Te Rōpū Whakamana i te Tiriti o Waitangi 1975-2000

Muka, Volume 13, Issue 2, 1 December 2000, Page 6

Te Rōpū Whakamana i te Tiriti o Waitangi 1975-2000

N ā Pierre Lyndon

No te 9-11 Oketopa 2000 nga ra whakanui i te huri tau 25 o Te Ropu Whakamana i Te Tiriti o Waitangi. He nui nga mihi i utaina ki runga ki a Matiu Rata, (me tana pouaru), te Minita Maori i te wa i whakaturehia ai Te Ropu i te tau 1975. Na Matiu ano te tono mo Muriwhenua. Ko te kaupapa a Te Ropu Whakamana i Te Tiriti o Waitangi, ano ki a Justice Taihakurei Durie: • He ripoata, he whakatau kaupapa i runga ano i nga tono, • He tuhi kia marama nga ripoata kia marama ai te iwi Pakeha mete iwi Maori ki nga whakatau a Te Taraipiunara, a, kia kapi hoki nga mamae katoa. • Kia pai ano nga whakahau a Te Taraipiunara e puta ai nga hua i ona

whakatau. Ma Te Taraipiunara anake hoki e ngaki nga nawe a te iwi Maori, kua nuku atu i te tahi rau tau e koropupu ana.’ Hei ta te Kaiwhakawa Matua a Hohepa Williams, ‘Ko Te Taraipiunara te kaiwaihanga i nga kaupapa i waenganui i te Karauna mete iwi Maori mo te rua tekau ma rima tau kua taha ake nei.’ Ka moe Te Ropu Whakamana i Te Tiriti o Waitangi i Te Karauna ka puta ki waho - • Ko Te Taura Whiri iTe Reo Maori, • Ko Te Ohu Kai Moana, • Ko Nga Kaitiaki Reti Ngahere Karauna (CFRT). • Ko Te Mangai Paho, • Ko Office of Treaty Settlements. Na te Minita mo nga Koti na Matt Robson, i haukoti nga whakapae ka

peheatia Te Taraipiunara apopo atu nei. ‘Kia marama katoa koutou,’ hei ta te Minita, ‘E kore e whakakorehia te Taraipiunara.’ I kite Minita mo Nga Take oTe Tiriti, a Margaret Wilson, he poturi rawa Te Taraipiunara. 1 ki ano te Minita kei te hanga kaupapa aia hei tari i nga take e pa ana kite Tiriti o Waitangi hei whakaako ite iwi Pakeha. Hei ta Morrie Love, te Tumuaki oTe Tari o Te Taraipiunara, kua pau nga tau 25, kua tae kite wa hei whakahou ake i te moko o Te Taraipiunara. I tenei wa kei te rapua eTe Taraipiunara he huarahi hei whakateretere ake i nga tono kua tae mai. Anei nga huarahi kei te tirohia: •He whakaropu i nga tono, •He whakatu hui whaiti, kia whiriwhiriria nga tono i mua o te taenga ki nga whakawa, •He whakahau ite Karauna kia uru tonu mai ki nga whakawa mai ite timatanga, kaua e taria kia tata ra ano te oti, ka whakatau ite taha ki a ia. Ko tetahi kaupapa nui ano i hurahia ko te Kete Ipurangi hou aTe Taraipiunara, he kete e ki ana i te korero - www.waitangi-tribunal.govt.nz.

Tirohia!