TEWHEA PANGO.

Toa Takitini, Issue 32, 1 April 1924, Page 29

TEWHEA PANGO.

Ohinemutu, Rotorua, Maehe 3, 1924. Ki te Etita. TENA KOE. Man e whakaputa taku mihi kia Pirika Te Miroi mo ana whakamarama mo Ngahuruhuru, i ki ai ia ko Ngahuruhuru Pango te Pango nana, i whaikupu a Te Wiremu Karuwha, i tae mai ai te whakapono ki Rotorua. Kia ora tonu ia mo ana korero. Otira e te Etita itemea he take nui tenei, a kua mate mate ke nga tangata e tino mohio ana ki enei korero, no reira ka manawapa te ngakau kia tatu kite tika nga korero mo tenei take nui, take pai hoki, no reira e te Etita man e whakaputa aku patai ki a Te Miroi Pirika. 1. I te haerenga tuarua o Ngati Whakaue ki Ngapuhi ka mutu tonu ranei nga tangata i haere ko an e whakahua nei, a kaore a Ngawene Pango? 2. I te haerenga tuawha ka mutu tonu ranei i haere ko Ngahuruhuru, ko Titore, ko te Hokari? Kaore a Ngawene Pango me etahi atu? 3. E kii ana e koe Pirika, ko te take i whakahokia mai ai a Ngahuruhuru e Te Wiremu, he wehi kai patua e Ngapuhi mo te hahunga i a Mangamangaiatua. He kupu tuturu pono tenei nau, ko te tino take tenei? 4. He tangata ranei a Mangamangaiatua, he aha ranei? Ka tapa ranei ete tangata tenei ingoa ki tana tamahine? A ko wai atu hoki tetahi tangata, tohunga ranei, i tapa i tana tamahine ko Mangamangaiatua te ingoa tupuna ranei? 5, Nga haerenga katoa a Ngahuruhuru ma, i haere i raro i te karangatanga Ngati Whakaue anake, penei me o korero e man ake nei, kaore ranei? 6. He aha te turanga o Ngahuruhuru i roto i te iwi, he rangatira whai kupu mo te iwi ranei, he rangatira arataki pakanga ranei, he tohunga whakapapa ranei, he tohunga atua tuaahu ranei? 7. i tehea kainga te tutakitanga tuatahi o Te Wiremu ki a Ngahuruhuru?

8. Te turanga ole Whare-karakia i Ohinemutu na Ngahuruhuru Pango ranei i tuku mo te Whare-karakia. kaore ranei? 9. I mini i te tutakitanga o Ngahuruhuru ki a Te Wiremu, i haere ano ranei a Ngahuruhuru kite kawe taua whawhai kia Waikato ahu atu ki Akarana, ki Ngapuhi? Mehemea i haere, ko wai te taua? Nowhea te taua, nga taua ranei? 10. Whakaatutia te wahi i Owhatiura i whakataua ki a Wharetutu, ki ona uri ranei, ko te puke tonu i Whatiura, ko whea ranei? 11. Whakaatutia te wahi o Te Koutu kua whakataua kia Wharetutu, ki ona uri ranei? I korerotia ranei e nga kaikorero he piihi ta Wharetutu kei te Koutu? 12. I mate ki whea a Ngahuruhuru Pango, a kei whea e takoto ana, a he aha te tau i mate ai. 13. Ko wai te ingoa o te hapu o Parewahaika i noho ai i a Ngapuhi, a ko wai te ingoa o te kainga o taua hapu? 14. I u ki whea te ope tuarua o Ngati Whakaue a haria mai ai a Parewahaika e Ngahuruhuru. 15. Ko wai te tangata o roto i a Ngati Whakaue iiaana i hohou te rongo ki aHongi Hika i Tauranga a pehea te tata ki a Ngahuruhuru? Kia orate Etita, kaua e hoha ki enei patai. He whai kia kaua e awangawanga te take ina tatu. He Mihingare a Pango Te Kaingamata Te Ore Ngawene, Te Ihi, Te Tapu, Te Tohunga. Na Akapita Hamuera Pango. Kite Etita. TENA KOE. Itemea kua puta Te Toa Takitini o tenei marania o Maehe nei, a kua kite iho hoki ahau, a. he hoa tautohe ano enei mo tenei take. Kia ora ano raua. No reira ko ahau te keehi takoto. Mehemea tera atu ano tetahi atu, whakatika mai, kei kopi te taha ki a Ngahuruhuru. E hara kau enei. Kaore ahau ite rnohio. Whakatika mai ko tetahi tangata tika o tena hapu, koeke hoki, notemea kei te ora ano etahi koeke, kia rite ai ki ahau. No reira e Te Toa Takitini , mau ano e whakaputa aku patai ki a Tutanekai raua ko Te Rire. 1. Ko inei nga uri o te Rangiwaho i korerotia nei e koe, Tutanekai? 2. Na te urunga o Ngahuruhuru ki a Pango i ki ai koe, ko te Ngahuruhuru Pango naana i hari mai te whakapono ki a Te Arawa, a koina taua ingoa i a Ngahuruhuru? 3. I whai tamariki ano a Ngahuruhuru, ko Mangamangaiatua, a he tuahine no Pererika i to korero nei? 4. Tanu ai te tupapaku ki Oihi, ara nehu ai i to korero? 5. Ko wai te hapu o Ngapuhi e noho na a Ngati Whakaue i Paihia, a ko wai ma a Ngati Whakaue?

6. Ko inei te tan i whakawakia ai a Te Koutu, ko tan i korero nei e Te Rire? 7. I korero a Te Tupara, penei me to korero nei e Te Rire? 8. I korero pena ano a Taekata penei i to korero nei? A ko wai te hapu o Taekata, raua ko Tamihana Korokai i Te Koutu, i Te Tuporo e Te Rire? 9. Ko wai te uri o Ngahuruhuru e manaaki nei i te whakapono i tenei ra i to korero e Tutanekai? Kia ora Te Toa Takitini. Kaua e hoha ki enei patai. KJa kitea te pono o nga korero a enei, a kei roto ranei i te Patuwatawata, kei roto ranei itepa tu kite wa. Na Akapita Hamucra Pan go. Maehe 10, 1921. [Kia ora. Kua rahi rawa enei patai. A muri nei whakatakotoria mai a koutou korero mete whakamarama haere i nga korero mo tena mo tena o nga Pango. He korero te pikaunga tika ma Te Toa Takitini. Ka taumaha noaiho te tamaiti nei i te maunga haeretanga i nga patai, kaore nei he painga he maramatanga kite nuinga o nga tangata o ia marae o ia m a ae. — E t i ta. Tenei kua tae mai nga whakatikatika a Tutanekai i tana whakapapa. Tenei hoki tetahi whakapapa a Wiremu Ereatara. Kei te pouri an mo te kore ruma i tenei perehitanga. —Na Te Etita, TENEI hoki ahau ka whakamarama mo te taenga mai o te whakapono tuatahi ki waenganui ia Te Arawa. Te whenua tuatahi i noho ai a Te Hapimana i timata ai te whakapono ki waenganui i a Te Arawa, kei Te Ngae, wahi o Rotorua. Ko te kaupapa o tenei korero e 300 eka whenua o Te Ngae i tukua e nga rangatira kaumatua o Ngati I enukuleopako me Ngati Rangiteaorere hei whenua aroha ki a Te Hapimana, hei pupuri i te whakapono ki waenganui i a Te Arawa. Mai o tera wa ki naianei, kei te awhina tonu taua whenua i nga mahi a te Hahi. Tuarua ko enei hapu kotahi tonu te Hahi, ko te Hahi o Ingarangi. Kore rawa tetahi Hahi ke atu i uru mai ki enei hapu. Heoi ano. —T ami hana Tik it ere. Ohinepanea, Maehe 10, 1924.