Microsoft Aotearoa me Te Taura Whiri i te Reo Māori

Muka, Volume 15, Issue 3, 1 June 2003, Page 3

Microsoft Aotearoa me Te Taura Whiri i te Reo M ā ori

Nā Wareko Te Angina, Nō Ngāti Tūwharetoa

Emahi tahi ana Te Taura Whiri i te Reo Maori me Te Pae Hiringa o Microsoft Aotearoa i runga i nga kaupapa e pakari ai te Paetukutuku a Te Taura Whiri, e u ai ano hoki tana noho hei kaitataki i nga mahi whakatairanga reo Maori. No te tau 1996 i whakaterea ai te Paetukutuku a Te Taura Whiri, a, kua nui haere i roto i nga tau. I tenei wa neke atu i te kotahi rau nga wharangi. No kona i wheuaua ake ai te mahi tiaki i nga taha e rua o te paetukutuku kia noho tino reorua. I te mutunga iho he rereke etahi o nga korero o te taha Maori kite taha Pakeha, a, ko aua korero tonu i runga i te pae, he ruarua noa iho nga wa i te tau i whakahoutia ai. Hei whakatika i enei raruraru kua tuhono atu Te Taura Whiri ki a Microsoft Aotearoa, me tetahi hoa kaipakihi o Microsoft Aotearoa a Intergen. Ko te take he kimi rongoa auaha e pakari ai te Paetukutuku a Te Taura Whiri. I te timatanga i tutaki Te Taura Whiri ki nga kaimahi o Te Pae Hiringa o Microsoft Aotearoa, he wahanga no te Kaipakihi Matua. Ko ta ratou mahi he awhina i nga tari kawanatanga a-motu, a-rohe hoki ki te kimi rongoa auaha hangarau, e whakapakari ai tetahi ahuatanga o a ratou mahi, e whakatika ai ranei tetahi raruraru kaipakihi o te tari. Ka mutu, kaore hoki he utu ki aua tari. Ka riro ma ratou hei pikau nga whakapaunga hangarau e pa ana kite hanganga o tetahi rongoa auaha hou. He huarahi matua te Paetukutuku Reorua hei whakatairanga i te reo Maori me nga kaupapa Maori. He mea nui hoki hei whakaatu i nga kaupapa me nga ratonga a Te Taura Whiri i te Reo Maori. Mo te whakaputa whanui

i te korero kite tokomaha i te wa poto, kaore pea he huarahi i tua atu i te ipurangi. Kua tokomaha haere te nui o nga Maori e mohio ana kite whawha i nga taputapu o te ao hou, tae atu ki nga ahuatanga o te rorohiko mete ipurangi. Koira ta ratou huarahi matua ki nga korero o te ao. Mena ko te hiahia kia kitea ai nga korero mo te reo Maori, me tika te whakarite o nga taha e rua o te pae kia whaiwahi mai nga tangata katoa o Aotearoa ki aua korero, a, kia marama ai hoki ratou ki nga kaupapa, ki nga raruraru, ki nga painga o nga mahi whakatairanga i te reo Maori. Ko etahi o nga raruraru i puta ake, i puta na runga i te mea e rua nga taha o te pae, mete mea ano hoki kotahi anake te tangata e kawe ana i te nuinga o nga mahi. He mahi nui te rarau korero kite ipurangi, te tito, te whakamaori, te hanga wharangi, te hanga hononga, te whakarite whakaahua, ara noa atu. Ka mutu, me matatau te tangata kite whakamahi i nga momo pumanawa rorohiko pena i te ‘Microsoft Frontpage’ e taea ai e ia te mahi. Na, i nga marama kua taha ake ka tata oti i Te Taura Whiri, i a Microsoft me Intergen te kimi rongoa e ngawari ake ai te ta korero kite ipurangi, te whakahaere, mete whakarite paetukutuku reorua. He mea hanga i runga i te pumanawa rorohiko e kiia ana ko te Kaituku Whakahaere Parongo -‘Microsoft Content Management Server’. He pumanawa hou tenei e ngawari ake ai te whakahaere paetukutuku. Ma tenei e taea ai te kuhu atu ki te paetukutuku ahakoa kei hea te tangata, te whakatikatika haere, te hanga wharangi hou, te rarau korero

hou ranei kite pae ma te ‘lnternet Explorer’ noa iho. Ehara i te mea me tohunga hangarau ra ano te tangata e taea ai te mahi i runga i te pae. E kao, ka taea ahakoa ko wai, ahakoa kei hea. Ka taea hoki e te kaituku whakahaere parongo (CMS) te whakarite i te haere o te mahi, ara mutu ana te mahi a te kaitito ka haere he e-mera kite kaiwhakamaori kia whakamaorihia taua wharangi. Ka whai ite hononga kite wharangi ka kuhu atu te kaiwhakamaori, ka whakamaorihia, ka whakapakehatia ranei. Mutu ana tera ka haere he e-mera kite kaiwhakahaere o taua wahanga o te pae kia tirohia nga taha e rua i mua i te tanga. Hei reira ka kitea te korero hou, te whakamaoritanga, te tika o te korero i nga reo e rua, te orite o te ahua o nga wharangi taha Maori, taha Pakeha, me nga hononga ki aua wharangi. Mena kei reira te katoa, a, kua pai nga mea katoa koira te wa hei ta kite ipurangi. Hei te tanga ra ano ote korero kite ipurangi ka taea era korero te kite i runga i te pae. Na te mea he ngawari te mahi rarau korero ki runga i te pae ka whakaritea nga kaimahi a Te Taura Whiri kia riro ma tena ropu, ma tena ropu tana ake wahanga o te pae e tiaki, ana korero e whakahou, kia nui ake nga wa e whakahoutia ai nga korero i te tau. Hei nga marama e tu mai nei ka whakaterea te paetukutuku hou. Kaore e tino kitea he rereketanga i te kuhutanga kite pae, na te mea he iti noa iho nga rereketanga kite tiro akanohi. Ko te nuinga ke i whakamahia mo te hunga tiaki i te pae. Heoi ma enei whakatikatika, whakahounga e piki ai te kounga o te korero, o te parongo e tino kitea ai tenei mea te paetukutuku reorua.