HE KUPU TOHUNGA.

Toa Takitini, Issue 91, 1 March 1929, Page 953

HE KUPU TOHUNGA.

NA TIAITI HEMI HUH AN A. Na R.T.K. (I puta te timatanga o enei korero i te pepa o Pepuere tata nei. Ko te mutungie tenei.) E whakapae ana a Tiati Hemi Wirihana, i tana pukapuka, he iwi kore whakawhetai tana te Maori; kaore taua e mohio he whakawhetai ano tetahi mea; na konei hoki kaore a te Maori kupu mo te whakawhetai. Me whakataki pea e an i konei tetahi korero e mohiotia ana e te nui o te tangata—he korero e eke ana ki a Hakipia a e tautoko ana i a Te Wirihana. Hei, ho! waiata, hei, ho! kite ngahere matomato: Ko te nuinga o te hoa he tekateka noa, ko te miinga o te aroha he wairangi: Heoi ra, hei, ho, re te ngahere! Katahi nei te kainga tino ngahau. E huka, e huka, e te rangi matao nei, Kaore tan ngau i rite rawa Ki nga painga kua warewaretia: Ahakoa e kopia ana e koe nga wai, Kaore tau wero i koi rawa Pera me nga hoa mahara-kore. Hei, ho, waiata, hei, ho! etc. Kaati he kupu ma Hakipia mo tenei putanga. Ite nui o ana kupu mo te aroha-kore, mo te kore ngakau whaka whetai o te tangata mete mea nei i ngaua kinotia ia e nga niho haehae o te arohakore. I nga ra o te whawhai Hauhau i te tau, 1865 i tautoko tetahi rangatira mana-nui i te taha Kawanatanga. I mate ko te Hauhau. E whakamatea ana nga Hauhau e tetahi rangatira piri-pono me i kore ana taua rangatira. Ko tana kupu ki nga Hauhau ko tenei, “E hoki ia hapu, ia hapu, kite tahu i tana ahi, i tana ahi.” Ahakoa i Hauhau tenei iwi kore rawa o ratou eka kotahi i murua e te Kawanatanga pera me nga whenua o era atu iwi Hauhau. I whai ano te Kawanatanga ki

te tango ite whenua na taua rangatira i arai. I tapaea e te Kawanatanga he moni nui ki taua rangatira mo nga raruraru o te whawhai, ko tana kupu tenei, “Naku tonu taka riri na te Maori ehara i a koe ite pakeha. Mauria to moni.” Kaore rawa taua kaumatua i tu kite aroaro o te Kooti Whenua Maori. Kaore he aroha hei rite mo tenei engari kaore i maharatia. Kore rawa he eka kotahi i taua rangatira o nga whenua i whakaorangia nei e ia. Kaati ano tena, ko nga uri pani a taua kaumatua i patua i nga mahi Kooti Whenua. I riro nga whenua, nga okenga o to ratou tipuna, riro atu hoki nga urupa e torn me nga koiwi o ratou tipuna o ratou matua. E huka e huka e huka e, te rangi matao nei, Kaore tau ngau i rite rawa Ki nga painga kua warewaretia: Ahakoa e kopia ana e koe nga wai, Kaore tau wero i koi rawa Pera me nga hoa mahara-kore. He Kupu Whakamararaa:— (I ) Kite pupuhi te tangata ka pupuhi ona paparinga ano kia pakaru, waihoki e karanga ana a Kingi Rea kia kaha te pupuhi a te hau ano kia pakaru nga paparinga o te hau. (2) Ko nga heihei nei ehara i t e tino heihei engari he heihei rakau e titia ana ki nga tihi o nga whare karakia. Ite nui ote marangai ka karanga ano a Kingi Rea kia hipokina te whenua e te waipuke, te whenua i mau kino nei i a ia. Ata korerotia enei kupu whakamihar 0 a Hakipia, puritia hei tao* nga tuturu. Kei te akona enei kupu e nga tangata matau o nga iwi katoa o te ao.