HE POWHIRI NA NGATI POROU.

Toa Takitini, Issue 53, 1 December 1925, Page 336

HE POWHIRI NA NGATI POROU.

Waiomatatini, Waiapu, Tihema 1, 1925. KI TE IWI MAORI O AOTEAROA, 0 TE WAIPOUNAMU. TENA koulou. He powhiri tenei kia tae mai koutou ki Tiki tiki, wahi o Waiapu, i te 15 o nga ra o Pepuere, 1926, ki te whakatapunga o MERI WHAREKARAKIA, ki te hurahanga hoki ote Kohatu Whakamaharatanga ki nga Hoia Maori ote rohe o Ngati-Porou i haere nei ki te pakanga mii 1914-18, ki nga mea o ratau i mate atu, ki nga me a hoki i ora mai. Ko te Wharekarakia nei hei whakamaharatanga ano ki a ratau, hei matua mo te kohatu, kei te wahi kotahi e tu ana. He mea whakairo hoki, he mea kowhaiwhai, he mea tukutuku, hei pupuri i te atanga, i te wehi, i te haratau o era taonga a o tatau tlpuna i roto i tenei o nga whare o te Atua. Kia tu tena, me te kohatu, me te marae, hei awhitanga ma te aroha, ma te ngakau mamae mo te hunga i manawanui ki te tuku i o ratau tinana, kia toitu toim ai nga tikanga pai o te ao.

Ko te wharekarakia ma te Pihopa o Waiapu e whakatapu, naua hoki i whakatakoto te kohatu o te Kokonga. Ina tu te Pihopa mo te Iwi Maori i roto i enei ra, ka karangatia ia hei manuhiri ki te hui, mana e awhina te Pihopa o Waiapu. Ka whakatutukitia tena taha i te 11 o nga haora o te ata o te Turci te 16 o Pepuere. Ko te Kohatu ma te Kawana-Tianara, ma Sir Charles Fergusson e hura ite 3 o nga haora ote ahiahi o taua ra aim. Kua whakaaetia hoki e* te Kawana te powhiri ki a raua ko tana wahine kia tae mai ki tenei hui, a kei te nui to raua tumanako kia kite whaiti i te iwi Maori ki tetahi o o tatau marae, Kite taha o enei take i runga ake nei kei te tumanako nga tangata whai mahara kia whakahuihuitia kite wahi kotahi mo tetahi wa poto nga tangata hei kimi, hei whakatakoto i nga kupu mo te ahua ote iwi Maori a nga ra e heke iho nei. No te Tai-rawhiti te marae o tenei karanga a tatau, na reira ka mea atu kite Tai-Hauauru, “ E hoa ma! haere mai tatau ki konei tirotiro tahi ai i to tatau ahua, me kore e kitea he kupu hou. Te wahi whakaaro i tenei, i tera, me tuhonohono, kia tinana ai he kupu pai, hei arahi i te iwi i roto i etahi o nga mahi. Na reira eta Porhare! Haere mai me ena o a tatau tamariki. Eta Te Rangihiroa! Manila mai nga titiro hohonu a ton ngakau mahara. Kua roa tenei te wa e ngaki takitahi noa atu ana tatau, a he hanga mokemoke.” E hoa ma ite Tai-Tokerau haere mai! Ko te purapura i tiria ki Paihia kua whai tinana ki nga wahi katoa o nga motu nei. Ko nga kupu i wuakatakotoria ki Waitangi kua wailm hei taonga ma te iwi Maori katoa. Ko te whakapono, ko te turc, nau enei taonga i atua manaaki. I te ra i whakamatautauria ai te ao ki roto i te pakanga, ka tu tahi ena tamariki me enei tamariki. I kona te Tai-rawhiti i nanahi tata nei i te ra o te Whare, ote Kohatu whakamaharatanga ki te Tiriti o Waitangi. Eta Tau Henare, haere mai! Kia kite a kanohi atu hoki enei o nga morehu i a koe, i nga tamariki whakahaere o tc tai whakararo. Te Waipounamu i tua o Raukawa kua roa rawa tenei te wa e kore ana e kitekite. Kei a koutou na e waihanga ana etahi mea hou ma tatau, ko koutou hoki kei roto i te matotoru tanga ote iwi pakeha. Haere mai! Me kore he kupu i a koutou hei tohutohu mo te ahua o te iwi Maori ina hohonu atu ki roto i te pakehatanga. Eta e Urn! Ko Porourangi tenei c karanga ana ki a Tahu-potiki. Te Tai-rawhiti! No tatau te marae e karangatia nei kia hui mai nga motu e rua ki reira. Te Arawa. Nau i tuatahi te kokomo ki roto i te whare o te Atua nga taonga a o tatau tipuna. Ko ou ringa tohunga kei te awhina i nga mahi o te whare, a mau ano e haramai e manaaki tau taonga. Haeremai hoki ki te whakanui i enei o a tatau tamariki, nana i hapai te ingoa o te iwi Maori i roto i te pakanga.

Nga iwi o Matatua, kei a koutou nei tefrigaki nui mo enei ra, haeremai ki tenei o nga marae whakatakoto kupu mo to tatau rohe. Haeremai ki o tatau aitua e takoto nei. Ahakoa ko te kaupapa o te hui nei kei tenei o nga whare o te Hahi matua, haeremai ki etalii o nga kupu o te wa nei. Nga iwi o Turanga, ko tatau tatau i roto i nga mahi mo a tatau tamariki. I tainahi i a koutou, i tenei ra i a matau, a hei apopo nei kia koutou ano pea. Haeremai, hei whakatokomaha ite Tai-rawhiti ki te manaaki i nga iwi ote motu. Ngati-Kahungunu i te Paritu ki Mohaka, haeremai! Haereinai ki tenei o a tatau kohatu. Ko nga tamariki enei a Henare Wepiha i mahue atu i a ia ki tera taha o te ao. ko te aroha nana ano i ata whakahoki mai ki muri nei, a whai atu ai ia i muri. Kei te tono koutou i nga kupu hou, i nga whakahaere hou o tenei ra, na reira me haramai tatau ki konei hoki korerorero ai mo te ora, mo te mate ranei o te iwi Maori. Ngati-Kahungunu ki Heretaunga tae noa ki Wairarapa, he karanga atu tenei kia hui mai tatau ki tenei marae. He wa uaua tenei i roto i nga whakahaere epa ana kite iwi Maori. Kua takoto he wehewehenga i waenganui i nga iwi i runga i nga tikanga, na reira ka tika kia ata kimihia te wahi kei reira tatau i naianei, mete wahi e haere atu ana tatau. Haeremai nga tamariki whai whakaaro katoa e watea ana, e ngakau nui ana ki te kimi i nga tikangn. Ko tenei wahanga o nga jnahi o te hui ka timata i te ata o te Wenerei te 17 o nga ra o Pepuere, a ma te Honore J. G. Coate 3, Pirimia, Minita mo te Taha Maori, e whakatuwhera tera wahi o te hui, e whakatakoto mai hoki he kupu hei timatanga mo nga whiriwhiri.. Haunga hoki rate karangatanga i whaiti mai i Toka-a-Taiau ki Taumata-o-Apanui, kei runga i o koutou ingoa te karanga a Te Koroneho ratau ko nga mokopuna, a Te Whanau-a-Hine-rupe, a nga hapu o roto o Waiapu na ratau nei i whakakaupapa te Whare mete kohatu, i takea ai tenei powhiri. Hei whakamarama ki nga iwi haeremai i tawhiti, ko te huarahi ki Tikitiki, kite marae ote hui, ma te tereina ki Nepia. Kei reira ka whiriwhiri te tangata ma uta ranei, ka eke ite motoka a tae noa kite marae. Ka eke ranei ite tima aka u ki Tokomaru Bay, ma te motoka e whakatutuki. Ka eke mai ranei i te tima i Akarana ki Tokomaru Bay, ka haere ai i uta. Ko Te Arawa ia ko Matatua kei te mar am a ki nga huarahi.. Hei whakarapopoto : — Ko te ra whakaeke ki te marae ko te Mane, 15 o Pepuere. 1926. Ko tetahi ra ake ka whakatapua te wharekarakia i te ata, a i te ahiahi iho ka hurahia te kohatu e te Kawana-Tianara. Ko te Pirimia, ko Ta Maui Pomare, nga Minita o te Kawanatanga e tae mai. Ma te Pirimia e whakatuwhera te hui mo nga take e

pa ana ki te iwi Maori ite ata ote 17 o nga ra. Kei te turnsnako hoki tera e watea te Pirimia kite whakatuhera ite piriti hou o Waiapu, mete Whare Mahi Pata i Ruatorea. Heoi. - . IS a Te Koroneho Kopuka Te Rauhuia Taivhiwhirangi Te Poihipi Kohere, me Ngati-Porou katoa. Ko A. T. Ngata, te Kai-tvhakahaere.