WHAREKAURI.
Kite Etita o te Pipiwharauroa, E hoa tena koe. Tenei kua tae mai to pukapuka ki a au, tono mai kia whakaaturia atu e ahau te nui, te ahua, nga kai, te ahua o nga tangata o Wharekauri, kaati koia tenei he whakarite i to tono, hei whakarongo ma nga whanaunga i Taranaki, i Ngapuhi, i Nepia, i era atu wahi katoa o Niu Tireni. Te tawhiti mai o Wharekauri i Poneke, e 413 maero. Kia torn marama rawa ka kitea mai tenei moutere e te tima. Ehara a Wharekauri i te whenua rahi rawa, e 200,000 eka ano. Kite tangohia nga eka e 50,000 o te Whanga, he roto, o etahi atu roto hoki, ka toe iho o te tuawhenua 150,000 eka, neke ake, hoki iho ranei. Ko tetahi o enei moutere, ko Rangiauria, tekau mama maero te tawhiti atu i Wharekauri, 15,000 eka tuturu. Ko nga manu, ko te parera, ko te kakariki, ko te makomako, ko te pukeko, ko te kereru, kua ngaro katoa i konei. Heoi ano nga manu kei te toe, nga morehu manu kei nga moutere, he manu moana, he rere ke i o uta, ara lie hakoakoa, he haru, he kupoupou, he ranguru. Ko Motuhara mete Rangitutahi, he toroa te manu. No te haerenga o etahi tangata ki te hopuhopu punua toroa i Rangitutahi ka mate nei tokoiwa kite moana. Engari ano te tuna kei te ahua ora, ehara i te ora totika i te
ahua o nga tangata ki a ratou hipi. Ko te roto ko te Whanga kaore e waiho ana kia puni kia whitu tau. Nga ika o te moana waitai, te aua te kahawai, te ihe te koiro te hapuku, nga ika katoa 6 te moana kei roto o te Whanga nei, me nga ahua tuna katoa, te whakaau, te mauri te tuna whenua, he nui ngaingoa o nga tuna. Mo te nui o nga tangata. Ko nga pakeha e torn rau pea, hoki iho ranei. Ko nga Maori e whitu tekau ma rua. Nui atu ki nga tamariki mei tauia. Ko nga Moriori tekau ma toru ano, hui atu ki nga hawhe kaihe ka rua tekau ma tahi. Kahore he karakia o konei inaianei, engari i mua, i te tau 1863, no te Hahi Ingirihi, Weteriana hoki. I etahi marama ka whakawhiti mai te minita o Otautahi ki konei kite karakia i nga Maori i nga pakeha. Kaati pea eTe Pipi ka rite to tono. Tena koe te manu o te tuawhenua, tena koe te toa kite whakawhiti mai ite moana-nui-a-Kiwa, a, rangona rawmtia ake to reo e tioro ana i runga o Wharekauri. Kei ngenge koe kite kopikopiko, kite toro mai i enei toru tangata, i enei morehu tangata, e noho nei i runga i to ratou kainga moutere. Na to hoa aroha, na Hapurona Pawa.
Permanent link to this item
https://paperspast.natlib.govt.nz/periodicals/PIPIWH19001201.2.9
Bibliographic details
Pipiwharauroa, Issue 34, 1 December 1900, Page 9
Word Count
470WHAREKAURI. Pipiwharauroa, Issue 34, 1 December 1900, Page 9
Using This Item
For material published 120 or more years ago, to the best of the National Library of New Zealand's knowledge, under New Zealand law, no copyright exists in that material.
For material published fewer than 120 years ago, copyright may still exist. Please see our copyright guide for information on how you may use this title.
In both cases, the National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga: Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.