Article image
Article image
Article image
Article image
Article image
Article image
Article image
Article image
Article image
Article image
Article image
Article image
Article image
Article image

HE KUPU TOHUNGA.

Na R.T.K.

(Ko te timatanga o enei korero kei te Nama 38.)

HE korero timatanga maku ko nga kupu a nga tohunga o te iwi Ingarihi mo te kaha o te tangata o te iwi ranei e puta ana mai i runga ite tika o te take Ahakoa tapukea te tika mo te wa roa tena te wa ka purer© ake, ka tipu, ka whakapakari. Ko te kaha, ko te toa, o te iwi, kahore ite moni, i te pu, i te mii ranei o nga matua hoia engari kei runga ite tika o te take. Me he mea kei te he te kaupapa e kore te ngakau e mamae, e kore e manawa nui engari ka kongenge. Ko te take nui i mate ai te Tiamani he he no te kaupapa o ta ratou riri. He kaha, he toa, he manawa roa te tika. Na Tenihana te kupu “ My strength is as the strength of ten, Because my heart is pure” “ Toku kaha ko te kaha o te tekau, No te mea e ma ana toku ngakau.” Hei apiti mo enei kupu ko nga kupu a Hakipia—“Thrice is he armed that hath his quarrel just; And he but naked, though lock’d up in steel, Whose conscience with injustice is corrupted.” “ He pukupuku kiri-toru tona he tika nei tana tptohe, Tena ko ia he pirau nei i te he tona hinengaro, Kei te tu tahanga ahakoa i takaia ia ki te maitai.” Na Hakipia ano nga kupu matau mo te ingoa; kua waihotia e te pakeha hei pepeha:— “ What’s in a name That which we call a rose By any other name would smell as sweet.” “He aha kei te ingoa? Ko te mea e kiia nei he roohi Ahakoa he aha he ingoa ko taua kakara tonu.” Kei te whaiaipo a Romeo raua ko Huriete engari ko o raua tipuna tuku iho ki o raua matua he hoa riri; e kore rawa to raua marena e whakaaetia. Na konei i puta ai i te wahine, i a Huriete, enei kupu, “ He aha kei te ingoa? ” no te mea ko o raua aroha kei te tika me o raua tinana, he rawa iho kei o raua ingoa. Ki tetahi ahuatanga ano he mea nui tonu te ingoa:— Good name, in man and woman, dear my lord, Is the immediate jewel of their souls; Who steals my purse steals trash; ’tis something, nothing;

'Twas mine, 'tis his, and has been slave to thousands; But he that niches from me my good name Robs me of that which not enriches him, And makes me poor indeed. Ko te ingoa pai, o te tane o te wahine, e toku ariki aroha, Ko te taonga tino nui tena a te tangata: Ko ia e tahae ana i taku paahi e tahae ana i te paru; he mea ano, he kore noa iho; Naku, nana, ahe pononga kite tini; Engari ko ia e kaia ana i taku ingoa pai E muru ana i te mea e kore nei ia e rangatira, Engari e tino whakarawakore rawa ana i a au. Na Hakipia ano enei kupu. He rere ke te tikanga ote ingoa i enei kupu i nga kupu kua whakamaramatia ake ra. I runga o te toa o Otero, he tangata mangu, ka moe i a ia a Tehimona, he wahine pakeha tino ataahua. I whakapaea he mea karakia nana i pirangi ai taua wahine ki a ia. He nui te aroha o Tehimona ki tana tane engari na etahi tangata kino i tito kua hara ia, na konei a Otero i hae ai, okaina ana e ia tana wahine. Ko tetahi hara tino kino tenei i te ao ko te whakakino i te ingoa ote wahine. Ki etahi tangata he mahi moni tonu te ngau tuara. Ko te tino take ote ngau tuara he hae. Anei ano etahi kupu a Hakipia—- " Be thou as chaste as ice, as pure as snow, thou shalt not escape calumny." " Ahakoa i rite kite hukapapa to hara-kore, kite hukarere tou ma, ka pania koe kite paru." Ko nga tangata —ara ko nga wahine, na te wahine hoki tenei mahi te ngau-tuara whakakino ingoa nei ta ratou na tino mahi ite ao, kaore e ata uiui marire kite tika ote korero; ko ta ratou hoki ehara i te mea ko te tika o te korero engari ko te whakakino i te ingoa o te tangata e haea ana e ratou. I etahi wa ko nga pai o te tangata ka hurihia e ona hoa-riri hei kino mona. I mea a lako mo Tehimona , So will I turn her virtue into pitch, And out of her own goodness make the net That shall enmesh them all. Ko tona pai ka hurihia e au kia pango rawa, A ko tona ataahua ano hei kupenga, E tawhiwhi ai ia. Kaati ake a Hakipia kupu, me Toa Takitini motuhake tonu, nuku noa atu ranei, e pau ai nga kupu nunui a te tino tohunga o te Ingarihi. Me tuhi ko nga kupu a Takuta Honehana (Dr. Johnson) he tino tohunga ano no te Ingarihi, He left the name, at which the world grew pale, To point a moral, or adorn a tale. Tana i waiho ai he ingoa, i koma ai te ao, Hei tohutohu, hei whakareka korero ranei.

Ko enei kupu, kua waihotia hei whakatauki ma te pakeha, he kupu na Honehana mo Taare XII., Kingi o Huirene (Sweden). I whai a Taare kia paku tona rongo kite ao katoa, kia puta tona ingoa mo te toa. He nui ana pakanga ki era atu iwi, I kiia ia ko 4 te Porangi o te Raki.” Ko te whakaupoko o nga korero a Honehana i puta ai ana kupu matau mo Taare ko “Te Horihori noa o nga Hiahia o te Tangata ” ( 44 The Vanity of Human Wishes”). He whakaatu nana ite horihori noa o nga honore o te ao, ahakoa whiwhi te tangata ki aua mea, pera me Kingi Taare i whai kite kororia oteao ako tona mutunga he mate kino; ka waihotia tona ingoa hei whakatup ato i te tangata kei pera, hei whakareka korero ranei, inahoki e korerotia nei e tatou. Me he mea no enei ra a Honehana ko enei he kupu mana mo te Kaiha. Tana i waiho ai he ingoa, i koma ai te ao, Hei tohutohu, hei whakareka korero ranei. Ko tetahi o nga tangata i whakahuatia e Honehana i ana korero mo te horihori o nga honore o te ao, ko Katinara Tamati Wuruhi (Wolsey). I ekengia e Wuruhi te keokeonga o te honore tangata. He tangata ware ia, ko tona papa he poiha engari na tona matau hohoro tonu tana piki. Ko ia te mangai 0 te kingi ki etahi atu whenua; i tu ia hei pihopa, kahore i takitaro ka tu ia hei Akepihopa mo loka, a i muri tata mai hei Akepihopa mo Kanatipare a hei katinara. I whakaturia ano ia hei kai-tohutohu mo te kingi I pau tona kaha kite hapai i te mana o te kingi, i utua ia e te kingi ki nga mea katoa i matea e tona ngakau. Ko ia te mangai o te kingi; ko ia te kuwaha atu ki te kingi; kotahi tonu te tangata i runga atu 1 a ia ko te kingi anake. Otira i peheatia ranei, huri ke nga whakaaro o te kingi, ka mahue ia, ko tona takanga ki raro, haere ana ite huarahi kite pinono taro mana. I mea ia ki tona hoa ki a Koromera: 0 Cromwell, Cromwell, Had I but served my God with half the zeal I serv’d my king, he would not in mine age Have left me naked to mine enemies. Shakes peare. Au, e Koromera, e Koromera, Me i hawhe noa toku kaha ki te mahi ki toku Atua Me au i mahi nei ki toku kingi, e kore au e rukea I toku kaumatuatanga kia tu tahanga, hei matakitaki ma oku hoa-riri —Na Hakipia.

fika tonu nga kupu o te Karaipiture, “ Na, ka tukua atu e la ki a ratou ta ratou i inoi ai; otiia i tonoa mai e ia he hirokitanga ki o ratou wairua.” Hei whakamutunga ko nga kupu a Rore Paerona (Lord Byron), he tangata tino matau, he tino tohunga ki te whakatakoto i te kupu. E tamariki ana ano a Paerona ka oma tona matua, ka whakatupuria ia e tona koka, Ite nui ote manaaki ka tupu kino, ka whakarerea e tana wahine. I tona whakama ki te noho ki Ingarangi ka haere a Paerona kite whenua kurapa ai. He tangata whai moni ia na reira ka ngawari nga mea katoa. I tukuna e ia tona tinana me tona ngakau ki nga ahuareka ote ao, ara, kite waina kite wahine. E36 ano ona tan ka mate; ko tona tinana i haria ki Ingarangi nehu ai. Na Rore Paerona enei kupu i waiho iho kite There’s not a joy the world can give like that it takes away. Kahore he koa o te ao hei rite mo te mea i tangohia atu. I tangihia e Paerona nga ra o tona tamarikitanga, o tona hara-koretanga. Ko nga katakata, ko nga whakangahau, a te tangata hara he maminga, he whakawareware, ko roto ia, ko te ngakau kua taero ke:— Though wit may flash from fluent lips, and mirth distract the breast, Through midnight hours that yield no more their former hope of rest; ’Tis but as ivy-leaves around the ruined turret wreathe, All green and wildly fresh without, but worn and gray beneath. Ahakoa rere noa he kupu ahuareka i nga ngutu tatahi, whakawarewaretia ranei te ngakau e te ngahau, I nga haora o waenganui po kua kore nei te tumanakotanga kia okioki me nga ra ka huri; Ko te rite ia kei te whare pakaru e awhitia nei e te pohue, Matomato tonu, ngotongoto tonu, kite titiro atu, ko roto ia he pirau, he popopo. (Taria te roanga.)

This article text was automatically generated and may include errors. View the full page to see article in its original form.I whakaputaina aunoatia ēnei kuputuhi tuhinga, e kitea ai pea ētahi hapa i roto. Tirohia te whārangi katoa kia kitea te āhuatanga taketake o te tuhinga.
Permanent link to this item
Hononga pūmau ki tēnei tūemi

https://paperspast.natlib.govt.nz/periodicals/TOATAK19250301.2.7

Bibliographic details
Ngā taipitopito pukapuka

Toa Takitini, Issue 44, 1 March 1925, Page 192

Word count
Tapeke kupu
1,661

HE KUPU TOHUNGA. Toa Takitini, Issue 44, 1 March 1925, Page 192

HE KUPU TOHUNGA. Toa Takitini, Issue 44, 1 March 1925, Page 192

Log in or create a Papers Past website account

Use your Papers Past website account to correct newspaper text.

By creating and using this account you agree to our terms of use.

Log in with RealMe®

If you’ve used a RealMe login somewhere else, you can use it here too. If you don’t already have a username and password, just click Log in and you can choose to create one.


Log in again to continue your work

Your session has expired.

Log in again with RealMe®


Alert