TE TEREINA MO TURANGA.
(Te Hurihanga i te Pai-oneone Tuatahi). I puta ano he korero ma matou mo te tereina ka hangaia ki Turanga nei, i tera rerenga o ta tatou manu. I te Wenerei te 14 o nga ra o Pepuere ka tu tetahi hui nui ki Turanga nei. Te take 0 taua hui, ko te timatanga o te main i te huarahi 0 te tereina, ara ko te hurihanga o te pai-oneone tuatahi. Tokotoru nga minita o te Kawanatanga i tae mai kite whakanui i taua ra, ara ko : Hon. Ward, minita mo nga Tereina Hon. Hall-Jones, minita mo nga Mabi Hon. Timi Kara, Minita mo te taha Maori I tae mai ano etahi at i mema o te Paremata, ara a Mr. A, L. D. Fraser, mema mo Ntpia, me Mr. Stevens, mema mo Manawatu. I tae mai ano te waea a te Pirimia, whakaatu mai 1 tona pouri mo tona korenga e tae mai i runga i te nui 0 ana raruraru. He autaia te ua i te at a o taua ra, engari i te awateatanga ake ka pai, otira i man tonu te ahua maku ote whenua mete paruparu o nga tiriti; ko te take tenei i kore ai e tino nui rawa te tangata ; otira he pakatua, inahoki ki te whakaaro iho i nuku ake i te 2,000. Kaore ano i tae kite haora mo te haerenga kite wahi hei huihuinga, ka timata te popo mai o te tangata, haere Maori, haere Pakeha. Te taenga tonntanga kite haora i whakaritea, ka whakatika to ngati-maua ope, mete tangi haere nga peene, mete tare haere nga haki, tona tini. Te taenga kite wahi hei tuunga mo te teihana o te tereina, ka tu to matou ope, ka whakatika hold te tangata whenua kite powhiri i te manuhiri. Ka mutu te powhiri ka hurihia e te Honore Ward, Minita mo nga tereina, te pai-oneone tuatahi, mete tangi ano te umere a nga mano e pae ra. Ite nui rawa ote tangata kaore te tokomaha i tata atu ki nga tangata e whaikorero ana, heoi kore rawa tetahi kupu kotahi i rangona atu, ko te upoko anake o te tangata e whai-korero ana e kitea atu ana e tungou ana. Kaore tonu i whakahemo nga whaikorero, ka timata te whakaheke a runga.
Kaore i patapata te timatanga, engari i ringihia tonutia. Ko te hunga whai-whakaaro i mau koti, tena ko te tokomaha o ngati-maua i haere noa iho i runga te pohehe kaore e ua, te whakaaro no Taharakau te kainga nei, no tangata naana te whakatauki “ E tata runga.” Ka re i rcaroa ka rere te wai i roto, ka nukuhia hoki nga whai-korero mo te po. He hanga ahuareka te pakarutanga o te tangata, mete mea tera he pa-horo; oma noa ana, oma noa ana, kite rapu whakarurunga; ka rapu ai ki hea, ki 1e taone ra ano. He tohu pai tenei mo te tersina ka hangaia nei, e uaina iho ana hoki nga manaakitanga. Te Hui o te Po. Tino nui atu te tangata i tie kite whare Tiata, kite whakarongo ki nga whai-korero a nga minita o te Kawanatanga. I tino whakamihi a te Honore Ward mo te mahi ka timataia nek Ko tona hiahia kia tere tonu te oti, mana tonu hoki e tautoko ki roto ote whare Paremata. I whakahe ia mo te roa o Turanga nei e noho roa iho ana kaore he tereina. Kanui te momona o nga whenua 0 konei, kanui te piki o nga ahua mahi katoa. 1 te mea ka hangaia nei te tereina, e kore e roa ka popo mai te tangata ki konei. I muri iho ka tu ko te Honore Hall-Jcnes. I mea ia kei Turanga nei nga whenua tino momona o te Korom. Kei te tino kaha hoki 1 3 piki hairs ote takiwa ote Tai-rawhiti nei. I te lau 1890 e 8,827 nga peere wuuru o Turanga nei i haere ki Ingarangi. Otira ite tau 1898 kua piki kite 21,405. Pera ano te mahi whakamatao hipi. Ite tau 1890 e 39,827 nga hipi whakamatao i tukua ki Ingarangi. Otira i te tau TB9B kua piki kite 157,000. Tera atu etahi o ana kupu whakamihi, tautoko hoki i te tereina ka hangaia nei. Itu ano enei tangata kite whai-korero : Mr. A. L. D. Fiaser, M.H.R. Mr. Stevens, M.H.R. Mr. Theo. Cooper, ( Roia o Akarana.) Mr. Kettle (o Nepia) mete Honore Timi Kara.
Permanent link to this item
https://paperspast.natlib.govt.nz/periodicals/PIPIWH19000201.2.18
Bibliographic details
Pipiwharauroa, Issue 24, 1 February 1900, Page 10
Word Count
740TE TEREINA MO TURANGA. Pipiwharauroa, Issue 24, 1 February 1900, Page 10
Using This Item
For material published 120 or more years ago, to the best of the National Library of New Zealand's knowledge, under New Zealand law, no copyright exists in that material.
For material published fewer than 120 years ago, copyright may still exist. Please see our copyright guide for information on how you may use this title.
In both cases, the National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga: Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.