Ko nga tikanga a te Pakeha.

Anglo-Maori Warder, Volume 1, Issue 17, 17 August 1848, Page 3

Ko nga tikanga a te Pakeha.

I mua i te mea kahore ano te Pakeha i tae noa mai ki tenei motu, e noho kuare noa iho ana te tangata maori; e patu noa ana tetaki i tetahi; ahakoa i tetahi te tika kihai i tukua e I etahi; no te mea e kaha ana ratou. Otiia kua muhiu te taugata maori in;Janei ki etahi o a te pakeha riteuga: a e i\h;.kaae ana nga mea kua mohio, engari rawa nga li'enga a te Pa- ' keha e tika ana. Tenei auo etahi atu ritenga ; a le Pakeha, kaliore ano pea i mohiotia noalia ' e nga taugata o Nui Tireni. Miharo rawa le langata Maoii, ina haere atu ki tawahi ki lugaiani; miharo rawa te Pakeha ina haere mai ki Nui 'i'ueui. I muV.o ai te taugata Maori, i kite ia i le ima o te taugata. Ka[)i katoa nga «alii o luga.uni, kahore lie wuhi lakoto kau ; lie mam kau, he whan-, lie taone. lie nga taonga hoki, me nga kaipuke, tini, tiui, uliakaharahara. Kaliore hoia he whawhai; ahak a mano tiui whakarere te tangata, kihai rawa i rite ki a to tangala maori I nhawhai, te man te kiiio •. n 'ho noa ami tera I tangata me ona laonga, me ana mar:, me ana . aha, me ana aha; te ai he taua ki a la, te ai I he ivehi, he aha, he aha. ' Miharo rawa hoki te Pakeha, ina haere mai j ki Nui Tireni. Te nnga ki uta—ka patai, kei I whea nga tangata o Nui Tireni ? Heoi ano I nga tangata ko tews hunga tokutoi'iituru ! k*i wliea hoki o ratou nhare, a ratou mam. o ratou taonga ? He rarauhe kau t>> leuei niotu ! Nana, ko nga tangata teuei o Mu Ti'piri, ko nga wheua e kauki uei, ko aua 'la'a, ]'a- kuia hoki ; heoi ano nga taonga o te langata Maori ko toua oueone ; kahore hoki o't: nga kau ki te hanga whare, ki le rongoa t.-ouga, 1 te tini o nga taua, i te uoiu kino o teuei iihenua. Otiia kua pula ke te ivhakaai'o a etahi o nga taugata Maori, a e hiahia ana kite pai. Ae ra, kite maia latou, kite tapatahi ta vatou whakaaro, ka kake ano tenei motu ka rite ki Ingarani. Na, ko te tino mea tenei i kake ai a Ingarani, ko te Ruiigo Pai. i te puauautanga, i lite tahi auo ki Nui Tireni. Ka<\ifeia ka ka- , rakia, na, ka kake ; no te mea hoki, e mahara I ana te Atua kite hunga e mahara ana ki a ia. ' Ko le tahi mea hoki tenei i kake ai a Inga- ] rani, ko nga tikanga kua oti te whakatakoto I mo tenei mea, mo tenei mea, motenii mea. I he tetahi tangata, i tahae rauei, i (iatu rauei i j tetahi tangata, ka kawea kite ku. whakarite | whakawa, a ka whiua tona hara ; na, ka wehi ' etahi kite noho kino, a kore noa iho nga pakanga nui, nga penei me o tenei w honua. I Ko te mea tenei i he ai te Maori. No le- ' tahi te hara —utaina louutia atu ki runga ki ■ etahi. No konei hoki te uhakatauki a te ta- • ngata Maori,'• He kaikora nui he riri." Otiia ! e he ana—Ko te likauga.teiiei. No tera tangata te he—me utu ano e ia ; kaua e raptia te utu i era am langata, e noho noa ana. A ma wai e whaka.ite te utu ??J?Ma te tangata i Uihaetia tana mea, i ahatia rami, tuna alia, taua aha? Kahore, ka kawea hoki ia e te ! whakatakariri ; a, ki tana, kia nui nua atu te. j utu. Kite kohuin teiahi, ma nai e takitaki toiia matenga ? MaUmahu? Kahore. Tii tiro hoki. Kolahi ano te tangata i kohurutm i i Rotorua i inua. Me i hopukia te taugata ! nana i kohuru, me i w hakamalea, kihai i wha--1 whaia Rotorua raua ko Waikaio. Teaa ko ' tenei, ka kaiponuhia taua taugata, na, ka whai katika a Waikato ; a e wha nga nahoro, e rima rau hoki uga tupapaku, nga utu mo taua kohuru kutahi: tini noa iiio uga tamariki, nga uahinc. nga tane, i mate hei utu mo tana mahi. ', Ko ta te Pakeha tenei—Heoi nga tangata e j mate, ko te tangata nona te he. I 1 inua ia rite tonu te Pakeha kite tangata. Maori: he pmu noa ta tetahi tangata i tetahi taugata ; he tunuhurtihuru noa iho; no te mea hoki kahore he kaumalua nui hei whakatakoto, ; i nga tikanga, hei whiua i nga tangata kino.

Na wai a—te kitenga ate Pakeha, engari rawa te ata noho; na, ka mea raton, Ma te aha e mau ai te pai 1 Ma nga tikanga ki£ wh«-j« katalAtoria mo tenei mea, mo teuei mea, ma nga wSmatua hoki hei tohe i aua tikanga, hei whiu hoki i te hunga noho kino. Na, ka whakaritea e raton etahi kaumatua pai'fceTwhakalakoto tikanga, etahi hoki hei Ko te Kingi raua ko tana *awana nga kai whakatakoto tikanga: ko wmwhakarite whakawa te kaumatua hei whakafchgo i nga korero a te tangata e wha-kawa-Sil i te tetahi, a te tangata hoki e wha- •' * Ko tahl tekau ma rua hoki nga hoa o te kai whakarite whakawa; ko o ratou ingoa " kote tekau ma rua." Ka whakaae ratou, e tika ana te korero a te tangata nanate whakawakanga ; na, ma te kei whakarite e mea, me aha ranei, me aha ranei, te utu mo taua kino. Koia hoki i tanga ai e ratou te whare whakawa kia nui; kia rongo katoa ai nga tangata, kia mohio ai e tika ana te mahi a nga kai whakarite whakawa. Na ano etahi atu korero.