ETAHI MIHINI WHAKAMIHARO.

Pipiwharauroa, Issue 15, 1 May 1899, Page 4

ETAHI MIHINI WHAKAMIHARO.

Ae ! he tino nui whakaharahar i te mat mranga o te Pakeha, a kati kite whakaaro atu a te ngakau kaore rawa he mutunga mai o tona matauranga, kei te piki tonu atu. “ He tokomaha e kopikopiko ka nui haere ano te matauranga.” Metemea nei ka tutuki i enei rate poropititanga aßaniera. Heoi ano pea kei te ngaro atu i te Pakeha, ko te hoatu i te ha ora kite tangata. I au i Poihakena i tera tau, i haere au kia kite i tetahi whare whakakitekite, i etahi mihini whakamiharo atu. He nui nga mahi o taua whare, otira nga mea i tino mihi ai ahau ko te whonokarawhe (phonograph), ko te kinematokarawhe (kinematograph), mete eki-rei (X-rays). Kua rongo pea te nuinga o te Maori kite whonokarawhe, ara i te mihini hopu i te reo o te tangata. Ka korero atu, ka waiata atu ranei te tangata ki roto i taua mea, ka whakahokia mai ano

ana korero, tana waiata, mete reo ka rite ano ki He tino taonga tenei mihini hei pupuri i nga reo, i nga poroporoaki a nga whanaungu, mo te mate rawa ike ratou ko a ratou kupu e mahue iho ana ki muri nei, hei tangi ma nga mea ora, a ma tenei e whakaputake te tikanga o euei kupu na, “Na taua mea nei ano, ahakoa mate ia e korero. ana ano ia.’’ Hiperu xi. 14. Ko tekinematokarawhe, he whakaahuane, ano, engarihaereere ai. Kitea atu ai te tangata, mete kararehe ranei e haere ana, e oma ana. Ko tetahi whakaahua pai i kite au, he whare wera. I kitea atu nga tima tinei ahi e baere ana, mete tangi ano nga pere ; i kitea atu te whare wera mete whakaoranga o nga tangata o roto. He nui nga whakaahua i whakamatakitakitia, e kore e poto te korero. Ko te eki-rei, he mihini titiro i nga wheua o te tangata. ara ko nga mea ngohengohe e ngaro, heoi ano e kitea, atu ko nga mea maro anake. I puritia e ahau taua mihini ki taku ringa matau, katabi au ka titiro ki taku ringa maui. Kore rawa i kitea eau he kiri he kikokiko ranei i runga i taku ringa maui, ko nga iwi anake te kitea atu ana. E meinga ana taua mibini hei titiro mo nga waewae, mo nga ringaringa whati ranei. Ma taua mea ka tmo mohio te takuta kite ahua ote whati. I hou te ngira ki roto i te waewae o tetahi tangata, a kahore i mobio tia e te takuta kei whea ranei, otira na taua mihini ka kitea. Mehemea ka tirohia te waewae i roto i te puutu, heoi ano nga mea e kitea ko nga neera o te puutu, ko nga iwi, me nga matikuku ote waewae. Tera ake te bubuatanga o nga raweke a te eki-rei.

E mohio katoa ana te tangata kite terekarawhe, mete terewhone, nga waea mau korero a te Pakeha, Otira inaianei kua kitea ano e te Pakeha tetahi mibini hei kawe ite korero, penei mete terekarawhe, engari kahore kau he waea, ko te korero ka rere noaiho itk takiwa. Ta te Pakeha pai! Ko te whonokarawhe na tetahi tangata o Amerika i kite, ko Etihana te ingoa. Inaianei, kei te hanga tona tamaita i tetahi mibini tino whakamiharo atu, ara he mihini hei whakaat.i i nga whakaaro o te tangata 1 Hei whakaatu i nga wbakaaro o te tangata, nga whakaaro pai, me nga wbakaaro kino, Ka man te wehi ote mahi ate Pakeha I E oti ranei i a ia, e aba ranei 1 Ae, he mihini tino whakamiharo tenei, mehemea ra ia ki te oti, engari he mea e tino wehingia e te

tangata. Kowai oti te tangata e pai kia whakaaturia ona whakaaro kite ao ? Ahakoa, pehea te aroha o te tangata ki tona noa, tera ano etahi whakaaro ona e kore rawa ia e whakaae kia mohio tona boa. Pai atu te mate i te mohiotia o nga whakaaro. Otira e nga hoa ahakoa kaore o tatou hoa, o tatou whaea ranei, e mohio ki nga whakaaro o tatou ngakau, e rite ana o tatou ngakau, kite pukapuka e korerotia ana ete Atua. E mea ana a Ihowa, “ Na, nga mea e puta ake ana i roto i o koutou wairua, mohio tona ahau.” Ehekiere xi. 5. Kia whakama t .tou, kia numinumi, kia wehi. He mea tino kaha nga whakaaro o te tangata Li te whakapai, kite whakakino ranei i tona wairua. I mea te tangata tino matau a Horomona, “ Na, tana (ara ta te tangata) e whakaaro ai i roto i to a ngakau, pera tonu ia.’ Whakatauki xxiii. 7. Kite whakaaro tonu te tangata i nga whakaaro kino ka kino ano taua tangata, a kite whakaaro ia i nga whakaaro pai, kite aroha o te Atua ka pai haere ano ia. Na te kino o nga whakaaro o te tangata, i puta ai te kanga, me nga korero kino i tona tnangai, ara na te puhake 0 tona ngakau i era mea. I mea ate Karaiti, “ He purenatanga hoki no te ngakau nga kupu a te mangai.” Matiuxii. 34. He mea pouri tenei na toku ngakau, ara te kore o te Maori e wehi kite korero kino. E rongo ana ahau kite Maori e korero ana 1 nga kupu tino kino rawa ite aroaro o nga tamariki, o nga wahine ranei. Kaore rawa etahi tangata e wehi mai i to te wahine tu, ka tawai tonu, ka korero kino i runga ite tinihanga. E hoa ma, whakamutua tenei mahi, whakahonoretia nga wahine. Kaua hoki tatou e ako atu i nga korero kino a nga Pakeha tutua. Kaua e penei na, e nga tamariki taane, ma te puta o te kanga, ka rawe ai te tangi a te reo Lihi. Ko nga tangata tino mohio kite reo Pakeha kaore e kanga ana. A he aha te rongoa mo tenei mate mo te ngakau kino, mete reo paru ? Tapaea atu nga ngakau hei nohonga mo te Karaiti, me tona Wairua Tapu, kia riro ai nona nga whakaaro, mana e pehi, e whakatapu te ngakau, ara kia rite ai ki nga kupu a tetahi o a tatou inoi:— “ E te Atua Kaha rawa, e tuwhera ana nga ngakau katoa ki a koe, e mohiotia ana nga hiahia, e kore hoki e ngaro i a koe te mea huna; Whakahangia iho tou Wairua Tapu hei whakama i nga whakaaro a o matou ngakau, kia tino aroha ai matou ki a koe, kia tika ai te whakanui i tou Ingoa

tapu ; . ko Ihu Karaiti hoki to matou Ariki. Amine.” . ") * V. . : • ;,r ti , Keweti Tuhokouta Kohere.