150.—HE TANGI MO TE PAREKURA I TATARAIMAKA.

Toa Takitini, Issue 90, 1 February 1929, Page 7 (Supplement)

150.—HE TANGI MO TE PAREKURA I TATARAIMAKA.

No Taranaki. Na S. Percy-Smith i whakamarama. He pa nui a Tataraimaka no Taranaki kei te takutai, kei runga mai o Niu Paremata, kei waenganui i nga ngutuawa o Kati-kara, o Pito-one. Na Te Puoho, o Ngati-Tama, i whakataka te ope a Tuwhare, o Ngapuhi, a Murupaenga o Ngati* Whatua, aTe Rauparaha o Ngati-Toa. Hei tuarua mai tenei mo Murupaenga ki Taranaki, hei tuatahi mo Tuwhare. Ko ta Te Puoho take ki a Taranaki ko te patunga a Puke-tore tore (no Taranaki) i tona tuahine i a Te Kiri-kakara. Ka eke mai hoki a te Ati-awa, ka piri kite taua, ka whakaekea a Tatara-i-maka. Eki ana a Percy-Smith no te tau, 1818. Kua tae te rongo o te pu ki Taranaki i mua atu, ka waiho e te wahine hei whakatoi; engari na te pu i horo ai a Tatara-i-maka. Ko te Ati-awa kite tohti i nga rangatira o te pa ki a Ngapuhi, ko era hei pupuhi. Ka hinga i kona te mahi ate rangatira, a Wete-nga-pito, a Parehe, a Pare-tu-terangi, a Tiotio. (Ref.: M.242, T.C.287.) E paki ra, te paki' o Autahi! 2 Hei roto an hei taku whare Rohi 3 atu ai kite iwi, ka kopa Kite ana o Rangitotohu. 4 E whanake 5 ana kia takitahi, E uru wewehi ana. Ka tu te whakapipi Kite puke ki Tatara-i-maka. 8 Kei te karanga ake aku huinga I te whatitoka, hei tomckanga Mo Murupaenga whakatcre ope. Nana te tipa 8 kite pikitanga i Tuhimata,® I maroke kau atu ai i konei.

iTe paki o Autahi:— te rangi ataahua. He pena i te ‘paid o Hewa’ ‘te paki o Ruhi,’ ‘te paki o Rangi.’ (W.DS). zAutahi:He whetu, ko Atutahi; ko Canopus kite pakeha, Etahi ingoa o taua whetu ko Kauanga, ko Paepaepoto. sßohi atu ai:Tangi atu ai. Kite T.C.287 koki atu ai. Ko te koki he waiata, he tangi i te atapo. —Kei te ngaro tenei. sE whanake ana, etc.: Kite M.242 mete T.C. 287 he penei: ‘E whanake ana kia takitaki E uru, e wehi ana.’

Tirohia te waiata 57, na Taranaki ano hoki, ki era kupu: *1 nawhea hoki koe ka takitahi I nga rangi ra e uru wewehi ana.* Koia i whakaarohia ai nga kupu i taia nei, naku i whakaeke ki te aronga o taua waiata 57. Otira ma Taranaki e titiro mai te mea tika. ®Tatara-i-maka: korerotia i runga ra. Murupaenga:—He rangatira, he toa no Ngati-Whatua. Hei tuarua mai tenei mona ki Taranaki ko ia i kiia ai he whakatere ope. B Tipa; He ope kokoti, ka whakamoke i te huarahi, hei patu i te taua haere ware atu. Kite T.C.286 ‘tipi.* He karakia te tipi, hei huna kai, huna tangata. Ina hoki te Tipi a Houmea, Tuhimata:—Kei te ngaro tenei.