Te Toa Takitini

Toa Takitini, Issue 110, 1 November 1930, Page 2174

Te Toa Takitini

Registered at the G.P.O. as a Newspaper.

Te Utu mo te Pepa 10/- i te tau, Kite tuku moni mai mo te Pepa me penei na “Te Toa Takitini” P.O. Box 227, Napier. Kite tuku korero mai, reta ranei me penei na “Te Toa Takitini” Box 300, Hastings.

TE TOA TAKITINI

Noema 1, 1930

tuhia te Paipera, a, e rima rau nga reo ko tetahi waahi ote Paipera. Te nuinga o nga kape o te Paipera, o te Kewenata Hou anake ranei, e tuwhatuwhatia ana ia tan, ia tan, e tae ana kite tekau ma wha miriona nuku atu ranei. Ka kite ai tatau i te tika o te korero nei, ka kaha ia tangata, ia tangata, kite titiro ite Paipera i roto i tona ake reo —penei ano me tatau mete iwi Maori me ta tatau Paipera. HE AHA TE PUKAPUKA NEI, Kei te kiia e tatau, “he pukapuka” te Paipera. Ko te ingoa tika ke mona, ko “Nga Pukapuka,” no te mea e ono tekau ma ono nga pukapuka kei roto i te Paipera. Nga tu ahua tuhituhi katoa kei roto i nga pukapuka nei; he waiata, he pakiwaitara, he waiata-whaiaipo, he kupu whakatauki, kupu poropiti, a he kupu whakaatu hoki i nga mahi a nga iwi o mua e kiia nei e te pakeha he “history.” Enei mea katoa kei roto i te Paipera. Engari, ahakoa maha nga ahuatanga tuhituhi, maha nga pukapuka, kotahi ano te mea tino nui kei roto, ara ko te Atua me tona ahuatanga. Kotahi tonu te pukapuka o te Paipera katoa, kaore i whakahua i te ingoa o Te Atua, ko te pukapuka e kiia ra ko “Ehetere.” Kaore e ea te ingoa ote Atua i roto i tenei pukapuka, a kaore ahau . te mohio he aha ra i whakaurua ai ki roto i te Paipera. I mea nga Hurai, to ratau whakapono, he mea i whakaturia ki waenganui i te Atua me ratau, a ko a ratau tuhituhi nga hiiri o te mea i whakaturia nei. Ko ia nei i kiia ai enei tuhituhi, he “Kawenata.” E rua nga wehewehenga o te Paipera, ara, te wehenga tuatahi e kiia nei ko te “Kawenata Tawhito,” mete wehenga tuarua, te “Kawenata Hou.” TE KAWENATA TAWHITO Ko tenei te wehenga whakaatu i nga mahi a nga iwi o Ihipa me era atu waahi, ara a nga Hurai, i mua o te Whanautanga o te Karaiti, a i te wa i raro ratau i nga ture a Mohi. E toru tekau nga pukapuka nei, ara nga pukapuka o te Kawenata

Tawhito. He maha nga ahuatanga tuhituhi kei roto i tenei wahanga, ara: — Tuatahi: He pukapuka ture. Tuarua: “History”, ara nga mahi a nga iwi o mua o te Whanautanga. Tuatoru: He korero whakatauki, poropiti. Tuawha: He waiata, he patere, he pao. Nga pukapuka whakaatu ture, ko nga pukapuka e rima a Mohi, aro ko Kenehi, ko Ekoruhe, ko Rewitikuha, ko Tauanga, me Tiuteronomi. Nga pukapuka mai o Hohua tae noa ki a Ehetere, he pukapuka whakaatu i nga mahi a nga iwi o mua o te Whanautanga, ara he “history.” A Hopa, nga Waiata, nga Whakatauki, te Kai Kauwhau, nga Waiata a Horomona, nga Tangi a Heremaia, enei pukapuka katoa, he pukapuka pao, pukapuka waiata, pukapuka patere hoki. Tekau ma ono nga pukapuka kei te toe, a, enei, he pukapuka kupu poropiti katoa (prophecy). Nga kai-tuhi o nga pukapuka nei, etahi kei te mohiotia, etahi he mea tapa kuare noa atu, a etahi, kaore rawa i te mohiotia ko wai ra nga kaituhi. Kei te kiia ko Mohi te kai-tuhi o nga pukapuka tuatahi e rima o te Kawenata Hou. Engari mehemea ka titiro tatau ki nga rarangi whakamutunga o Tiuteronomi (ko Mohi te kaituhi), ka kite tatau kei te whakaaturia te matenga o Mohi. Ka kaha ano ranei a Mohi ki te whakaatu i tona ake matenga? I kiia hoki ko Rawiri te kai-tuhi o nga Waiata. I naianei, kaore i te tino whakaaetia tenei kupu. TE KAWENATA HOU. E rua tekau ma whitu nga pukapuka kei roto i te Kawenata Hou. E tom nga ahuatanga tuhituhi ka kitea i roto i nga pukapuka nei, ara: — Tuatahi: He pukapuka whakaatu i nga mahi (history). Kei roto i tenei rohe nga Rongopai e wha me Nga Mahi a Nga Apotoro. Tuarua: Nga pukapuka, ara, nga reta. Tuatoru: Te pukapuka matakite a Hoani e kiia nei ko te Whakakitenga. No muri rawa nei i tuhia ai nga Rongopai, ara no muri i te Kakenga. I mua atu i te tuhinga, nga mahi a Ihowa i mea korero a-waha tonu. Katahi ka whakaaro nga Apotoro, tera pea e ngaro etahi waahi o nga mahi a te Karaiti. Tuhia ana e Maka taana Rongopai. Ko tenei te Rongopai i tuhia tuatahitia, a ko ta Hoani te whakamutunga. No muri nei tenei —nuku mai i te ran tau i muri o te Whanautanga,