TE PUREI WHUTUPOORO A TE IWI MAORI.

Toa Takitini, Issue 14, 1 September 1922, Page 13

TE PUREI WHUTUPOORO A TE IWI MAORI.

(Maoris v. All Blacks.)

No te Hatarei te 19 o nga ra 0 Akuhata nei ka tutaki te ope Maori purei whutupooro a W. T. Parata (Ned) ki te hunga whiriwhiri ote iwi pakeha o Nui Tireni e kiia nei ko nga All Blacks. E rua nga ope nei i whakawhiti anake ki Poihakena, ki era atu wahi o Ahitereria i te tau nei : ko te ope Maori a Parata to mua, a no muri tata mai ko te ope pakeha. Ko nga tino takaro i uru ai aua ope he takaro ki nga toa o,Poihakena (New South Wales) i takahi nei i Nui Tireni ite tau ka taha nei. Ina ( te taunga iho o aua takaro. I Nga Maori ki Poihakena.

I hinga ai nga Maori i te takaro tuarua he whai tata tonu i muri i te purei tuatahi. No te Hatarei te mea tuatahi, no te Mane te mea tuarua, ahe tokomaha o nga tinO tangata i whara i te Hatarei, a kaore i ahei te uru ki te takaro o te Mane. Nga Pakeha (All Blacks) ki Poihakena.

Engari ena pure! i alma takiwa ano i waenganui. Ko te ope Maori kua hoki wawe mai ki Nui Tireni nei, a kua marara hoki nga tamariki ki o ratau kainga : e rua rawa o ratau wiki i wehewehe ai ka hui mai nei ki Poneke. Na kona i hoki whakamuri ai to ratau kaha,

to ratau marama hoki kite purei huihuh Engari nga All Blacks i haere ropu tonu, mete purei haere a tae noa kite ra i tutaki ai kite ope Maori. Na kona i toa ai ratau.

Ko te mea nui i kitea i te ra o te takaro i te 19 o nga ra o Akuhata nei ko te manaaki a te pakeha i te Maori. I tukua ete taha pakeha he Maori hei rangatira hei referee mo tenei purei, ko T. Parata, he uri nate Kakakura, no Waikanae. He rite tonu te mihi ate pakeha a nga nupepa hoki, katahi ano ka kitea te tino referee ki nga purei nunui e tu ana ki Poneke nei, he tere, he marama kite whakatau itehe ki tetahi taha, ki tetahi taha.

Ae : i hinga nga Maori i te ope pakeha otira kaore i hinga kino. He taimaha no mua i nga kokiri a nga pakeha, he pai no ta ratau purei huihui : he roa no nga Maori e whakamatatau ana kite purei a tetahi, a tetahi. I te wahanga tuatahi ote purei i toa ko nga pakeha, 16 a ratau e3 a nga Maori. I muri tata iho i te hurihanga kite wahanga tuarua ka tae a nga pakeha kite 21 : katahi ka piki haere mai te purei a nga Maori a tae ana a ratau kite 14, ai te mutunga ote purei kua ngenge nga pakeha, e mau tonu ana te kaha o nga Maori.

Katahi ano ka tutaki nga toa o te iwi Maori ki hga toa ote Iwi Pakeha o Nui Tireni. No te tau 1888 te ope Maori tuatahi, ko Hohepa te Waopereki tona kapene, i tae kite ao haere ai. Na ratau i whakaako tenei hanga te whutupooro ki Nui Tireni, Na ratau i matua mau te kakahu pango (all Black jersey) mete raurakau hiriwa (silver fern-leaf) kua waiho nei hei tohu mo nga ope whutupooro o Nui Tireni kite ao katoa. Ko nga ope Maori o muri mai nei ko ta W. T. Parata o te tau 1910 i hari ai ki Ahitereria : ko ta Parata ano o te tau 1913 i hari ai ki Akitereria : ko te ope Hoia Maori ote tau 1919 (Pioneer Football Team.) I aranga katoa ia ratau te ingoa ote iwi Maori. Na hei tuarima tenei, a ko Parata ano te kai-whakahaere. He potiki tenei na Tame Parata mema o te Waipounamu i mua ra. Ko ia te tangata nana i pupuri te mana o te purei whutupooro i waenganui o te iwi Maori, a i te aroaro hoki o nga iwi pakeha o te ao.

I te ahiahi i muri iho i te purei i Poneke nei ka hui te Komiti o te Uniana Nui o te whutupooro (N.Z. Rugby Union) me W. T. Parata ratau ko ona hoa Maori, ko Tau

Henare. M.P., ko A. T. Ngata, M.P., ko Kami Maioha o Ngapuhi, ko W. H. Nikera o Heretaunga, ko T. Parata te Kakakura o Waikanae, me etahi atu kite whiriwhiri tikanga mo te ahua e taea ai te whakatiputipu te purei whutupooro i waenganui i te iwi Maori. WTakaturia ana etahi tangata hei Komiti, hei hoa mo W. T, Parata ki ia takiwa, ki ia takiwa. I korerorerotia ano i reira me haere tetahi ope Maori a te tau e heke iho nei ki nga wahi o nga motu e rua e tawhiti ana i nga putahitanga o te whutupooro, kia kite ai nga iwi o era wahi he penei tona hangaitanga o tenei takaro, a kia kite ai hoki ngakanohi o Parata ratau ko tana Komiti tenei ano etahi taitamariki toa o te iwi Maori kei te ngaro ia ratau i te tawhiti ke o o ratau na kainga. A taihoa ano ka tauwhainga atu ki nga toa o te iwi pakeha. A taihoa pea ka taea te whakataka he ope Maori o tetahi rohe hei haere kite purei ki nga Maori o tetahi atu rohe. Na, e Ngapuhi ma ! e Mara ma ! kia tupato i a koutou. Katahi pea te motu nei ka haere atu kite takitaki i nga mate e takoto nei mai o Hongi Hika ra! Kaati ra e nga tamariki nei, rakai i a koutou !

Purei tuatahi- i toa nga Maori —i toa nga Maori 25 ki te 22 Purei tuarua —i hinga nga Maori -i hinga nga Maori 13 ki te 28 Purei tuatoru —i toa nga Maori 25 Id te 22 13 ki te 28 —i toa nga Maori 23 ki te 22 23 ki te 22 Te Huinga 61 ki te 72

Pure! tuatahii toa a Nui Tireni 26 ki te 19 Purei tuarua — i hinga ratau 8 ki te 14 Purei tuatoru —i hinga ratau 26 ki te 19 8 ki te 14 6 ki te 8 Te Huinga 40 ki te 41