Poipiripiri — Te Hui a Te Taura Whiri ki ngā Kaimau Reo o Ahurei

Muka, Volume 16, Issue 3, 1 March 2004, Page 6

Poipiripiri Te Hui aTe Taura Whiri ki ngā Kaimau Reo o Ahurei

Nā Patu Hohepā, Nō Te Tai Tokerau

matou, 1 tau Itc 11 o HuiI Ahurei matou, i tau ite 11 o Huitanguru. Ko au i rere atu i Tamaki, ko nga hoa hei mau i te kaupapa .-1,,,,! . ~ i rere atu i Te Whanganui-a-Tara. Tutaki rawa 1 atu ; matou i Poipiriri r IT x r (Melbourne). A 1 z -1 • 1 1 • • • Ac ra! Ka mohio kua takitini koutou kahore e tino marama ana kei hea s ra taku ! tuhinga e hurihuri ana. Anei te whakamarama. Tera hoki te tono mai a te ropu mau i nga reo o nga tangata whenua o Ahitereria. E rua nga momo. Ko era i tapaia net te ingoa Kull e ratou ake hei ingoa ..:•■ . . . - mo ratou; kia tangohia atu ai te kupu i ‘aborigines’ a tauiwmKo era'hoki no te Moana oiTorohe (Torres Strait), kei raro i te mana o Ahitereria, engari ko te nuinga he Meranihia te reo. Ko itemuinga he Meramhia.te reo. Ko v.. , ratou nga Maori o Ahurei. He kupu Maori a Ahurei. Na - 4. .v ;s .r. , ; nga 1 rangatira o ;te wa kaipuke, te -- - * wa pu mete wa oTe Matenga me te Whakapono tenei ingoa. Na te tawhiti hoki o te haere, ana, te ahu :-r, / v.v:-. rei atu, ka taunahatia te ingoa nei. Ko Ahitereria te ingoa i naianemko ‘ ■ t '••• • j Poihakena, ko Poipiripiri ona taone tino rongonui. Kei Poipiripiri te

huihuinga. Ko te tono kia haere atu Te Taura Whiri i te Reo Maori hei panui i te kauhau matua. Me whakanui rawa atu te tono. I whakatauria kia haere atu ahau, te toihau o Te Taura Whiri i te Reo Maori. Engari ra, ehara i te tikanga pai a te Maori me haere ko te kotahi. Ka whiriwhiria me haere tahi matou, a Haami Piripi, te kaiwhakahaere matua, a Sharon Armstrong, te kaiwhakahaere tuarua o te tari. Ka tohungia me haere rawa a Nicola Bright, to matou kaitatari matua kaupapahere, hei korero i ana mahi mo te reo Maori. Ko te hiahia hoki a te ropu e tatari mai ra, kia horahia atu nga mahi me nga wawata e Te Taura Whiri i te Reo Maori, he huarahi pea kei reira mo o ratou reo. Ko to ratou kahui ko FATSIL te ingoa - “The Federation of Aboriginal and Torres Strait Islander Languages”. Kia mohio mai, ehara nga kaihautu i te hunga tauhou; i tutaki matou ki to ratou ropu iti i Poihakena i te marama i mua tata atu. Engari koia, me pehea rate whakatau he aha nga korero e hangai ana ki 6 ratou

reo? Me ki hoki, kua neke atu kite wha tekau mano tau ratou e noho tangata whenua ana i reira, ko tatou e rua mano tau noa iho i konei. Kei te mohio atu ano hoki e rua mano ke 6 ratou reo i mua i te uranga atu o Ngati Tauiwi. I tenei wa kua kuiti kite rua rau. Rua tekau noa iho e korerotia ana i naianei, a, kei te mauiui te nuinga. He Maori ratou, me tautoko hoki. Tata kite rua rau i hui mai. I pai pea a matou whakatau i te mana o te reo Maori, me ona piki, me ona heke, nga mea i tika, nga mea i he, engari ko te mutunga ake kei te ora tonu te reo. He nui nga whakawhetai mai, he tini nga uiuitanga mai, he whanui te hari koa a nga hunga i korero mai i te mutunga o nga patapatai. Ka noho matou i waenganui i a ratou tae noa kite ra mutunga. He matauranga te whakawhitiwhitinga tuatahi. He whakanui i te mana o nga reo o nga tangata whenua te tuarua. Engari ko te hono atu, hono mai, mete wairua o enei huihuinga ka mau tonu. Kua takoto rate totara.