Kua kite pea e tahi o nga tangata Maori i nga whakarite itenga whakawa a te pakeha, i te pai hoki o ta ratou whakahaere tikanga.
Me whakaatu atu nga korero o tetahi, kia mohiotis e te katoa. I te haerenga mai o Natana o tetahi pakena hokohoko o Akarana ki tona whare taonga i te a;a, na—tae rawa mai, kua paka*u te whare ; kua tomokia e te tangata', a kna riro nga pu e rua ite tahae. Whakaaroaro noa ia, na wat ranei, na wai ranei tenei tahae 1 Na—ka mea ia, na Pntu pea raua ko Whakana, ka haere ia kite kamatua whakarite, ki ate Matiu ; a ka korerotia atu te rironga o ana pu e rua, me tana whakaaro na Putu raua ko Whakana te tahae. Na ka mea a te Matiu, kia hopukia mai a Putu raua ko Whakana. Aka rupeke mai ki tona a>-oaro a Natana ratou ko nga tangata kei a ratou nei tetahi kupu mo taua tahae, mo nga tangaU hoki i kiia na raua te tahae. Ka pnto a ratou korero : Na, ka mea a te Matiu, " Koia pea na raua." Me pupuru raua, kia whakawakia ina noho te komiti nui. Na, ka mea ano ia ki a Natana ratou ko era tangata i whai kupu mo taua tahae, "Me hoki mai koutou ina nohote komiti-whakawa nui;" a i whakaritea ano e ia nga moni e homai, ki te kore te tahi o ratou e haere mai. Ka taka m?i taua ra, na, ka rupeke mai te tino kai whaka'ite whakawa ratou ko nga kanmatna e toru tekau ma ono. Nowhea ena kaumatua e toro tekau ma ono ? me whakaatu atu e ahau. I te timatanga o te tan ka whakaarohia e te kai whakarite whakawa etahi tangata whakaaro pai, mahi pai, nga mea e tika ana hei whakarongo whakawa; aka tuhituhia o ratou ingoa kite pukapuka. Na ka homai eia taua pukapuka kite Heriwhi, (ko te tangata kei a ia nei te whakaaro mo te kupu a te komiti-whakawa, kia mania) : A ka taka mai tetahi o n-'a ca mo te Komiti whakawa, na, ka kareretia atu e ia, e te Hiriwhi, e tahi o aua tangata e toru tekau ma ono. Na—kahore ano i noho te Komiti o t» tekau ina rua, kua noho tetahi atu, ara, to te rua tekau ma toru hei whokarongo i ng3 korero, hei mea, " He take ranei to te knpu whakawa, kahore ranei." Kite mea ratou, "He take ano," na, ka tonoa te herehere kia komititia e te komiti ote tekau ma rua. I peneitia ano a Putu ma, i komititia e te tekau ma toru, a ka mea ratou : " Tukua kia whakawakia." Na, ka kawea raua kite whare whakawa—a ka whakatika mai te kai tuhituhi whakawa, (te tangata hoki e noho ana i raro iho i te tina kai whakarite whakawa,) kite korero i nga kupu whakawa mo raua. Aka men, E Putu raua ko Whakana e korerotia ana korua, na korua i wahi te whare o Rawiri Natan3 i Akarana, ite poo te 20 o tenei Mei, kua pahcmo nei, i tahae hoki nga pu erua i roto—nga pu hoki a Rawiri Natana. " E pehea ana koe e Putu 1 E tika ana rauei nan, kaho-e ranei V Na, ka mea a Putu. "He horihori." Na, ka mea te kai tuhituhi. " E pehea ana kue, iWhakana? Nau ranei tenei tahae. kahore ranei ? " Na ka mea mai a Whakana, "He horihori." Na, ka tuhituhia ete kai tuhituhi whakawa nga kupu a Putu ma ki roto ki tana pukapuka. Katahi ka man te kai tuhituhi ki etahi pukapuka e toru tekau ma ono, a ka tuhituhia e ia ki aua pukapuka nga ingoa o aua kanmatna e toru te kau ma ono, a ka maka e ia nga ingoa ki roto ki tetahi ponaka ; ka whakaoioia —na —ka tangohia takitahitia mai, mete korero nui i te ingoa i tanpohia mai e ia, me tekaranga hoki i te tangata nona tena ingoa kia haere inai i roto ite 36, kia noho kite tahi wahi ke i takahi. Pena tonn tana ka-unga, a rite noa te tekau ma rua. Ka oti te tekau ma rua te whakr-noho, na, ka whakatika ake ta kai tuhituhi whakawa, a ka whakaoati i ia tangata i ia tangata o te tekan ma rua. Ko te oati tenei. "Me korero tika atn e ahau, na enei he.ehere te tahae, ehara lanei i a raua. Kite pono takn koreio, whakakahangia mai ahau ete Atua." A ka whakahuatia enei kupu e tetalM —na, ka kihitia e ia te Kawenata, hei tohu mona c wehi ana ite Atua, i tana riri hoki, kite onti teka ia. (He kupu nui whrkaharaha'-a te oati. He kupu teka noa atu, e kore e woreware i te Atua. Kotahi ano ta te Atua tikauga ki a, Kihehai, ki a Anania, ki a Hapiira, kite tangata ano hoki e anga ana kite !:0.-ero teka. Ko te oaii ia, he nui whakaha'ahara te kino kite oati teka, kite kihitia eia te pukapuka i runga ite teka. He takahi hoki tena ite Atua. No rei'a wehi noa iho rga Pukeha, hopohopo noa iho kite korero teka, ina oati ratou i te oroaro o te kai whakarite whakawa.) A ka haere mai ia tangita ia tangata o aua tekau ma rua kite kiht ite Kauenata, na, ka titno mai te hetehere, a ka kitea e ia tetahi, e mea ai ia, e kore pea e tika tana korero, na, ka whakakaliore ia ki a i.t, ka mea kia kaua taua tangata e tukua kite tekau ma rua. Kihai a Putu raua ko Whakana i whakahe ki tetahi; i whakaaro hoki, he hunga tika aua tekau ma, rua. Na ano etahi atu korero.
Permanent link to this item
https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/AMW18480831.2.20
Bibliographic details
Anglo-Maori Warder, Volume 1, Issue 19, 31 August 1848, Page 4
Word Count
960Untitled Anglo-Maori Warder, Volume 1, Issue 19, 31 August 1848, Page 4
Using This Item
Tūnga manatārua: Kua pau te manatārua (i Aotearoa). Ka pā ko ētahi atu tikanga.
Te whakamahi anō: E whakaae ana Te Puna Mātauranga o Aotearoa The National Library of New Zealand he mauri tō ēnei momo taonga, he wairua ora tōna e honoa ai te taonga kikokiko ki te iwi nāna taua taonga i tārei i te tuatahi. He kaipupuri noa mātou i ēnei taonga, ā, ko te inoia kia tika tō pupuri me tō kawe i te taonga nei, kia hāngai katoa hoki tō whakamahinga anō i ngā matū o roto ki ngā mātāpono e kīa nei Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga : Purihia, Tiakina! (i whakahoutia i te tau 2018) – e wātea mai ana i te pae tukutuku o Te Puna Mātauranga o Aotearoa National Library of New Zealand.
Out of copyright (New Zealand). Other considerations apply.
The National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga: Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.