NGA RETA TUKU MAI

Toa Takitini, Issue 102, 1 March 1930, Page 1996

NGA RETA TUKU MAI

Kite Toa, kia ora ano. Tukua atu enei kupu e whai ake nei: “Mene, mene, Tekere, Uparahina” He mea whakamiharo te otinga o nga mahi a te tangata i mua atu o tona whanautanga. Kotahi ano te tangata e mohiotia ana i whanau mai i muri o te otinga o aana mahi katoa, ara ko to tatou Ariki ko Ihu Karaiti. Kaati, na te Toa, nama 100, Wharangi 1964 i whakaatu he tangata ano kua whanau i muri o te otinga o aana mahi nui kite ao ko te Atirikona Paraone o Tauranga. Kite Toa, no te 1823 la i whakaungia hi kaore ano kia whanau. No te tau 1827 ka rikona; kaore ano kia whanau. No te tau 1828 ka piriti, ka marena hoki kite wahine; engari kaore ano kia whanau. No te marama o Hune, i te tau 1829 ka haere mai raua ko taana wahine ki tenei Motu; no te 29 o Noema i taua tau ano ka u ki Paihia; no te tau 1834 ka tae ki Otumoetai waahi o Tauranga. Kua tata ia te whanau, e 6 atu tau. I waenganui o te 6 tau nei ka hoki ia ki Ranana. No te tau 1840 ka whanau a te Paraone ki Ranana. E nga Etita, ehara i te aha tenei tu tuhi atu, engari he hiahia kia whakatikaia e te kai-tuku korero te hurirapa o nga tau kua whakaaria ake nei. H. W. Kaipo, Te Kao 5/2/30

He mihi, he tangi, he poroporoaki na nga koroheke, kuia, taane, wahine, tamariki, mokopuna, o tenei o tatou pariha, ki to tatou kaumatua pai, marama kia Em Tumutara, Pihopa Ringatu. E koro haere ki ton Matua i te rangi. Haere me ou taonga whakamiharo, kaore nei e taea te tatau, taha tinana, taha wairua. Na reira kanui te aroha, te pouri, mete manawapa mou kua wehe atu i a matau. Hei aha e koro, ko koe kua wehe atu; ko o kupu tenei te tu nei, kei tena marae, kei tena marae; otira kei nga whare maha o kupu manaaki i o tatou taha tinana, taha wairua, taha karakia, taha haahi, taha hapati; me to kupu kua marena korua ko te Pihopa o Aotearoa; me te' homai i nga iriiri, i nga marena, i nga nehu ma tenei ou Haahi e mahi; me to tuku whenua mai hei turanga Mihana mo tenei o Haahi. E koro kia pewheatia’ te mamae ai te ngakau ki a koe, mo enei manaakitanga katoa, e ki nei koe “tatou tatou,”

Mehemea koe i noho tonu, tino kore e roa kua rite o whakaaro katoa haunga te kotahitanga o tatau haahi, engari ko etahi o nga whakahaere tera e tu a riterite. Kei te pohehe hoki etahi Maori kei te patipati te Haahi Mihingare kia whakakotahi mai te Ringatu kite Haahi Mihingare. Kaua tatau e pohehe. Kotahi to tatau kaupapa ko te Paipera, engari ko nga whakahaere kei te tohipahipa. Ko te hiahia ke ia ko nga whakahaere kia tu a riterite. Kia rite ai te kupu a o tatau matua, a Timi raua ko Eru, “Tatau Tatau*’ M. M. Tumatahi, Te Ngae 17 /1/30 ft 1

Kia Wiremu Matamua, Tuai, Wairoa. E hoa, kia ora mai ano koe. He nanakia koe me aau kupu karaipiture. Koia, kei au kupu whakatikatika mo nga korero o te Toa No. 96. E ki, i patai koe kia Eru Pihopa pena e tika nga korero o taua Toa 96. Maku e ki atu kia koe he tika aua korero. I reira taku tinana katoa e whakarongo ana. Kaati ko te whakautu o to patai, kaha ke atu te he i taku i tuku ai kite Toa, Tena koe, mou i hiahia kite whai mai i enei korero. Kua mate to tatou kaumatua. Kanui te aroha. M. M. Tumatahi, Te Ngae 17 /1/30

Kite Toa: tena koe, te kai pikau i nga whakaaro ote tangata ki tena marae, ki tena marae. Ehara e te Toa, he ngakau aroha ake ki a tatou kite kiri-pango mo te ahuatanga o o tatou whenua. Ko te whakaaro tenei kua homai ki an: me whakamatau tatou kite whakakotahi i te waka o to tatou whakapono, kia kotahi ai te whin a te hoe a te katoa. Ma te kotahi ra ano o to tatou waka whakapono e puta iho ai nga manaakitanga a te Atua ki a tatou ki enei kiri-pango. Matakitaki tatou kite ao puta noa, ko nga whenua ote kiri-pango riro ke te mana i te kiri-ma. He aha ra i penei ai? He aha hoki te rongoa e ora ai tenei whakaram tutua? Ki ahau me whakakotahi te whakapono, kia kotahi ai te whakaaro, kia kao ai. Na te whakaaro wehewehe hoki i pau ai te whenua te titaritari. Ko nga Haahi hei whiriwhiringa ma tatou: — Haahi Mihingare, Haahi Weteriana, Haahi Karaitiana. Ko enei nga Haahi ki taku mohio kei te puritia i te rangi. Kaati enei korero, ■, , Hata Tipene, v Nuhaka 28/1/30