TA APIRANA TURUPA NGATA.

Toa Takitini, Issue 72, 1 August 1927, Page 628

TA APIRANA TURUPA NGATA.

TE YtfHAKANUI A NGATI-POROU. Ahakoa te kino o te ra, te waipuke o Waiapu, he nui te tangata i huiliui ki Wai-o-Matatini i te 12 o nga ra Hune, ki te whakamii i Apirana Ngata, mo te honore kua nhia nei eto Kingi ki a ia. Na Pene Heihi nga kupu tuatahi ki nga ope whakaeke. 1 puta i a ia nga ingoa o Mokena Kohere raua ko Bapata Wahawaha, he tangata i n pono kite torona o Ingarangi, a ko te honore kua potaea kia Apirana kei runga tonn i tana taahu o te piri-pono o Ngati-Porou. I muri atu i a Bone Heihi ko Apirana. I powhiri ia i a Ngati-Porou a i whakamarama hoki i muri tata iho o te whawhai ka whakaaria mai ki a ia te ingoa Ta, otira kaore ia i tango i ton a mahara tika ke tana honore mo te hoi a ehara mona mo te noho kainga. I te taenga mai ote Tiuka ki Rotorua ka whakaaria mai ano taua'Hadnga ki a ia, a, kaore ia i whakaae. No to tohe rawa a te Kawana kia whakaae ia i tango ai tona ringa ki tenei taonga nui, engari tera te arero Maori e tauhou ki te ingoa hou, na reira me waiho atu ma te pakeha tana ingoa c whakahuahua. Ko_ Renata Tamepo o nga ope whakaeke tuatahi ki te tx. I mea ia ahakoa kaore nga honore pakeha i pirangitia e o ratou rangatira, he ao hou tenei, e tika ana kia whakanui te iwi kite Ta hou Id te Bein’ hou. .1 whakaae a Beweti Kohere kite kupu a Renata Tamepo kaore nga rangatira Maori o mua i whai ki nga taitara o to pakeha me Te Kani-a-Takirau i whakahawea ra ki te ingoa kingi, a ite mea e utua ana kite moni nga taitara o Ingarangi kua mania tona ngakau ki nga taitara pakeha, otira ko te whakahonoreta i Apirana he tino tika, kotahi rawa te he he tomuri. Ka 22 nga tau i tu ai Apirana hei menu mo te Paremata, i rapu ai ia ito ora mo te Iwi Maori, a ko ia tonu tetahi o nga tangata nunui o te Paremata. He tangata whakaiti Apirana, e kore ia e rere ke ; ahakoa Ta, Kingi ranei ko tana ahua tonn. Mo nga kupu a Pene Heihi mo te piri-pono, i ki a Reweti Kohere, kei te tangi tona ngakau ki te Iwi Maori. Kua kite ia ko te mutunga o te nuinga o te Iwi Maori hei ‘‘tata rakau, hei utuutu wai ma te pakeha— hei pononga. No enei ra kei te uiui tona ngakau me he mea he tika te rerenga o tona tipuna ki te taha pakeha whawhai mai ai Id te Maori. Engari ra he tino waimarie a Ngati-Porou i te, piri-ponotanga o Mokena- Kohere raua ko Papata Wahawaha, na konei lioki i kore ai i murua nga

whenua o Ngati-Porou. Kua tu te Komihana uiui mo nga whenua raupatu, hei mahi noa pea. i I put a ano he kupn whakamihi ma Beweti Kohere mo Arihia Ngata mo te tangata hapai i Apirana i ana mahi nunui, na reira he tino tika te taunga o te ingoa Beiri ki a ia. He tikanga na etahi nupepa pakeha te amuamu ina potaca to ingoa Ta ki etahi tangata otira kotahi tonu te reo o nga nupepa katoa he whakamihi anake, ano ko te honoro ke kei te whakahonorotia e te kai-mau i to honore. i whakamihi ano a Eruera Moeke ki Apirana mo ana main nunui. Ko te mahi tuatahi a Apirana ko to unu i nga whenua o Ngati-Porou ki waho a nga mahi kamupene. I paruparu katoa hoki nga rangatira i te tukunga i nga whenua ki to kamupene. Na Apirana i whawhai ka ora nga whenua o Ngati-Porou. I to mutunga o to kororo a Eruera ka tapaea ho moni ki Arihia, he whakaaro na te iwi mo te ra o tona Boiritanga. I whai kupu ano a Hatara te Awarau, a Neho Kopuka, a Panikena Kaa me Cooke, he pakeha. Ho tino nui nga waea me nga iota lei Apirana, o Nth Tironi o waho atu hoki, ho whakamihi mo te honoro kua ulna noi ki a fa. He tino pai nga korero o ana waea o ana pukapuka mo Apirana mo to Iwi Maori. Kin Ora ra to Ta hou me to Beiri hou! —Na PUKEMAIEE.