"KAIPONUTIA TE TAONGA."

Toa Takitini, Issue 87, 1 November 1928, Page 871

"KAIPON UTIA TE TAONGA."

< (Na P.H.T..) E nga Toa i tena wahi i tena kua lata tenei ki te ra e pooti mem a ai ano tatou mo Te Paremata, a, he mea tika kia marama ta tatou “weeti” i o tatou mahara, whiu i o tatou pooti ki runga i te mema e tika ana kia kore ai e moumoutia te taonga nui, te wariu tika a tena a tena i tona tinana, i tona tinana, me ana mahara e puta mai ai he painga tuturu ehara i te whakapai kanohi, aha ranei, kia moumoutia ton pooli ki te hunga kua whakaurua nei mo taua whakataetae a te 13 onga ra e heke iho nei. O nga whanga e wha, nui atu nga m,ea kua whakaingoalia otira ko Tau Henare, o Te Taitokerau, ko Ta A. T. Ngata, o Te Tairawhiti, ko Ta Maui Pomare, o Te Taihauauru, ko Urn 0 Te Waipounamu kua tono ano kia whakahokia ratou ki xoto 1 Te paremata. Mo runga i nga tikanga Maori i whakahaeretia i pa ki Te Twi nui tonu kaore ano i penei te tiketike me te Nunui o nga tikanga Maori i riro mai i nga whakahaeretanga a nga paremata o mu a mai. Ahakoa rate penei, e kore rawa hoki e taea te hone rawa ake na tenei ropu rawa i penei ai, engari he puawaitanga mai no nga wawata a Te Ran Tau Tawhito kua marnke nei o ratou marae i roto i te Riuroa o Aotearoa me Te Waipounamu whiti atu ki Wharekauri. Enagari he tika tenei korero ‘Na to kotahi o Ta Maui Pomaro, Ta A. T. Ngata. m Tail Henaro mo Uru , i kitoa ai Te Ngahuru-mai-rangi i roto i o tatou nei ra* To ratou rco whakatakoto, whakaraarama, whakamiri, whakawairakan, whakatikatika i nga Take whakatinana, whaka-te-hinengaro, hui atu ki to tatou hoa kia Te Raumoa, te pirinnia-whakaata, hei takawaenga ki wanganui i a ratou me Te

Honore Kooti ratou ko tona Kawanatanga ko enei Homaitanga Nunui. He aha te take e whakapohehetia nei etahi o tatou ki nga kupu e na-te-atuatia, e na-te mangaitia nei hei huri i te whakaaro whanui, marama, whakaaro kaumatua tonu hoki, hei titiro iho i nga ‘tiwhikete’ o tau take, o tau reti, o tou taitara, me tou karaati, mete utu tika o tau mahi tika o tau mahi he. Kia u kia tika, me tou marama. Kaire he wehenga o tatiu Mema i runga i enei Take nunui e pa nei ki Te Iwi. Kore rawa! Na ti ratou ngakau makoha, marama ka kotahi tonu i runga i nga take e pa ana ki Te Iwi Maori. He aha tatou kia rongo kite reo aeroplane (aropereina) mo tenei take? Ko nga take wehewehe rawa te mea e tino whakamiharotia ake nei ara kite kore rawa e kite iho ki te nui o nga painga e puta nei. Mo runga i nga poraka maha o te motu. E tika ana i raro i te ture kia takoto taumaha aua taake i reira. Otira o roto o te motu katoa nei i whakatata kite miriona te korenga atu i te marama o nga mema nei me o tatou hoa ki te whakamahi ka mama, a he aha te tohu mahara ma tatou? Kanui nga pani, nga pouaru, me nga rawakore kua whiwhi i te painga. Otira me wehe ake ano te hunga kaore rawa e kite atu ki ‘apopo nei’, mete hunga e pangia ana ete aitua. Mo koutou e hoa ma kaua ra hei moumou noa i o koutou pooti 01,0 era kupu rara —‘E kore E rua tau kua kite koutou i te pUawai.’ Kua mahue iho tenei ko tatou anake ko Te Rau Tau Hou, i whakakotahi mai o koutou whakaaro kia tatou i timatatia ake ai te tono ki o tatou Koeke kia ata noho mai ratou ki wahike o enei mahi a kia waiho mai ma tatou enei ra. Ko nga tau enei i mua atu o 1900. He nui nga whakahaeretanga a aua mema nei ano i roto i o ratou marae maha kia penei kia pera tatou me nga tono Nunui mo nga Hoko he, me nga Raupatu, me era tikanga e takoto hapa ana kite kanohi maori. Nga tikanga whakapai ake i o tatou kaainga, nga whakaaro Mahipaamu, Ahuwhenua, manaaki i Te Iwi me Te Reo Maori, nga mahi whakatuputupu i Te Mana Tangata, Mana Iwi i raro i nga tikanga o Te Mana o Tngarangi Huihui, me Te Empaea, pau katoa enei tikanga i o tatou hoa kua whaka-ingoatia ke ra, hei roto i tenei ra kia moumoutia o koutou pooti? E Te Iwi pooti i runga i te ngakau marama.