TE HUI TOFU O NGA KAUNIHERA.

Toa Takitini, Issue 93, 1 May 1929, Page 988

TE HUI TOFU O NGA KAUNIHERA.

Ngaruawahia. 18th Maehe, 1929. Kia Ta Apirana Ngata, Minita mo nga MahiMaori. Ngaruawahia. E Pa tena koe, I tu te Hui a nga Kaunihera o te Motu i te Haterei nei ki te Pa (Maori i Ngaruawahia kite titiro mete whiriwhiri ite ahua o nga mahi i raro i te Ture Kaunihera me nga Paeroa i raro i aua Ture. He nui nga tirotiro me nga whakaaro i takoto i nga mema mo nga waahi hapa me nga waahi awangawanga o te Ture me nga Paeroa, a kitea maramatia ana te kotahi ote whakaaro o te Hui, kei te kaha kore te Ture kite whakatutuki i te nuinga hiahia o nga Kaunihera, a whakaotia ana e te Hui me whakatu a Captain Pitt H. Love, H. Marumam, H. Tai Mitchell, me Dr. Ellison hei Komiti Whaiti kite whkkarapopoto i nga whakaaro tomtom ote Hui mo nga Ture Kaunihera me nga Paeroa hei whakatakoto atu kite Minita Maori. Na reira, i raro i te whakahau ka tuhi atu. 1. Ko tenei taonga ko te “Mana whakahaere i o tatou Marae” he taonga e ngakau nuitia ana e te nuinga o nga tangata o te Motu. 2. He nui nga tau i kaha tonu nga mahi a tae noa kite wa i kore a Timi i tanatuunga Minita. No tera wa ki naianei ka mate haere nga mahi ate Kaunihera i runga ite whakaaro kore mai ote Kawanatanga kite whakatikatika i nga waahi ngoikore o nga Ture. A i tenei ra he tika tonu tenei korero ko nga Kaunihera ote motu e noho tupapaku ana i tenei ramoumou tenei taonga a to tatou matua a Timi pena koe kite ki ana i tenei ra me horoi atu. Kei te mohio ra koe ki nga ngoikoretanga o nga ture e mohiotia ana hoki e matou na reira ka tono atu matou ki a koe kia mahia e koe tetahi Kaupapa mo o tatou Marae kia pai ai nga mahi i roto i o tatou Pa. Ina etahi o nga mea i aata whakaarohia e te Hui e whai ake nei:— 1. Ko te Ture Kaunihera Maori me ona Pae-roa* me whakahou, me whakatopu, kia whai waahi ai ki nga ahuatanga o naianei. 2. Me whakauru tetahi rarangi hei tautoko i te whakaaro inihua i te oranga mea ake nei timataia.

I mea te Hui me kohi a tau nga maori mo tenei take. Ko nga moni me whakatopu. Me aata pupuri he pukapuka kaute. Me tapiri e te Kawanatanga he £1 mo te £3 e kohia. Ng kite hunlga i kohi : Ka riro ma nga moni inihua e utu te takuta mete hohipera. 3. Kia aata wanangatia pewhea, ko tewhea, kei whea If tuturutanga o te kupu nei ‘kainga maori.’ Kainga i roto i te Public Works Camp. Kainga i roto i te Para (Borough). Kainga i roto i te rohe Poari Taone. Kainga i roto i te Pa 4. Kia aata whakamaramatia le kaha o te toro o te mana o te Kaunihera Maori. Ina koa, he maori e noho pakeha ana, ka whai mana ano te Kaunihera ki a ia me tona kainga? 5. I aata whiriwhiria a kitea ana e te Hui he mea tika kia tonoa he moni awhina i te Kaunihera, kia mama ai te tutuki o nga mahi i raro o te Ture. 6. Kia riro ma te Tari e utu nga raruraru o nga mema c karangatia kia tae ki nga Hui takiwa a te Kaunihera. Kia mahara e wha huinga o nga Kaunihera takiwa i te tau 7. Ko nga whakapai marae (sanitation) mete kawe wai (water supply) me tapiri e te Tari he pauna mo te pauna. 8. Kia whakamana kia kaua e nuku ake i le tokorua mema o te Komiti Marae hei uiui, hei whakatau i nga raruraru e kawea mai ana kite Komiti. Ki te takoto he whakahipa mo tetahi, mo etahi, mo te kaloa ranei o nga mema o te Komiti, a te hunga nona te raruraru, kia taea e te Tiamana te whakatu tetahi hunga noa hei uiui- hei whakatau i te take. 9. Kia tu he Hui Topu ma nga Taraketi o nga Kaunihera Maori i te wa o te Ra Aranga (Easter Week) i nga tau katoa. 10. Kia whakaratoa nga Kaunihera Takiwa ki nga kapc o nga Ture hou, me nga Pae-roa hou. Wiremu Piti Tiamana, Hui Kaunihera Maori. Kia Ta Apirana Ngata Kt. E Pa: I te hui whakamutunga a nga Taraketi o te Kaunihera Maori, i pahitia te motini e whai ake nei: “I te mea ko te hui tuatahi tenei a nga Taraketi o te Kaunihera Maori mai o te whakatunga i a Ta Apirana Ngata hei Miriita mo te Taha Maori, e hiahia ana tenei Hui ki !o tuku mihi ki a ia, mo te ekenga ki tenei taumata honore. E atanga ana te matakitaki a tenei Hui ma tou ngakau aroha. e

aata arataki, e tohutohu te Kaunihcra Maori e whai take ai a nga ra e heke iho.” Whakaae katoa mete pakipaki. Wiremu Piti. Tiamana, Hui Kaunihera Maori. Ngaruawahia, Maehe, 18/29. Kia Te Puea Hereangi. E hine tena koe: He whakaatu tenei. i te hui a te Kannihera Maori i tu ki ton Marae, i pahitia te motini e whai ake nei: “Kia puta lie mihi, mete whakamoemiti a tenei hui Kaunihera ki a Te Puea Herangi. mo taana powhiri kia hui nga Iwi o te Motu. Na taua powhiri hoki ka waimarie nga Kaunihera, ka noho huihui kite titiro, kite korero i nga tikanga me nga whakahaere o te Ture Kaunihera. No reira e tino mihi ana tenei ropu ki a koe, me ou hapu katoa, mo te kaha mete pai ote manaaki. Kei whea mai? Kua tika tenei kupu Tatou tatou.” Whakaae katoa mete pakipaki. Wiremu Piti. Tiamana, Hui Kaunihera Maori. Ngaruawahia Maehe 18/29. Kia Wiremu Piti E Ta kia ora ano: Tenei ra kua tae mai tan reta o te 18 onga ra, me nga motini o te Hui Kaunihera Maori i tu ki Ngaruawahia. He whakaatn tenei, ka aata whakaaroa katoatia ena putake. Kia ora rawa atu nga Taraketi o te Hui mo a ratou kupu mihi mooku kua tu nei hei*Minita mo te Taha Maori. Heoi ano , A. T. Ngata. Minita mo te Taha Maori Poneke, Maehe, 27/29.