WHARE MANUHIRI O TUAKAU.

Toa Takitini, Issue 98, 1 October 1929, Page 1091

WHARE MANUHIRI O TUAKAU.

Wo te 28 o nga ra o Hepetema nei ka poua e Te Puea o Ngaruawahia te Kohatu o te Kokonga mo te Whare Manuhiri kei te hanga inaianei hei kainga nohoanga mo nga Maori me nga ope haere mai o tawhiti e peka ki Tuakau. Ko nga korero aTe Puea i aim nui ki te mihi ki nga pakeha mo to ratou kaha kite awhina mai i tenei take hei painga mo nga Maori i tutuki ai kite tinanatanga kua whakaturia nei te pou tuatahi o te kaupapa o tenei whare. No reira e tohu atu ana ona whakaaro i te mea kua taongatia tenei mea ki konei, kia waiho tenei whare hei mea e kotahi ai nga whakaaro, nga tikanga a nga rangi e heke iho nei i waenganui i nga iwi e rua o Tuakau nei, i te Maori me te Pakeha. I muri i a Te Puea ka whai-korero ko te taha kite Tari mo te Ora, ara, ko takuta Pohau Erihana. I tohitu tonu ana korero ki nga pakeha mo nga mahi nunui e mahia ana e Te Puea hei awhina i ona iwi o Waikato. Me te Whare ka hangaia nei he hua ano tenei no nga mahi a Te Puea hei awhina i ona iwi o konei, ehara i te mea hei hohipera engari a nga wa e pangia ai te tangata e te mate ka kawea mai ki konei takota ai na, ka pai te kainga nei hei taenga mai mo te neehi mo te takuta hoki kite tirotiro. I puta ano hoki ana mihi kia Erueti Matete raua ko tona hoa wahine mo ta raua aroha ki te tekihana o te whare ka hanga nei. I mea ia, ki tona whakaaro he wahi tino pai rawa taua wahi he tunga mo nga whare penei no te mea he noho waenga. Te Tai whakararo mete Tai whakarunga o Tuakau ona nga tereina nga huhua waka hei hari mai, pera ano hoki te Tai rawhiti ka tika mai i nga waka maha i te papai o nga waka maha ite papai o nga rori. Te hauauru mete puaha o Waikato tere mai i runga i nga waka i te tai-pari kia u mai ano ko Tuakau. No reira i tino tika ai a Tuakau hei tunga mo tenei Whare Manuhiri. 1 muri i a takuta Erihana ka tu mai ko te mema o te Taone Poari o Tuakau (Mr. Fulton). I ahu nui ano ana kupu mihi kia Te Puea kite awhina i tenei taonga ka tu nei hei nohoanga a hei painga hoki mo ona iwi o konei a mo nga iwi haere mai hoki. Ehara i te mea hei whare noho anake engari hei hohipera ano i nga wa e pangia ai e nga huhua mate, na kei konei te takuta Maori me te neehi hoki ina tae mai kite tirotiro i nga turoro. Ko tenei whare e ahei ana kia tu noa atu i nga tau maha kua huri ki muri he aha koa kua tu ra inaianei. E tu ana ia he mangai hei whakaputa i te kupu mihi tautoko hoki, mo te Taone Poari o Tuakau. I muri tenei ka tu ko te pirihimana (Constable Maiden), koia ra ano tana tangi korero he mihi ki te kaha oTe Puea me nga Maori ki te mahi i tenei take ki tutuki a, kua kitea i

tenei ra. I muri i tenei ka tu ko te tangata ote perehi nupepa o Tuakau (Mr. Hilary) ; koia ra ano te tangi o te korero kei te kupu mihi anake mo te tutukitanga o tenei taonga e kitea ai ete kanohi. He tangata tenei i awhina nui i tenei take ina perehitia kite pepa nga mahi katoa i mahia hei whakaoho kia awhina ai te Maori me te pakeha. I takina e Waepeke kit mate! Ka mate! hei mutunga mo tenei mahi. I muri i te mutunga o nga korero ka puta mai ta nga pakeha awhina ano hei whakapai i nga marae ara, kia tirotirohia etahi rakau tika e nga Maori hei tiri kia ataahua ai hei whakamarumara a ona ra e heke iho nei a ma ratou e whakaaro nga raruraru.