TE UTU O NGA MINITA KARAKIA.

Toa Takitini, Issue 47, 1 June 1925, Page 243

TE UTU O NGA MINITA KARAKIA.

(Na Takuta T. Wirepa, M.D.)

IZ~ te utu mo te minita ote Hahi o Ingarangi e mahi nei i % waenganui i tona walianga ote iwi Maori £156, me etahi utu i waho atu mo nga tamariki. Ki taku rongo e uru kore utu ana nga tamariki a nga minita ki Te Ante me Hukarere. Heoi ra. me ki e tatau, te utu mo te minita £156 i te tau. Ko te utu tenei i whakaaria e te Hinota mo taua tangata. E hara ite mea ko runga tenei o te utu. Ko raro ke tenei. E ki ana au nei ehara tenei i te utu tika mo te minita. He iti rawa tenei utu. Me whakama tatau mo tatau e whakatiki nei i o tatau minita. ( HE AHA TE MINITA. X Tenei kupu te minita i aim mai i te reo Ratina ara Romana. Taua kupu Ratina ko te kupu e mauria nei e te pakeha i naianei: ara, 44 Minister,” a whakamaoritia nei: 44 He Minita.” Tona tikanga, he 4 ‘ pononga,” ara he tangata e tuku ana i tona kaha hei homai painga mo tetahi ranei, mo etahi ranei; mo te kotahi ranei, mo te katoa ranei. Ko tenei tangata ko te minita, ara ko to tatau 44 pononga,” e mahi nei mo tatau e tika ana kia utua ki te utu tika. E hara tenei tangata ite 44 Kai-mahi ” penei me te pononga parakena hu, mete Kai-mahi tope-ngahere ranei. Eki ana te pakeha, e rua nga karangatanga ote Kaimahi. Kite reo pakeha anei taua rohe-rohenga: (a) 44 Skilled labourer”; (b) 44 unskilled labourer”; ara (a) he tohunga; *h) ehara ite tohunga. Te mahi tohunga, ko te mahi i maha nga tau i pau ite akonga kia mohio, penei me te Kamura, parakimete .whakairo. engineer, roia. takuta, minita Karakia. Te mahi tohungakore ko te ngaki tarn, koko oneone i te rori, tope tauhinu, kawe wai, parakena hu, miraka kau, otira nga memo mahi katoa kaore nei e pau ana te takiwa roa i te akonga. Te wariu ote tohunga he rahi; to te mea e hara ite tohunga, he iti. [nahoki te Kamura, kaore i raro iho ite rua pauna tona utu i te ra. To te tangata koko oneone i nga rori a te Kaunihera 14/- (hereni) ite ra tona utu. I runga i tenei ahua ote utu. kei runga atu i te £6OO te utu mo te Kamura i te tau, mo te koko oneone, e £2OO i te tau. Ara, e £44 i te tau te nukunga ake i te utu mo te tangata tohunga nei mo te Minita Karakia. Ko tona karangatanga he tohunga; ko tona utu no te tohunga kore. Eki ana a Paora: 44 Me utu te tangata mahi kite utu tika.” HE AHA ANO TE MAHI A TE MINITA? Te mahi a tenei tangata he karakia. Taua mahi te karakia he whakaatu mai ite ara ki te Atua, he whakaatu ite huarahi tika, ite huarahi he, he hae kite kino, he karanga kite pai, he whakaako kite pai, he arai i te kino. Ara, he kowhatu whakamahara ia mo te ara o te tika, he kai whakaoho i te ngakau kotiti ke.

Taua tangata he kai-whakaako ite iwi. E kurangia ana tana tangata ki nga matauranga hohonu. kite reo Kariki, kite reo Ratina; kite reo Hiperii; ki tb History;^ki* te Philosophy: kite Theology; me era atu pekanga ote matauranga. No reira. no te hunga whiriwhiri taua tangata; ara, he tino tohunga a ia Mehemea ia ka paahi, i tetahi whakamatautauranga ka homai he tohu matauranga e tona kareti ki runga ki ona pakihiwi tarewa ai. Kei runga taua tohu i te tuara o Revs. Peneti, Reweti Kohere, Pine Tamahori, me Wiremu Tureia e mau ana. Kei etahi Kareti, e whakamatautau ana mo te B.D. mete D.D. Kite hahi Presbyterian o Niu Tireni, e rima nga tau e whakaakona ana taua tangata. Ki to tatau nei Hahi, he pera ano te roa, hoki iti iho rariei. He mea no ka whiwhi te tangata ki tona 8.A., M.A. ranei, katahi ano ka timata ki tenei matauranga no reira e te iwi, he tino tohunga te tangata e whakaparahakotia nei e tatau. Kei runga no a atu tona matauranga i to nga tamariki i puta mai i Taperenui-a-Whatonga, i to tupai-whakarongo-wananga hoki. - * <- 1

HE AHA TE HUA 0 TANA WHAKAAKO.

Ewhakaako ana ia ia tatau kia kaua e Kohuru, kia kaua e whanako, kia kaua e noho kino, e hohou ana ia i te rongo a tetahi ki tetahi; ko ia kite homai i nga korero uaua o tawhiti: ko ia te kai-tiaki o te ture a Te Karaiti: 44 Kia aroha koutou tetahi ki tetahi. ? E taka noa ana nga hipi ate tangata i roto i ona patiki, e ! puare noa ana nga tatau 0 tona whare; ko nga hua enei o tona whakaakoranga. ' • • c

E rua nga kai-tiaki o te Ture i te ao nei; (a) Ko te wehi kei whiua; (b.) Ko te mohio he tika te ture. Te Kai-whakahaere o te take (a) Ko nga pirihimana; to te take (b) Ko nga Minita Otira, e te iwi, e hara tatau i te wehi i nga pirihimana i kore ai e takahi i te Ture. Engari na te reo ngaro o te Atua e tiakina nei e nga minita. Kite kore he minita, he pirihimana he minita mo tatau. Ka ngaro te pirihimana, mahi noa ana tatau i te hianga, kaore hoki ia e kite mai.

I kore ai he kohuru, he whanako, i mahi noa ai nga toa hokohoko i runga ite rangimarie. i whata noa ai nga miti a nga putia, nga rohi a nga peka, i haereere noa ai a tatau tamariki, a tatau Wahine i runga i te rangimarie, i au ai te moe, kaore he wehi, kaore he aha, e hara i te Ture; engari na te mohio iho kei te^ rata te iwi i nga minita te whakarata, kei te mohio te hinengaro oia tangata ki tana, ki tana. Ta te Ture he whan 2: a kia takahia te Ture ka tohutohu ai kia kaua e takahi i te Ture. Ta te minita he tohutohu i mua o te Ture, kia kaua e takahi i te Ture. Te tangata e rongo ana kite reo ote minita kaare e mohio kite wehi ite Ture. Ko te minita te kai-whakaako, te militia mo a tatau tamariki, mo nga mea tane, mea wahine, tae noa mai kia tatau, a, mana hoki tatau e tuku atu i runga i ta te Hahi tikanga ki roto kite Kopu ote whenua.

Ka kite tatau, he nama nui ta tatau ki tenei ropu tohunga, ara, ki nga minita mo a ratau mahi pai katoa, i pai ai ta tatau noho i te ao. ; « •. ! . *>. i n■: V r

HE AHA I KOROU KORE AI A TATAU TAMARIKI?

E tika tonu ana kia korou-koretia tenei mahi e nga tamariki Maori. Kaore hoki he utu. Otira, he mea tika ranei kia noho kore minita te iwi? Tera ranei e taea e te roia, e te takuta, e te engineer, e te kai-mahi paamu, e te kapene kaipuke, e te tangata tiaka hotera, e te tangata taraiwa motoka, e te Tiati Kooti Whemia Maori, e nga kai-whakamaori whai-raihana ranei te mahi nga mahi nunui kua tauwia ake ra e an? Kaore e taea. Kite kore minita tatau, ka kore e rangona te reo ote Atua. E rua tonu whakapaparanga e kore minita ai, e kore karakia ai, ka kararehe te tangata. Kei te karanga te Pihopa ki a tatau tamariki matau kia haere mai kite ako ki te mahi minita. Kaore ia ite karanga i nga rorokore, i nga rorirori ranei. Kei te karanga ia i te roro o te iwi. Ei tika ana ranei kia haere nga tamariki nei, kia tapae atu i to ratou oranga tamariki, kia kati i nga tatau o te ao kia ratau, mo te £156 i te tau, kei raro iho nei i te utu o te tangata kari rori? E hoa ma he kanga tenei na tatau i nga taranata i homai ete Atua ki te iwi. Kite whakahawea tatau kia tatau ano, ka whakahaweatia ano tatau e nga iwi o waho. Kei te watea te ao ki te tangata matau. He maha nga mahi whai utu kei te puare kia ia. Otira e tika tonu ana me haere mai etahi o taua momo tamariki hei minita mo tatau. Engari ma te whea reo e karanga. He tangata tonu hoki. Ma te kai e whangai. Ma te kakahu e uhi. Ko te utu o te Pihopa e karanga nei i te hanga tamariki nei kotahi mano pauna ite tau, me te whare kaore he utu. Ko te whakaaro tena o te pakeha mo tenei tangata mo te minita. KIA HI A TE UTU TIKA MO TE MINITA. Tirohia iho te warm o tenei tangata. Kanui te wariu me nui ano te utu. E hara ma te pakeha e utu to tatau minita. Ma tatau ano. E hara ite mea me utu e tatau ki te utu e kiia ai te minita be tangata 1,4 wini.” Engari me whakaaro iho ano te ahua o 6nei ra. Kaua ia hei tukua kia nama. Kaua ia e whakapoharatia. Kaua ona tamariki hei whakamatekaitia me hoatu he utu e taea ai e ia te hoatu he kohi tika i nga wa o te kohikohi, e ahei ai ia te kawe i ana tamariki ki nga knra nunui. I waho atu i tona karakia, ko te minita te matua, te pakeke, te kai arahi, mete rangatira ote iwi. No reira kia rite ano ki to te rangatira ahua he utu mona. Kei tooku whakaaro he iti te £3OO i te tau mo te minita e tae ana te utu o nga minita pakeha ki te £350, £4OO, '£soo, £6OO hoki ite tau. ; Ma tatau tonu tenei moni e rapa. 1 Kia tae ra ano ki taua £3OO e kakara ai te mahi nei ki nga tamariki matau e karangatia nei e te Pihopa. Me utu ra kite utu tika te tangata e tapae ana i tona oranga ite ao nei hei whakahere ki te iwi. kite atua.