TIHEE! MAURI ORA!

Toa Takitini, Issue 71, 1 July 1927, Page 623

TIHEE! MAURI ORA!

(Na P. H. Tomoana.)

Kaua hoi ohooho, Kaua hoi whakawawa ki tenei tu tangi a to rco i roto i enei \va e mohiotia nei e to “Whakaaro whanui” kei to akuto koi to taumaha te haere mete hua o nga mahi e tumanakotia ana i te wa o “Te Koanga,” i whakatere ai tena tangata tena tangata i tona mahara, tena ropu i tana Mokihi, i tana Waka Tiwai, tena iwi ranei i tana Waka Taua, he mahara kia whiwhi ki nga koha whaihua o te wa, otira kei te tino mohio tatou kaore he painga, a kaore atu hold he moana ara he takiwa i penei te kai-kore, a paaha noake nei tenei reo “Tihee! Mauri Ora!” He manamanahau ake kite mahi a o tatou Kai-arahi e tohutohu nei ite iwi kia kakama kia kaha kia mataara. Ka rongo ake i a tatou e ha-mumu ana e kori ana ka koa ake re ngakau mete whakaae ake kei te tumanako katoa tatou kia whi-

white iwi kite Ora-whaka-te-tinana mete Ora-whaka-te-wairua, e puritia mai nei e te ringa kaha e te ringa aroha e te ringa tupato o Te Kai-hanga ekiia ra i rote i Te Karaipiture Rapua ka kitea, patukia ka uakina, Inoia ka 'homa,v Koianei ra nga korero kia tatou a Tutepuaki (Capt Pitt) i te pepa o Mei nei. I pera ano hold aTe Tut ere (Dr. Wi Repa) ’ rote i to Hime tata nei, ara e mea ana raua koia tenei ko ie huarahi pai ko te whakakotahi i “Te Ao Hon.” Tenei hold a Te Arawa kei te panui i te pai o te whakaaro kotahi i raro ite tikanga kotahi mete whakaatu i nga hua o nga whakamahinga (balance sheet) a Te Komiti o Te Arawa. tae an; hoki ki nga whakahau kia tukua atu nga whakapapa me Ve whakaatu ano kite kaha o Te Arawa ara ra tera ahuatanga i a Rangitihi ra-E warn pu-manawa. Tena koe e koro e Mita Taupopoki o Tuhourangi nei, korua e Rota ko Te Morehu o Ngati pikiao, Raureti Moko miiarangi koutou katoa Ka pai ta koutou main e Eruini Tikao. Kia piki nga ora me nga honore ki to koutou Komiti e whakahaere mai na i nga whakapapa. E tono nei i nga kawai kei te ao e rere ana. He ngahau no ta koutou mahi koia ka tuhi iho i enei whaka arotanga. E rua tau e whakahaere ana tetahi komiti whakapapa i Tamaki-Kui-a-Rua Ko Te Uamairangi ko Puhara ko Te Whatahoro nga kaumatua i te 'whakahaerc i tana mahi, he mea kia rapopoto ai nga whakapapa katahi ka perehi kei ngaro. Kaati kaore ite kitea ake tana mahinga. He ahakoa in a ano etahi waihotanga ake, me kore e whai hia ki roto i nga whakamahau o nga tupuna whare e rarangi ake nei to ratou whakapapa, ahakoa ioti ki To LJtu noa ana koromeke ai, ,i te hanga tonu ka ao to ra. Ko nga ra e haereere ana i roto i nga robe o Te Arawa na ka rongo ake i nga karangaranga e penei ana te alma: —“Haere mai, takahia mai nga tapuwae o koutou maatua o koutou tupuna, ina tata ka hoki whakamuri nga whakaaro ki nga tatai korero i mahue ake, kaore nei i whakaaro tia a i manaakitia i nga ra e tika ana, ina ko koutou e tono mai nei kia whakapiitaina atu e nga wahi i manaaki i ana waihotanga ake. Tirohia iho mehemea kei te hangai kaati manaakitia mai, mehemea kei to he, whin a atu ki tahataha. Otira ma nga Whare Wananga o enei ra e ata tiliro iho. Kia kaha, kei te mild noatu ki a koutou mahi. Ko koutou te ngahurutanga, ngahuru noatu enei i tawhiti nei. Kia kaha e nga kai-hautu o tena ahuatanga o tena ahuatanga, ahakoa, kei te whakapiri ki nga korekore o nga Tangaroa ara o nga tikanga e whakangaro atu ana i Te Ran Tau tawhito. me Te Ran Tau Hon. E taea te pehea, waiho i runga i te taahu o tenei mea o te tuma nako kei roto ite hinengaro; Ida tau ai nga whakaaro i runga i tera o koutou tupuna e kiia ra ko Kgahuru-mai-rangi. He hanga holla tenei mea ate whakapapa kite nuinga ote tangata, na reiVa kia tau ano te rangimarie ki tera hunga :

Ina enei whakapapa: — 1 Ko Rangi 1 1 Ko Te Hoehoenga 2 Ko Rang! Nui J2 Ko Te Tane-te-kapua 3 Ko Rangi Roa 13 Ko Te Takataka-putea 4 Ko Rangi Ponri 14 Ko Te Marere-o-tonga 5 K. Rangi Po-tango 15 Ko Te Pu-hao-rangi 6 Ko Rangi Wheteke 16 Ko Te Oho-mai-rangi 7 Ko Te Ao Nni 17 Ko Te Mutu-rangi 8 Ko Te Ao Roa 18 Ko Te Taunga 9 Ko Te Ao Wheuki 19 Ko Te Atua-rnatua (Tauin 10 Ko Te Unuhanga atua ki etahi) He Ingoa Whare:— 20 Ko “Hou-mai-i-tawhiti” Kei Otara-marae 21 Ko “Tama-te-kapua” Kei Te Papa-i-Ouru 22 Ko “Kahu-mata-momoe” Kei Waituhi 23 Ko “Tawake-moe-tahanga” kei Pukehina 24 Ko “Uemikii-mai-ißarotonga” kei Te Rotoiti 25 Ko “Rangi-tihi’’ kei Te Taheke 26 Ka rere ko Tuhourahgi noho rawa i a Rongomaipapa / 27 Ko Uenukukopako 32 Ko Te Tamamutu 28 Ko Te Waitapu tuatahi 33 Ko Te Maari 29 Ko Te Hine-rehua 34 Ko Te Rangiirihau 30 Ko To Kahurere-moa 35 Ko Te Hinenui ka noho i a 31 Waitapu tuarua Te Mumuhu E torn nga putanga:

Nana ko ]lahumaiterangi ko Manawakawa ko To Upokoiri ko Te Mihiroa. Na Rahumaitirangi ko Wakitirangi, ko Takarn ko To Kaihou. Na Manawakawa ko enei; Rangikoianake Tahatuoterangi, Matewai, Haorowa, Kiore, Poke, Wairau, Hikapuku, Te Uhunganterangi. Na To Upokoiri ko enei:—To Atakore, Mumuhu Umuwhakapono, Hikatorehe, Hopaka, Whakapau.

Na Te Mihiroa ko Tamangaro, ko Ketekai, ko te Anakahupare. Kei konei a Ngati Kahungunu katoa. Tuatoru: —Pipiri. I moe i a Patuterangi me Kaihoata Kei Tamaki-Nui-a-Rua me Raukawa tae atu kia Ngati Mam nga uri Kei te whai wahi ano ranei Te Aitanga-a-Tiki Id nga whakamahan o nga tupuna whare e rarangi ake nei nga whakapapa? Ahakoa ioti ki Te Utu noa na koromeke ai i' te hanga tomi ka awe te ra, i te hanga i moea te pome ona taonga maha, ko to kaupapa whenua ano ia kia kontou. Hei kupu whakamutunga ake, me mihi atu kia kouton eTe Arawa katoa. Te tnmanako kia ringihia iho he manaakitanga nui ki roto i enei tnpuna kua whakawharetia nei. kia puta he hau pai he mahanatanga ki runga i nga raokopuna, kia iri hoki he Ran Oriwa ma o ratou mokopuna katoa e whakaterea nei ki nga turanga matauranga o To Ran Tan Hou hei whakamaharanga ki Te Ran Tan Tawhito.