HE KAIPUKE TAHURI.
Ko nga korero enei a tetahi tangata i ora mai i te tahuritanga o te kaipuke Perehiana, ko te (constant) Pumau tonu ingoa:— Ko Piripi Rapiera (Raphael) Pumau toku Ingoa; he tangata ahau no le kaipuke tahuri no te constant. Irere mai to matoti kaipuke i Antwerp (i anaiiwapa) i te 17 o Tihema, 1857. A rere mai ana ki Melbourne, ara ki Pohiripi. He kaipuke kawe Taonga te kaipuke. Ko Eruera Utenowe (Eytienhove) te Rangatira o te puke. No te 28 o Maehe, 4 858, i u mai ai ki reira. No te 10 o Aperira i rere mai ai malou i Pohiripi, a no le 16 o nga ra o taua marama i u mai ki Poihakena. Ka tu te kaipuke, kawea ana nga taonga ki uta. Na ka utaina i reira he waro (coal) hei pehi, kia haere malou ki Manira. (Manilla.) No te 14 o Hunei rere ai. A te 12 o Hurae, i tc Raiitura Noia 70 ° s', i te Rongilure Ita dos° 25', e lika ana te hau, e tu ana nga ra kaloa i le puke, e pai ana te tere. Na rongo rawa ake ma ion, kua eke le pukeki te lahuna, (reef) kahore ano tera tahuna i luhiiuhia noaiia ki nga pukapuka kaipuke, he mea ngaro. No te takiwa ole wha ole rima o nga haora i te ata. Ko ahau i te uiungi; kei le ara te Hiwhi-meie me nga tangata o tana wati, (walch) e pouri ana, meake ao le ra. Na ka lukua nga poli i reira kite moana; ko le kai mete wai ka uiaina. Na ka tonoa te Hiwbi-meie e te Rangatira kia hoeu letahi o nga poti me kahore he awa i taua tahuna; a kore rawa he awa o reira, hore rawa rawa. A, kahore ano i kapi noa te haora kotahi kua pakaru te kaipuke, ka ngawha, e loru wain. (pieces> Te wahi ano i eke ai te puke, e ngaro ana le lahuna i Le lai, lie tutukitanga no te lai; ka pakoa te tai, ka maroke te tahuna. He lahuna nui i letahi taha o te puke, i letahi taha: no te awatea i kilea ai. A heoi ano le whenua i kite ai ko telahi mom, tona ingoa ko le Motu o Patara. (Butler's Island.) Kihai i roa le akina a te tai, kua oti te pakarukaru katoa le puke; he ngaru nui wliakaharahara hoki. Ka kite te Rangatira me ona hoa ekore e orate puke, ka mea mai kid malou kia haere ki nga poti erua, ko
te toru ia kua tere. Kotalii tekau ma waru anake matou, koia i pai ai te eke ki enei poii. Ka eke te Ilangaiira me nga langata kolahi tekau ma tahi kite rongopoti, (long-boat) a ko te Hiwhi-mele me nga tangaia toko ono ki letabi o nga poti. Na te bohoro te rnau ai i nga kakahu i nga aha. Ko nga korero ate Ilangaiira kia matou kia tata lonu te haere a to matou poti ki tona, he rongo-poti lona, kia angu malou kaloa ki Manira. £ wha tekau nga ra i haere pena ai matou, kahore be kaipuke i kite ai. I te rna o nga ra i mahue ai to matou puke, ka kite matou i le molu o Pa to com u. He mate wai i u ai matou ki reira. He tangata ano kei laua motu, he iwi riri, koiai meaai matou kia ki o matou kaho wai ka haere. Ate rima ano o nga ra i mahue ai taua motu, ka kitea he motu ke, ka rapu i le wai, a te kitea. Ano te wba tekau ma rima o nga ra ole ekenga ki le poti ka mea mai te Rangatira (Captain) kia wehewehea o matou poti; kua iti rawa nga kai, kua iti raw a hoki le wai; ko nga mea e toe ana kua pau i le ra kolahi, me he mea e kai ana matou. Ileoi ano le mea mo te tangala kolahi mo le ra, kolahi pihikeii, kolahi karahi wai; kolahi tekau ma rima nga ra i tino pihikeii ai, muri iho, ka wai boa le wba o nga kuata o te pihikeii, muri iho ko te hawhe pihikeii anake, me te karahi wai, ki tela hi ki letabi. He mea ano ka wbai wai ite ua. He rnea tubiluhi e te Ilangaiira ki le pei:e rakau le pukapuka ole matenga o to matou kaipuke, ka homai ki a matou, ua ka hoe ke matou, ka hoe ke ratou, me kore e kiiea maiou e nga kaipuke ole moana, me kore ranei matou e kite i telabi whenua. I mahue matou ile Hiwbi-mete ka haere ia kite rongo-poti (long-boat); he oi ano kilenga o malou i te Ilangaiira, 1 te Hiwhi-mele, i nga langaia o te rongopoti- Ko matou i te poti iti, i u matou ki nga motu Peru, (Pelew Islands) i te rua o nga ra o te webewehenga o nga poti; keihea ranei tetahi pot', keihea ranei.'' E rima lekau ma tahi nga ra i nobo ai matou i reiia, ka atawhaiiia malou ete kaipuke Merekana, ko Irihapeti IJeni 10na ingoa; ko Wiremu Mohe (William Moss) te Rangatira o laua kaipuke. Ate rerenga mai i te moana nui, a iNiu Tireni; ka lukua matou ki uta ki Kororaceka, i le 20 o Popuere : a no te 28 o nga ra o Maebe i u mai malou ki Akarana.
Permanent link to this item
https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/HAEATA18590601.2.8
Bibliographic details
Haeata, Volume I, Issue 3, 1 June 1859, Page 4
Word Count
912HE KAIPUKE TAHURI. Haeata, Volume I, Issue 3, 1 June 1859, Page 4
Using This Item
Tūnga manatārua: Kua pau te manatārua (i Aotearoa). Ka pā ko ētahi atu tikanga.
Te whakamahi anō: E whakaae ana Te Puna Mātauranga o Aotearoa The National Library of New Zealand he mauri tō ēnei momo taonga, he wairua ora tōna e honoa ai te taonga kikokiko ki te iwi nāna taua taonga i tārei i te tuatahi. He kaipupuri noa mātou i ēnei taonga, ā, ko te inoia kia tika tō pupuri me tō kawe i te taonga nei, kia hāngai katoa hoki tō whakamahinga anō i ngā matū o roto ki ngā mātāpono e kīa nei Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga : Purihia, Tiakina! (i whakahoutia i te tau 2018) – e wātea mai ana i te pae tukutuku o Te Puna Mātauranga o Aotearoa National Library of New Zealand.
Out of copyright (New Zealand). Other considerations apply.
The National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga: Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.
Log in