NGA RETA TUKU MAI

Toa Takitini, Issue 99, 1 November 1929, Page 1911

NGA RETA TUKU MAI

Ki nga Etita: E hoa ma, kia ora ano. Ko taku take i tuhi atu ai ahau, ina na. I ahau i Nepia i te toro i taku tamahine i te kura i Hukarere, i waenga o nga ra o Oketopa, ka tutaki ahau kite Pihopa o Aotearoa. No te taite ka tae iho ia i Waikato. No te hatarei ka tauti ano ia ki nga takiwa o Xauranga. Na, e nga Etita koinei taku take. He poto rawa tona wa kite kainga. He haere, haere tonu te mahi. He kainga mahue, he wahine mahue te aronga. Kaore ranei e taea te whakarite te roa o te wa hei nohanga mona i te kainga i muri iho i ana haere? Kia ahau nei, kia kotahi marama ia ki te kainga whakata ai, i muri iho i aana haere roroa. Ete Hahi Maori ka arohatia to tatou Pihopa. Ka huri tena take aku. He take ano tenei: Kanui toku titiro ki a tatou ngahau Maori. Ite mea kua riro mai i a tatou i te Maori nga mana whakahaere i etahi o a tatou ngahau, ara Tenehi, Hoki, Whutu-paoro, me era atu; he aha ra i kore ai e riro mai i a tatou te mana whakahaere o tenei o a tatou ngahau o te Hoehoe Waka? E mahi ana a Waikato me Whanganui i tenei ngahau, engari ko te painga e riro ke ana i te pakeha. Kia ahau nei me waiho tonu tenei tauwhainga i waenganui i nga Maori, mo nga painga kia whiwhi ai ko ratou ano. Kia ora nga Iwi. Na to koutou hoa Henare Keremeneta, Pipiriki 27/10/29. Ki nga Etita Toatakitini: he mihi atu kite ropu o nga minita karaitiana, me te Pihopa hoki me Peneti. Tenei ra kua kite iho i to taonga i te Toatakitini, mete matakitaki iho ote ngakau. Me te mea nei e penei ana ona tikanga kaore e paingia nga take rawaho. Kua kite iho hoki ahau i nga koteihana a Peni Hakiwai, me te mea nei e rapu ana ite Atua ote Ringatu. He aha ra taku panui i kore ai e tuhia e nga Etita o te pukapuka nei? E whaaki nei au ka orate kopa whara ite rakau, te mauiui kite 15 mete 20 tau. Ka tino ora atu. E torn tonu nga kupu inoi e tau iho ai te mana o te Atua kite whakaora. Kaore tona whakaoranga e whakananua ki te rewena wairakau, rongoa ranei. No reira kei taku hoa Peni Hakiwai, me kimi hoki koe i te tikanga o enei inoi: Whakahonoretia te Kingi, kia wehi koutou kite Atua, ko te Mihaia te Ariki ote whakaoranga. No reira kaore tatou e tika kite kimikimi i nga atua o etahi tangata. Maku eki aike i runga i te tikanga o to tatou Haahi, i pa nei kii te tikanga Karaipiture, maku eki e tika ana. No 100 katoa enei tikanga, a na te Karaiti katoa ano hoki. A ko te tangata e

ora ana hei whakahonoretanga, kia tika ai hoki to taua Haahi Mitingare. No reira e aku hoa, mehemea koutou e rapu ana i nga atua i runga i nga haahi nei, whakatungia he hui, karangatia mai hoki an. Wahiao G. Hemukini, Ngongotaha 6/11/29 N.B. E hoa Hemukini, e panui ana te Toa i nga korero whaikiko a te tangata, ahakoa kowai. Ko tan reta e uwi nei koe, he aha i kore ai e panuitia, kaore ano kia tae mai. Tena ranei kei te haere. Ko tan reta e man nei, he mea kite atu i te Tari o te t Pihopatanga. Tirohia te Toa, ka kite koe ite alma mo te tuku mai i an reta. Ko Peni Hakiwai he puiaki mo nga korero mo te Atua nui tonu, me Tona katoatanga No tewhea paipera au koteihana? Ko te ahuatanga tena koe e whakahinatore i a koe. Kaore ena tu mahi e panuitia e te Toa. E ki, kei te poatinitini tonu o tatou mahunga i ta Ratana mahi, aka kokiri ake hoki tau? E hoa porowhiua atu. Kaore koe e mohio ki nga raweke o tena tu mahi. Nga Etita Ki te Toa: Tena koe te kai hapai, whakamarama, i nga mahi, i nga tikanga ote ao hou o enei ra. Tatou, Tatou! He tumanako no te ngakau ki nga whakamarama a nga hoa aroha o te Motu nei, e haria mai nei e te Toa, ka kite iho nga kanohi me te hinengaro. E tautoko ana i nga whakariterite a nga kai tuku korero. Ko taku nei mahara, ko te mea tuatahi ko Ta Maui Pom-re Naana i huaki te tatou o te Whare, te putanga ake ko Ta Apirana Ngata. Kua kingi koe e te Motu nei ki roto o te whare o Hiha, te putanga ki waho ko Pihopa Peneti o Aotearoa. No reira kua tae to tatou maoritanga ki runga i te torona ote Atua. Na nga hua o nga mahi o enei ra tenei ahuatanga. lira hoki te kupu a te Kai Kauwhau “Maka to taro kite mata o nga wai, ahe wa tona ka kitea ano e koe” He aha rate tikanga o tenei kupu? Ki ora koe Panapa, mo an whakamarama mo te hui ka tu mai nei kite Waimate. Ka taea noa atu pea te ki ko Pihopa Peneti te kaiwhakaoti ite ran tau ka huri nei. Ma te waahi ngaro ia e manaaki, e tiaki. Te Puea, tena koe. He mihi kau atu mo tena whare kua ara mai na ano i a koe ki Tuakau. Ina hoki te kupu a to tupuna a Tawhiao “E kore e huri ki muri i taku mokopuna ka puta taku whakaoranga.’ Ira kua tu ano i a koe he whare tuarua, hei marunga mo te tangata, me te tikanga. Kia tau kia korua ko ton tungane nga manaakititanga a te Rungarawa me te wairua ora oho matua. Tena koe. Kia kaha e nga rangatira o Ngapuhi, kia toa. Kia uaua ki te whawhai mo to Roto mo Omapere. Kua tohu te wa,

kua hurahia te mea ngaro nei—te Tiriti o Waitani, hei t°hu mo nga mahi i nga ra e heke mai nei. E te hoa aroha e Tau Henare kia ora koutou ko to iwi. Kia orate Tumuaki ote hui itu ki Pakowhai, ara te' Pihopa o Aotearoa. He nui rawa te hari, mete koa i tae mai ki au mo te rongonga atu i a koutou e puku mahi ana ki te whakakotahi ite hahi mete whakapono mo te iwi Maori Kia ora koutou, kia Kaha. Rangihuna, Manaia 11/11/29 Ki nga Etita: E hoa ma, kia ora ano korua, nga kai-ta korero ki roto ki ta tatou pepa. Heoi te mihi. Tukua atu aku kupu whakatikatika ki roto i ta tatou Pepa, mo etahi korero i kiia na te Pihopa o te Hahi Hingatu (Eru Tumutara) I kiia na Eru Tumatara te ki kei te he te pupuri a te Hahi 1 taia kite Pepa o Akuhata, nama 96, wharangi 1044. Ringatu ite Ra Hapati. Kua oti taua Hapati te kanga. Ko te Ariki hoki o taua Hapati ko Ihu Karaiti. Kua tae taku patai kia Eru Mehemea he tika tenei korero. Kua whakautua mai e ia, kaore ia i ki kua kanga te Hapati. Engri i penei ke, kua oti te kanga te Ture kia Aperahama, ara te ture o te kotinga, kia whiti mai ai te manaakitanga i a Aperahama ki nga Tauiwi. Karatai. 3. 13. Mo te ki kei te he te pupuri ate Hahi Ringatu ite Hapati: I penei ke, kei te waiho e etahi o nga Ringatu taua ra hei ra piriote, hei ra whutupaoro, hei ra kai pia mo ratou. MO TE HAPATI: I hanga nga mea katoa e Ihu Karaiti; a kahore tetahi mea i kore te hangaa e la o nga mea i hangaa. Hoani. 1. 3. Korohe 1, 16. No te mea i hanga e Ihu nga mea katoa ite rangi mete whenua. Korohe 1. 16., e tino marama ana naana ake nga mahi o nga ra e ono o te wiki ite hanganga. I Kori 8. 6. Eki ana a te Karaiti “Ko ahau kei roto itoku Matua, me la hoki kei roto i ahau.” I tuhituhi tuaruatia te Ture Hapati ki nga Papa Kohatu ete ringa ote Ante. Ekoruhe 20. 8 —11; 31. 18. Tiu. 19. I—s. Eki ana hoki ate Karaiti: Kaore ahau i haere mai kite whakahe i nga mahi a toku Mtua, engari i haere mai ahau kite whakatutuki. I a Ihu e noho ana ite whenua i puritia e la te Hapati o te ra tuawhitu, naaana nei i hanga i te timatanga Ruka. 4.16. Kaati ake nga whakamarama. Kia ora nga Reo, nga Mana, nga Huihuinga tangata e noho mai na i nga marae o tatou tupuna. He whakatikatika tenei n nga korero i kotiti ke i te hangaiatanga. Wiremu Matamua Whakamoe. Tuai, Wairoa H.B.