TE MOANA O TAUPO.

Toa Takitini, Issue 61, 1 September 1926, Page 462

TE MOANA O TAUPO.

TO to 21 o Hurae ka tutaki atu a Ngati Tuwharetoa ki a Ta Maui Pomare me Hon. A. T. Ngata. Ka whaiti nga mihi

kite tari o Ta Maui Pomare, ka whiti atu kite tari o te Hekeretari o te Minita Maori. I konei ka tutaki atu ki nga tikanga whanui e pa ana kite ritenga o te tae atu o Ngati Tuwharetoa ki Poneke, ara mo tana Moana mo Taupe.

Tekau ano meneti e whakawhaititia ana e te tamaiti marohirohi o te Motu e A. T. Ngata nga waahi katoa e mama ai nga take a Ngati Tuwharetoa mo tana Moana, me nga marohirohi ano o Te Arawa tokorua i reira, ara a Tai Mitere me Keepa Ehau, hui atu hoki ki a Te Eaumoa. E hoa ma ahakoa e kiki ana te haere a te korero take kore mete kata, i pewheatia ra e Ngata, korero rawa mai, i a ia tonu e kata ra, kua panui mai i nga rarangi katoa e rite ana hei whakaaetanga ma te Minita ki nga hiahia o nga Maori mo to ratou Moana. Ara ko nga hiahia o Tuwharetoa me motuhake te torn mano pauna i te tau mo te Moana anake. Ko Waitahanui awa, ko Tauranga awa, me wche ke te utu mo era. Mohio tonu matou katoa he mea uaua, a e kore ano hoki c whakaaetia engari i te nui oto reka o to perepere a te honore M.A., L 1.8., ki roto ki nga taringa o to Minita Maori, he pono whakaaetia ana e te Minita nga hiahia katoa o Ngati Tuwharetoa. He pono tenei kupu aku, hoki atu aku mahara whakamuri kite wa i haoreere ai au i to motu nei ki to whawhati i to kaki o Ngata kia hinga, kia tu atu ko ahau ko te kuare nei hei mangai mo te iwi kite whare Paremata. Mei tu ko ahau, penei kua tore noatu te iwi i te wai. Tuarua c kore hoki e penei te otinga o Taupo Moana penei me tenei kua tatu nei inaianei. I tu ano tetahi o Ngati Tuwharetoa i tone kia mauria to whakataunga o tenet take kite kotahitanga ote iwi Maori kei Katana. 1 tu te mema o te Whare Ariki i mea ia, ' Kaore au e whakaae koira to Kotahitanga o nga iwi Maori ote motu nei kei Katana, notemea ko te nui nga o Ngapuhi kei rare katoa kei a au.” I muri ka tu ko to Minita ka ki: "Ko tenei take me oti i konei. Kaore ia e tae ki Katana . Ka whakaaetia e te Minita to torn mano. Me man ko nga awa, me tuku eia lie komihalia hei uiui mo nga moni o rite ana mo ana awa. 1 mnri ka hoatu e matou katoa e torn nga pakipaki mo to honore Apirana Ngata. E torn ano hoki nga pakipaki i hoatu mo To Arawa me te Hekeretari ate Minita. No to 24 o nga ra ka hainatia ete huihui te kirimina. Ka karangatia eTe Arawa kia tu katoa nga tangata Id runga. Ko tetahi rangatira ano o Tuwharetoa kaore i tu. Heiaha koa ito mea kua hainatia eTe Heuhcu, tautokona ana e te Minita, hainatia ana hoki e te Minita i te 26 o nga ra.

Heoi ko nga tikanga katoa o to moana meake nei rangona nuitia ai. Kia tu te Poari o Xgati Tuwharetoa ka panuitia ai ona whakariterite katoa i waenganui i nga Maori me to Kawanatanga. Heoi ra o to Etita ka mutu noi nga kupu e taea o an to tuku atn !ioi taonga mo Te Tea Takitini ki nga marae o takahi ai tona wacwae. E te Etita e koro o mutu to rnahara me to kororia. me to tuku inoi aku a to Katorika mo to Hon. A. T. Ngata mete Hon. Ta Maui Pomare me ta raua tamaiti mo Te Piaumoa. Ma te Atua ratou e tohu. E to Atua tohungia hoki to Kingi. Xa To Taitc Te Tomo, Box 114, Kakariki, Hal combo.