30.—HE ORIORI.

Toa Takitini, Issue 40, 1 December 1924, Page 40 (Supplement)

30.—HE ORIORI.

Na Nohomaiterangi (Ngati-Kahungunu).

He oriori, alma tangi ano, na Nohomaiterangi mo ana tamariki mo Te Hauapu raua ko Pani-taongakore. I whanau ona tamariki i roto i nga ra o nga riri awatea, o nga riri kaikino i roto o Heretaunga, mai ano i a Te Wkatuiapiti. Ka tangi aia ki te monmou o ona tamariki. Ko Te Whatuiapiti i pau t© nuinga o ona ra ki roto i nga riri awatea, kanohi ki te kanohi, pakihiwi ki te pakihiwi, atu i Heretaunga ki Wairarapa, atu i Heretaunga ki te Wairoa. He pai nga korero mona, kei roto ! nga waiata nunui o te takiwa o Ngati-Kahungunu.

Tera atn te nuinga o nga uri. Ko Wheao te pa kei runga ake o Te Hauke, e tu mai na ano ona maioro; ko te wahi tera i orioritia ai te oriori nei. E tama i whanake i te ata o pipiri, l Piki nan ake, e tama, Ki ton tini i te rangi. E puta ranei koe, e tama, I tewa 2 kaikino nei? Taku tamaiti, hohoro te korikori; 3 Kia tae atu koe kite wai ahupuke i o tipuna; Kia wetea mai ko te topuni 4 tauwhainga, Hei kahu mohou kite whakarewanga tana. Ko te toroa 5 uta naku i tautara Kite ake rautangi; Ko te toroa 6 tai nakn i kapu mai I te huka o te tai; Whakangaro ana ki nga tai rutu i. HE WHAKAMARAMA: tPipiri.—He marama Maori te tahi o Pipiri, he Kotoke. I whanau ona tamariki i nra la kopipiri, i te wehi o nga riri o roto o Heretaunga. Kei tetahi oriori e ki ana: “Ka patu kite ihu, ka patu ki te ta, ka whakapaea ki uta ra.” Wa kaikino.—Mo te kaha o nga riri kaikino, ara kohuru. •Te korikori. —Kia hohoro te pakeke, te mau rakau. + Topuni.—He kakahu whawhai no te rangatira, hei kopaki. Toroa uta. —Hei ritenga mo te kura, i tangohia mai i te keke o te kaka, i rakaia ki runga i te taiaha, ara i te maipi kura. Toroa tai. —Ko te huruhuru maeneene i nga keke o te toroa, hei pohoi kite taringa. [Na Ihaia Hutana te oriori nei me ona whakamarama i tuhi mai. Nana i tapiri mai enei kupu:— Ko te hua o te oriori nei. 1 ngaro te tangata o Heretaunga i te wa i enei tangata mo Hinekiri-a-kaipaoe. Kei te kupu o te oriori ra: “ Nga wahine i riri ai nehera, i ngaro ai nga tangata ki te po, ko te Raupare, ko Hinekirikiri-a-kainaoe: ka kukume i te tangata ki te po.” Ko nga whakatauki mo tenei kaupapa moumou tangata: 1 “ I te au o Mangawhero e kume nei, kume ake nei.” Ko Mangawhero he awa kei Pakowhai, e puta ana ki Ngaruroro. 2" Ko te wahine riro ma tetahi, ko te umu tangata ma tetahi.” 3 Na Hikawaha mo ona iramutu: ” Me pehea atu i nga tokorua a Nohomaiterangi, e noho mai ra i te karaka i Okuta ? Kei raro iho i Wheao a Okuta. Mo te toa o nga tamariki a Nohomaiterangi tenei whakatauki, he toa tuku iho i a Te Whatuiapiti, tuku iho ki a Pareihe; tena kei nga whakamarama o nga oriori, o nga kaioraora, o nga tangi mo Pareihe.]