahaerea, ki a hoatu katoa nga mana o nga take awhina mo te iwi Maori, ki roto i taua pire, he nui ana korero mo tera take ; ko te tino kupu kaore i whakaaetia te tono a Mahuta. I muri 0 tenei ka haere mai kite taone ki Hanatere a Mahuta a Taingakawa me nga rangatira e 20, mete Honore Timi kara ka korero whakariterite i nga take korero ano mo taua pire, a he maha nga korero, oti iho te kupu a Mahuta me neke atu tewhakaotinga o taua pire ki tetahi Hui, ma reira e tino whiriwhiri e whakadti hoki, kia rongo ai etahi atu Hapu 0 nga iwi 0 nga motu nei. Ka whakaaetia e Timi kara raua ko te

Pirimia. Ka mea ano a Mahuta me nga rangatira, hei muri o taua hui, katahi ka waiho atu ai kite Pirimia te whakahaere. Mahuta a muri ake nei, ka mahitahi ahau me te kawanatanga. Ka mea te Pirimia kaore i te tika te korero i rongo nei au, kua mea au kia karangatia a Mahuta a Taingakawa kia noho hei mema mo te whare kaunihera o te Paremata. Tetahi korero kei te he, i mau waipiro mai ahau i tetahi haerenga mai oku ki to koutou takiwa nei. Ka mea mai nga rangatira Maori he korero he tena korero, e tika ana tau whakahe. Ka mea mai a Mahuta he nui tona whakapai mo te arai tanga a te kawanatanga i te Ture hoko Waipiri i roto i te takiwa o Waikato nei. Kua tukua e Ruhia nga hoia e 20,000. ki Karihana wahi 0 Poata Ata, kite wahi e tau tohe nei a Ingarangi rauako Ruhia. Kua whskaae te kawanatanga 0 Taina kia tuku riihi ia kia Ingarangi mo tetahi wahi 0 te whenua 0 Tiaina, kei te nohoia nei e Tiapani, i te mea e tata ana a Tiapani te mutu te noho i taua wahi i Weihaiwei. Kua mea nga tangata matau whakahaere pakanga, ma te nui rawa 0 te whakanoho purepo hei tiaki i taua wahi, e taea ai te pupuri. Ko tetahi rongo e tata ana a Wiwi kite tango i tetahi wahi 0 Taina ko Puhana hei Waapu taronga manuao mana. Tetahi rongo korero kei te nui te takatu o Marika raua ko Panioro, i naia nei kite whawhai; kua haere nga tima Topito me nga manuao e rua hei tiaki haere i au a Topito, e haere ana ki tetahi wahi he moutere no Amarika, ko kiupaa te ingoa. Kua oti te whakawatea nga moni a te Kuini 0 Panioro me tona iwi mo te whawhai kia Marika ko te kohi tenei na te Kuiei ake £lO. Na nga Rangatira 0 tona iwi e £s. Ate tangata kotahi, hui katoa te moni i kohia i taua ra ano £9,000,000. Tera ano tetahi rongo ko Arapia te iwi 0 Ihipa ka tata te whawhai ki a Ingarangi, kua noho tetahi, me tetahi kite tatari kite ra e hua kiai te pakanga.