175.—HE TANGI MO TONA WHARE.

Toa Takitini, Issue 92, 1 April 1929, Page 17 (Supplement)

175.—HE TANGI MO TONA WHARE.

Na Te Uamairangi. (Ngatiawa?) I taia tenei waiata kite pukapuka a Hori Kerei, 4 Nga Moteatea’ p. 105, a kei reira e kiia ana, he tangi na Te llamairangi mo tona whare. I tuhia ano hoki e te Pihopa Wircmu ki tana pukapuka W.L.W. p. 82; a ko te whakamarama tenei kei reira:— No Uamairangi te whare e hanga ana ki Taupo. Haere ana ia ki Tauranga kite tiki whao hei whakairo mo tona whare. laia e moe ana ka unuhia atu e Ririwai i raro i tona mahunga ko te kakahu, ko nga whao. Katahi ka whaia e Uamairangi, a ka rere tupou iho a Ririwai i runga i te pari: tu tonu te rae i te kowhatu, mate iho.’ I taia te waiata nei ki konei, he kimi atu i nga whakamarama. E kiia ana he tohunga whakairo a Te Uamairangi no Ngati-awa ki Whakatane, a ko Ririwai no Tuhoe. Kei te taha rawhiti o Taupo moana, kei raro atu o Te Hatepe te Pari-o-Ririwai. (Ref.: M. 105, W.L.W. 82, W. 1/59). E tu ra, e whare e, Ka mahue koe. Tarei ra, e te pepeke. 2 Whaihanga ra, e te tuturi,' e; Ka tau te tini o te Hakuturi 3 I tana tau, e, Ko te waraki 4 tauranga ia: “Rere mai te maramara, e. Koi hopiri, koi hotau; 5 Torotika! E tu te maota.” Tahuna mai kite ahi a Taue, ra,

Ko Tumutumu-whenua, 6 Ko Aneane-whenua, 7 e, Tawhito mamate 8 Kite umu ote wliao o Hareana, Werohia te tao a Tangaroa, e. Tahe ana ana toto, He umu tao wewehi, e, He umu takaripo Kite umu ote whao o Hareana. E riri hoki au, e, Ki a Tane-mahuta 10 ite wao; Kai te kotikoti au, e, I nga uaua o Papatuanuku, ll Nga tairo a Kupe, 12 Nga rori o te whare o Uenuku. 13 Kua mate kite whanako, e, Ko Ngaehe raua ko Koa, Ko Ringa raua ko Maka, 14 e, Ko Whiro, 15 ko Tamatekapua, l6 e, Ko Tia, 18 ko Ririwai,' 9 Nana te whanako i Kaihinu ra, e, Rere noa ite pari ki Otutauira, 20 e, Ka whakatupetia. Whatiwhati ana iwi, 21 Mau ana te tohu i te rae 0 Ririwai!

'Tuturi: He pungawerewere. 2 Pepeke: Kite pakeha he ‘beetle.* sHakuturi: Tirohia te korero o Rata me te Tini o Hakuturi kei *Nga Mahi.’ 4 Waraki tauranga: He tau tipua. sHotau: Ki te M. 105 ‘whetau’ ara kia kakama kia taha ite patu. 6 Tumutumu-whenua: Ki te M. 105 ‘tunutunu wKenua.’ 7 Aneane-whenua: Ki te 105 ‘anaana whenua.’ sTawhito mamate, &c.: Kite M. 105 he penei ke tenei mete rarangi i raro tata iho nei: Tahi tama mate ki te umu o te whao. sHe umu tao wewehi, &c. : Ki te M. 105 he penei enei rarangi e toru: — He umutao a wahi, e, He umu tao tararipa kite tua Haere ana. 'oTane-mahuta : Ko te atua o te ngahere. "Papatuanukuc Ko te whenua nui nei. 'zTairo a Kupe: Tera kei te whakaoriori ra ‘Pinepine te kura.’ Ki whakangungua koe kite kahikatoa Kite tumatakuru, kite taraongaonga’ Nga tairo ra nahau e Kupe. isßori o te whare o Uenuku: Nga mea nana i mau ai te tatau o te whare o Uenuku. ' 4 Ngaehe, Kore, Ringa, Maka: Kei te ngaro enei. isWhiro: E kiia ana e nga korero Maori ko te atua o nga whanako. 'eTamatekapua; Ko te tipuna o Te Arawa; nana i whanako a Ngatoroirangi, te tohunga o Tainui, a nana hoki etahi atu mahi koroke.

17 Houmaitawhiti: Ki nga whakapapa ko Tamatekapua, ko Tia, ko Houmaitawhiti Ke whanau tahi na Tuamatua. ' B Tia: Kua korerotia ake ra. 1 sßiriwai: Ko te tangata nana i whanako te whao a Te Uamairangi. 2°Otutauira: Kei reira te pari o Ririwai. 2'Whatiwhati, &c.: I mutu tonu ki tenei rarangi te mea i te M. 105.