TE WHAKAMA.
I te whaikorero a Te Tatana, kai whakaako 0 Te Ante, i panuitia te whakarapopototanga 1 te Nama 19 o ‘Te Pipiwharauroa,’ i mea taua tangata no te Maori ano tetahi he, ara no nga matua, i kaha ai te puremu o a ratou tamariki - —“ kei te paru o te kupu, kei te kore o tenei mea o te whakama e whakatupuria kei taonga ma a ratou tamahine.” . He mea tino nui rawa tenei hei whakaarohanga ma te Maori, mehemea ratou e hiahia ana kia tipu a ratou tamahine i runga i te ingoa pai, ite makenu-kore, ite taitamahinetanga. Kite ngaro tenei mea te whakama 1 te tamaiti wahine ko tona matenga ano tena, ko tona tino weriweritanga, ko tona rerenga kite aopruri . Whanau ana mai te wahine whakatokia ana e te Atua te purapura o te whakama ki roto o tona ngakau. He malm nga main, me nga kupu e pai nca iho ana kite titiro atu, mete whakarongo ate tamaiti tane, otira he mea whakama rawa kite tamaiti wahine, he mea hei whakamumura i ona paparinga. E lino wehi ana te pakeha kei rongo a ratou wahine, me a ratou tamahine i nga korero kino, i nga kanga, he mea whakama hold ki ie wahine. Ko tenei tu whakama ote wahine he mea whakato na te kai-hanga ki roto ote piho hei whakangohengohe i a ratou, hei whakaaroha, hei pupuri i a ratou kei rere totoa kite kino. Kite ki aTe Tatana ko te Maori ano kite patu ite purapura ote whakama i whakatokia nei e te Atua ki roto i nga ngakau o a ratou tamahine. Ite taenga ote tamaiti wahine kite kura ka whakarahia tona whakama ki nga mahi kino e nga whakaakoranga e homai ana ki a ia, otira i tona hokinga mai kite kainga ka whawhaitia te whakama 1 roto i a ia. I te tuatahi ka nui tona wetiweti ki nga korero whakarihariha e rongo ana ia, ka nui te oho o tona wairua, otira ia ra, ia ra e rongo tonu ana ia, ana wai ra kua kore noa
iho ia e oho kite rongo ia i nga kupu kino, engari pea ka kata i etahi takiwa. Ko te purapura o te whakama kua pirau haere i roto i tona ngakau. Ka haere pea ia ki nga teihana hipi, hei piriho ; hei reira ka rongo ia i nga korero kino katoa, ka tae mai nga tamaiiki tane ki a ia tinihanga mai ai; kaore i 1 e whakahoki atu. I te tuatahi ka tuohu, i te roanga kua kore noa iho e aro ake. Ko te whakama kei te patua i roto i a ia, kua mutu tona wetiweti mo te kino. I te tunga o te kanikani ka haere ia. I mua e kino ana ia ki te kanikani, inaianei kua ahua pai noa iho, he mahi ngahau. Ka kanikani ka awhitia ia e nga tu tamariki tane katca, pai, kino, kino rawa atu ; kaore hold he whiriwidri inaianei. Kua ngaro tona whakama, a i te ngaronga o te whakama, ka ngaro tor a wehinga, tona tapunga ; kua kore nga tamariki tane e wehi kite korero atu ki a ia, kua atca hold te huarahi, kua heke iho te anahera i tona torona kia awhitia tona hope e nga ringavinga paruparu o te rewera. Te ngarema g 1 o te whakama he puremu te mutunga e kore e kaha te tono i a ia kia takakino i tona puhingr, kia takatakahi i tona ingoa atahua ki roto o te paru. Kua taka, kua taka, he anahera! Tangihia, kia maringi te roimata! Ka mat te whakama i roto i te poho o te tamaiti wahine, e kore e roa kua puremu, a te putanga ki waho he punua poriro hei tohu kite ao i tona takanga iho i te turanga tapu o te taitamahine. Kei te mohio tonu au he korero taikaha tenei korero, he korero whakama, otira na te ki o taku ngakau i te pouri i te aroha ki nga tamariki wahine kua weriweri nei, kua taka nei, a he whakaaro hold me kore nga matua e kaha kite tiaki i a ratou potiki wahine kei uru kite whakamakanga nui atu kaore hoki he mate nui atu i tenei e pa mai kite tamaiti wahine, ara te whanau i te tamaiti poriro. E koro ma, e kui ma, e tama ma, kia manaaki kia aroha, kia tupato i a koutou tamahine.
i o koutou tuahine kei taka ki tenei mate whakaharahara atu ite ao. Kite korero kino mai te tangata kaua e kata atu engari riria atu, whakahaweatia kia kore ai e rekareka a muri atu. Kei te pehea koutou mo a tatou tamariki kua whanau ponro net, nga mea 1 tae ki nga kura nunui, nga mea kaore 1 te kura, a tae rawa ki nga tamariki tino rangatira te tapuhi haere ite tamariki poriro ? He mate tenei, e te iwi, he mate, he mate; patua, rongoatia, takahia ki raro ! Heoi ano. Na Te Mahara.
Permanent link to this item
https://paperspast.natlib.govt.nz/periodicals/PIPIWH19000301.2.3
Bibliographic details
Pipiwharauroa, Issue 25, 1 March 1900, Page 2
Word Count
838TE WHAKAMA. Pipiwharauroa, Issue 25, 1 March 1900, Page 2
Using This Item
For material published 120 or more years ago, to the best of the National Library of New Zealand's knowledge, under New Zealand law, no copyright exists in that material.
For material published fewer than 120 years ago, copyright may still exist. Please see our copyright guide for information on how you may use this title.
In both cases, the National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga: Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.