Kaiwhiri Hou

Muka, Volume 16, Issue 2, 1 December 2003, Page 2

Kaiwhiri Hou

~m- '■■ -.i-v ~ n ■ • : - ' : " : ' • -wv.-v-> • T te 29 o Ite 29 o Whiringa-a-rangi 2003 i tau mai he tira hou ki Te Taura Whin i te Reo Maori i te tlmatatanga o nga kaiwhiri hou mete whakarewatanga o te Rautaki Reo Maori hou a te Kawanatanga. Ahakoa to matou koa mo te wa ki mua, e pouri ana hoki ka ngaro atu 6 matou matanga, ara, ko Quinton Hita raua ko Waireti TaitRolleston. X:M —

He tangata rongonui nga kaiwhiri hou i roto i nga mahi whakaora reo; ara ko Iritana Tawhiwhirangi (no Te Tairawhiti), ratou ko Ruakere Hond (no Taranaki whanui), ko Hana O'Regan (no Kai Tahu), ko Wayne Ngata (no Te Tairawhiti and hoki). Kua roa ratou e mahi ana ki roto i nga mahi whakarite ahunga rautaki mo te reo ki nga momo taumata katoa. A, Kua kopoua ano a Patu Hohepa hei Toihau.

He kaumatua a Iritana Tawhiwhirangi ki tenei mea te whawhai mo te reo Maori, a, he mema ano hoki ia no te Kahui Kohanga Reo o Aotearoa. E marama ana ia kite wawata kia hangai nga mahi whakaora reo Maori kite kaupapa o te tuku reo a-reanga, me

te hono i te reo ki nga whanaketanga hapori. Na runga i tona tunga hei kaiwhiri kua whiwhi te Poari i ona maramatanga ki nga kaupapa a-ture. Ma kona e kaha ake ai te hangai a te Poari i nga tau e toru ki mua, ki nga whiriwhiringa whanake ture. He kaiako rongonui a Wayne Ngata i roto rurua i te reo Ingarihi, i te reo Maori hoki. Na ona mohiotanga whanui kua puta he maramatanga hohonu mo nga kawenga a te hunga kaiako e whakaora ai te reo Maori me te hiahia nui kia mau ai nga paerewa tiketike o te reo. Na runga i nga urunga o Wayne ki nga whanaketanga o nga Kura Whakapakari Reo kua whai wa ia kite arotahi hangai kite kawenga a te Komihana i roto i te rangai reo Maori.

He matanga rongonui tonu a Ruakere Hond i whakawhiwhia ai i tera tau kite tohu mo te Toi Matauranga. Ina te huri o te Komihana kite whakamana i nga hapori reo Maori me 6 ratou ake mita, reo a-rohe ranei. He mea nui nga wheako me nga akoranga i whiwhi a Ruakere mai i ona kaumatua o Taranaki, o Waikato me Te Moana a

Toi hei arataki i te hangai o nga mahi a te Komihana. He wahine mohio a Hana O'Regan ki nga mahi taunaha reo, mahi whanaketanga a-iwi hoki. He nui ona wheako epa ana kite maherehere reo a-iwi me nga kaupapa rautaki tae noa ki nga kawenga a te Puna Reo. He maha hoki nga urunga o Hana ki nga mahi papaho reo Maori, a, ma enei kotuinga, hononga hoki ka waimarie te Komihana ia ia kite whakarite inenga, arotakenga hoki mo nga hua reo Maori i roto i nga mahi reo irirangi, whakaata irirangi and hoki. Kua kitea te whakapono o te Minita mo nga Take Maori na tana pupuritanga i a Patu Hohepa hei Toihau tonu mo te Komihana. Kua kitea ketia tona marama ki nga whanaketanga o Te Taura Whiri i te Reo Maori me tona maia kite arahi whakamua i a matou, na runga i te hautu o ta matou ahunga rautaki. He mea whakahirahira kia noho ukiuki te Poari hou i roto i te ao ture mete ao kaupapahere reo.

Ko te Poari o Te Taura Whiri, ko te Toihau Patu Hohepa kei waenganui; mai i te taha maul ko Hana O'Regan ratou ko Iritana Tawhiwhirangi, ko Wayne Ngata, ko Ruakere Hond.