Huinga Reo Taketake o te Ao i Hapani

Muka, Volume 18, Issue 1, 1 September 2005, Page 8

Huinga Reo Taketake o te Ao i Hapani

nā Nicola Bright, nō Ngāi Tūhoe me Ngāti Awa.

■enei huinga reo, te Indigenous Languages Symposium i te ° TT .Lmtsr-x • marama o Here-turi-koka ki Aichi, Hapani. Na te tari Canadian Heritage o te Kawanatanga o Kanata te hui nei i whakahaere. Ireira nga a ■% •: ° • tangata no Kanata, no Hawaii, no ■rtiraiw! l ! i!iiiyiil"f *i M. - . Ahitereiria, no Amerika, no Inia, no |Pakistan, no Awhenka me Aotearoa. I te whakaaro kotahi matou kia hut kite whakawhiti korero, whakawhiti whakaaro hoki hei whai huarahi MHMP'Pi' ■ >i v ' ,- ; i oranga mo o matou ake net reo. I timata te hut t te 9 o Here-turi-koka, ■_■ - _ . te ra o nga reo o nga tangata whenua katoa: I te timatanga'o te hui: i kite au i te pouritanga, te mamae, ; mete **Bn.*i ° : . pehitanga o nga reo o ia whenua, o . :,i ° T . . . . . lawhenua. He pouri te ahua o etahi i-- 1 , . korero na te mea, mo etahi momo ■mi Map ;‘:’s , reo,torutoru noa iho nga morehu ■ ik'tC. ;• . . ; e taea tonu ai te korero i o ratou

reo rangatira. Ko te tangata whenua o Hapani, ko te Ainu, tetahi o nga ropu reo pera. He tino uaua to ratou whawhai kite mau ki to ratou reo, na te kaha ote reo o nga Hapani mete iti o 6 ratou tangata. Engari, ahakoa te pouritanga o etahi o nga korero, i te mutunga o te hui, i huri mai te wairua kite ao e heke mai ana, a, ka puta mai nga wawata, nga tumanako mo te oranga o 6 matou reo.

Ko tetahi o nga rauemi miharo i whakaputaina i taua hui, ko te patengi raraunga ‘First Voices’, na Peter Burns i hanga. Na tenei rauemi, ka taea te iwi te whakauru 6 ratou kupu mete rongo o ia kupu (i korerotia e tetahi tamaiti, pakeke ranei) me tetahi pikitia. He rauemi pai tenei mo nga kura, mo nga akonga hoki. Engari, ahakoa he mea whakaako tenei rauemi, he mea parekareka hoki.

Ko te mahi a tetahi o nga iwi o Kanata, he mea ahua rite kite mahi “tuakana-teina” o Aotearoa. Ka hui tahi te tuakana mete teina ia wiki, ia wiki kite korero i roto i 6 raua reo, a, ia marama ka hui te ropu whanui kite whakawhiti whakaaro rautaki hei awhina i te mahi a nga tokorua nei. Ko etahi o nga rereketanga o nga mahi i Kanata kite mahi i Aotearoa, ka utua nga mea o Kananta kite mahi i tenei mahi, ka watea hoki ratou mo tenei mahi. Kei Aotearoa, ko te aroha anake te utu! He mea whakahirahira enei momo hui kia taea ai nga tangata e mahi ana mo nga reo te kite i nga mahi a etahi atu whenua, kite whakawhiti whakaaro hoki. Ko te tumanako, ka haere tonu te kaupapa nei ki tetahi o nga hui e heke mai ana, pera ki WIPCE ka tu ki Kiririroa a te Whiringa-a-rangi 2005.